Odpłatne udostępnianie przystanków komunikacyjnych przez gminę poza VAT - interpretacja podatkowa

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dyrektor KIS) w interpretacji z 23 maja 2018 r. (sygn. 0115-KDIT1-1.4012.202. 2018.1.RH) rozstrzygnął kwestię opodatkowania VAT czynności polegającej na odpłatnym udostępnianiu przystanków komunikacyjnych. Wniosek w omawianej sprawie złożyła gmina, będąca czynnym podatnikiem VAT. Wnioskodawca jest właścicielem oraz zarządcą przystanków komunikacyjnych zlokalizowanych w pasie dróg gminnych na jej terenie, które udostępnia na rzecz operatorów i przewoźników, w celu wykonywania przez te podmioty działalności w zakresie publicznego transportu zbiorowego.

Zgodnie z ustawą o samorządzie gminnym, zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w tym także zarządzanie przystankami i utrzymywanie tych obiektów, należy do zadań własnych gminy. Udostępnianie przystanków odbywa się w oparciu o uchwałę rady miejskiej na podstawie uzgodnionych z przewoźnikami zasad.

Gmina nie zawiera i nie planuje zawierać z przedsiębiorstwami transportowymi umów cywilnoprawnych w celu ustalenia zasad korzystania z przystanków. Z tytułu udostępniania przystanków na rzecz przewoźników gminie przysługuje możliwość pobierania opłaty według stawki określonej w uchwale, kalkulowanej jako opłata za jedno zatrzymanie środka transportu na przystankach. Możliwość pobierania przez gminę opłat za korzystanie z przystanków wynika z ustawy o publicznym transporcie zbiorowym. Opłaty za korzystanie z przystanków komunikacyjnych stanowią dochód właściwej jednostki samorządu terytorialnego, z przeznaczeniem w szczególności na utrzymanie przystanków komunikacyjnych oraz budowę, przebudowę, remont przystanków komunikacyjnych, wiat lub innych budynków służących pasażerom.

Gmina powzięła wątpliwości, jak powinna traktować czynności udostępniania przystanków komunikacyjnych na rzecz przewoźników na gruncie podatku VAT, w związku z czym zadała pytanie, czy opłaty należne gminie z tytułu udostępniania przystanków na rzecz przewoźników stanowią wynagrodzenie za czynności podlegające ustawie o VAT po stronie gminy.

W ocenie gminy, opłaty pobierane od przewoźników za korzystanie z przystanków mają charakter należności publicznoprawnych, których wysokość i zasady pobierania są ustalane w ustawie o publicznym transporcie zbiorowym, a dochód uzyskany z poboru takich opłat w całości służy celom publicznym. Z tytułu pobierania przez gminę opłat o charakterze daniny publicznoprawnej za korzystanie z przystanków wykonuje ona czynności administracyjne, działając w interesie publicznym, a w konsekwencji występuje w tym przypadku jako organ władzy publicznej w rozumieniu art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. W związku z powyższym zdaniem gminy, wskazane w opisie stanu faktycznego opłaty należne z tytułu udostępniania przystanków na rzecz przewoźników nie stanowią wynagrodzenia za czynności podlegające ustawie o VAT po stronie gminy.

Dyrektor KIS w świetle obowiązującego stanu prawnego uznał, że stanowisko gminy jest prawidłowe i odstąpił od uzasadnienia prawnego dokonanej oceny stanowiska wnioskodawcy.

Janina Fornalik, doradca podatkowy, partner w MDDP

Stanowisko zaprezentowane przez organ podatkowy w omawianej interpretacji jest moim zdaniem słuszne. Udostępniając przystanki w zamian za opłaty pobierane gmina nie działa w charakterze podatnika VAT, co wyklucza opodatkowanie tych opłat podatkiem VAT. Przy czym w stanie faktycznym sprawy gmina nie ma podpisanych umów cywilnoprawnych z przewoźnikami w zakresie korzystania z przystanków, co jednoznacznie wyłącza ją z definicji podatnika VAT na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Z brzmienia tego przepisu wynika jednak, że w przypadku czynności wykonywanych na podstawie umowy cywilnoprawnej, gmina nie mogłaby korzystać z wyłączenia z zakresu podmiotowego VAT. Należy zwrócić uwagę, że w tym zakresie przepis art. 15 ust. 6 polskiej ustawy jest niezgodny z regulacjami unijnymi (art. 13 ust. 1 dyrektywy 2006/112). W świetle przepisów unijnych należy przede wszystkim badać charakter realizowanych przez JST działań, nie zaś przyjętą formę prawną, w ramach której wykonywane są świadczenia. Oznacza to, że JST nie występują w charakterze podatnika VAT w sytuacji, gdy realizują zadania nałożone na nie przepisami prawa, do realizacji których zostały powołane (tzw. zadania własne wykonywane w ramach reżimu publicznoprawnego), lecz zadania te są realizowane na podstawie umów cywilnoprawnych. Stanowisko to potwierdzają liczne orzeczenia sądów administracyjnych, m.in. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 6 listopada 2014 r., sygn. I FSK 1644/13, z 19 września 2017 r., sygn. I FSK 2152/15, z 2 lipca 2015 r., sygn. I FSK 821/14, z 27 listopada 2013 r. sygn. I FSK 1781/12). ?