Tańczące gangi

– Taniec to ucieczka, kumasz? – mówi młody Murzyn z pomalowanymi na błękitno ustami. Na policzkach rysuje białe wzory, jakby się szykował jednocześnie do pokazu i walki. – Występując, poznaję rzeczywistość. A w tej okolicy ludzie nie ruszają się poza własne podwórko.

Ta okolica to środkowe Los Angeles. Te same ulice, które płonęły podczas zamieszek rasowych i po których dziś przemykają samochody ze strzelającymi na oślep chłopakami. Ten siedzący przed kamerą zmienia się w klauna. – Umiem być zabawny, zdobywam szacunek, robiąc coś pozytywnego. Gdyby nie to, byłbym bardzo, bardzo złym człowiekiem – mówi bez cienia uśmiechu.

To wygląda idyllicznie, nierealnie – kilkunastu czarnoskórych byków w strojach klaunów śpiewa i tańczy na ulicy dla kilkuletniej dziewczynki. Mała ma dziś urodziny, a oni w prezencie serwują jej clowning – nową formę hiphopowego tańca, która zastępuje im strzelaniny i bójki.

Clowning narodził się w latach 90., wymyślił go Tommy The Clown, były diler, który zmądrzał w więzieniu. Postanowił uszczęśliwiać dzieci, a młodych ratować przed złymi wyborami. Dziś każdy w dzielnicy wie, że bez odrobionych lekcji może zapomnieć o tańcu. A tańczyć chce każdy, także dzieci. Kiedy David LaChapelle kręcił „Rize”, w Los Angeles działało około 50 tanecznych grup.

[srodtytul]Nie dla ślicznotek[/srodtytul]

– Pytanie: z kim tańczysz, zastąpiło pytanie o to, z jakiego jesteś gangu – mówi jeden z klaunów. – Ludzie z zewnątrz patrzą na nas jak na zbirów z getta. A my tu siedzimy w gnieździe żmii. Żyjemy w opresji.

Niektórzy uczniowie Tommy’ego poszli własną drogą i stworzyli krumping – bardziej agresywną odmianę tańca, przypominającą bójkę. Jest jak eksplozja. Ciałem tancerze wstrząsają skurcze, zamiast miłych dla oka figur są ciosy i kopniaki, jakieś zdumiewająco silne pulsowanie mięśni. Jakby z tańczących wyrywały się wściekłość i żal. Tak o tym mówią: – To nasz getto-balet, nasza żałoba. Rzeka złości, której nie możesz zatamować.

Wychodzą na ulicę, parking, plażę. Stają w okręgu, ktoś wchodzi do środka, zrzucając bluzę. Zaczyna solo, jakby wyzywał na pojedynek. Zaraz znajduje się przeciwnik. Są walki potężnych chłopaków, walki płci i dziewczyn. – Może nie jesteśmy najpiękniejsze, mamy krzywe uśmiechy, ale tańczymy – mówi jedna. Jej rywalka dodaje: – Nieważne, że wyjdzie na wierzch moja brzydota. To nie pozowanka ślicznych panienek.

Tancerze ociekają potem, robią groźne miny, pasja bierze nad nimi górę. – To tylko złudzenie, że toczymy wojnę. Krumping zastępuje przemoc. Zmieniamy frustrację w taniec – powtarzają.

[srodtytul]W kręgu wojowników[/srodtytul]

W środkowym Los Angeles nigdy nie było bezpiecznie – w latach 50. płonęły krzyże Ku-Klux-klanu, białe gangi najeżdżały dzielnicę. Film LaChapelle’a zaczyna się od archiwalnych zdjęć zamieszek w 1965 i 1992 r.: płoną samochody, straszą rozbite witryny, nad asfaltem czołgają się kłęby dymu. Gdzieś spoza kadru śpiewaczka gospel nawołuje, by ludzie się opamiętali, nim nadejdzie Sąd Ostateczny. W dzielnicach zdominowanych przez Afroamerykanów i Latynosów od lat 70. powiększało się bezrobocie, w siłę rosły gangi. I dziś można zginąć przez przypadek. W czasie pracy nad filmem zastrzelono dziewczynkę, która wyszła po napój do sklepu.