Fatalne przygotowanie inwestycji, problemy z interpretacją umów i zbyt wysokie kary umowne - to tylko niektóre wnioski z raportu Polskiej Konfederacji Pracodawców Lewiatan. Dokument opracowano na podstawie kwestionariusza, który wypełniły firmy budowlane. Pytania dotyczyły przede wszystkim współpracy z inwestorami publicznymi przy budowie autostrad, czy modernizacji linii kolejowych.
Większość ankietowanych przez Lewiatana firm uważa, że kłopoty zaczynają się już przy podpisywaniu umów. W ocenie 85 proc. większość umów zawiera postanowienia, które powodują problemy z interpretacją na etapie realizacji zamówienia, które nie występują na rynku prywatnym. Pozytywną ocenę umów pod tym względem wyraziło 6 proc. badanych.
Instytucje publiczne powszechnie stosują wynagrodzenie ryczałtowe i w jego ramach chcą opłacać także roboty dodatkowe, choć te nie były ujęte w uzgodnionej umowie. Z takim problemem spotkało się 80 proc. uczestników badania. Firmy mają zastrzeżenia do organizacji procesu inwestycyjnego. Jedna trzecia respondentów uznaje, że opis przedmiotu zamówienia jest zdecydowanie niewłaściwie przygotowywany, a prawie połowa ocenia je jako nieprawidłowe.
Za największe, lub duże, zagrożenie dla uczciwej konkurencji w systemie zamówień publicznych badani uznali podawanie rażąco niskich cen przez wykonawców (96 proc.). Brak skutecznych mechanizmów weryfikacji oświadczeń i referencji to duże zagrożenie według 64proc. proc. badanych. 13 proc. respondentów wskazuje na słabość systemu weryfikacji, a 14 proc. na zmowy przetargowe.
Grzegorz Lang, ekspert Lewiatana uważa, że inwestorzy nie sprawdzają, czy firmy oferujące najniższe ceny są wiarygodne. Efekty są takie, że często przetargi wygrywają firmy, które zaniżają cenę lub fabrykują referencje. Przedsiębiorcy z Lewiatana zwracają uwagę na dyktat najniższej ceny, która z jednej strony wpędza w kłopoty uczciwie działające firmy, z drugiej zaś daje pole do nieuczciwej walki o kontrakty. Kryterium najniższej ceny powoduje też, że w czasie budowy nie ma miejsca na innowacyjne rozwiązania, które zwiększają koszt inwestycji, ale mogą pozytywnie wpłynąć na jej trwałość.
