Rozwój giełdy poprawi rynek

Od przyszłego roku polskie elektrownie będą musiały sprzedawać więcej energii na giełdzie. Obecnie obrót odbywa się na podstawie kontraktów dwustronnych, a na giełdzie sprzedaje się zaledwie 6 proc. energii będącej w krajowym obrocie, ale to i tak jest znaczący postęp – jeszcze trzy lata temu było to ok. 2 proc.

– Te 6 proc. to dobry sygnał, ale firmy nadal starają się omijać giełdę i nie chcą w ten sposób sprzedawać z własnej woli energii – mówił prezes Urzędu Regulacji Energetyki Mariusz Swora. Jego zdaniem zwiększenie skali obrotu giełdowego ma zapewnić transparentność i przejrzystość rynku, zwiększyć dostęp dla różnych jego uczestników i wyznaczyć ceny referencyjne (odniesienia).

O skutkach wprowadzenia tego obowiązku dyskutowali wczoraj w redakcji „Rz” przedstawiciele firm sektora. Debata została przygotowana we współpracy z Instytutem Wschodnim – organizatorem Forum Ekonomicznego w Krynicy.

[srodtytul]Giełda pomoże w liberalizacji rynku?[/srodtytul]

Wszyscy uczestnicy debaty byli zgodni, że nałożenie na producentów energii obowiązku sprzedaży przynajmniej jej części przez giełdę będzie korzystne dla rynku. – Potrzebujemy giełdy, by uczynić pierwszy krok w kierunku konkurencyjności – stwierdził wiceprezes RWE Polska Janusz Moroz.

Prezes Swora zauważył, że w wielu krajach europejskich proces liberalizacji połączono z rozwojem rynku giełdowego. – To wystarczające uzasadnienie tego, by taki obowiązek publicznego obrotu przyjąć w Polsce – dodał.

[srodtytul]Konsolidacja pionowa nie pomaga[/srodtytul]

Na rynku dominującą pozycję ma Polska Grupa Energetyczna, która wytwarza połowę zużywanej w kraju energii. PGE powstała w efekcie przeprowadzonej przez rząd tzw. konsolidacji pionowej w sektorze.

Równocześnie utworzono trzy inne grupy, ale ich potencjał

– zarówno jeśli chodzi o produkcję, jak i sprzedaż energii – jest mniejszy. Jednak zdarza się, że handel energią w obrębie grup odbywa się na innych zasadach niż między grupami a innymi firmami na polskim rynku.

Według danych Urzędu Regulacji Energetyki 78 proc. zawartych kontraktów to umowy między spółkami z tych samych grup. – Spółki z grup kupują energię po zupełnie innych cenach niż np. RWE Operator lub inne niezależne firmy. Powstaje pytanie, czy to jest fair – mówił podczas debaty prezes Towarowej Giełdy Energii Grzegorz Onichimowski.

Jego zdaniem właśnie z powodu konsolidacji wciąż nie ma wystarczającej dostępności energii. Brakuje też przejrzystości na znacznej części rynku.

[srodtytul]Brak transparentności to problem[/srodtytul]

Janusz Moroz z RWE Polska przyznał, że jego firma kupuje energię przede wszystkim na podstawie umów dwustronnych. – Dopóki na giełdzie nie będzie większych wolumenów, czyli większej płynności, tak by kilku graczy mogło tę energię kupić, to będziemy mówić o braku transparentności – dodał. Niemiecki koncern RWE jest właścicielem warszawskiego zakładu energetycznego Stoen, który ma ponad 5-proc. udział w sprzedaży energii w Polsce. – To nie jest przyjemne, gdy w kilka miesięcy po rozpoczęciu roku publikowane są ceny kontraktów i okazuje się, że moja firma nabyła energię drożej niż spółki obrotu w ramach swojej grupy – mówił wiceprezes Moroz. – Tak nie powinno być.

Szef GDF Suez w Polsce Grzegorz Górski bronił skonsolidowanych grup. – Nie widzę manipulacji cenowej na rynku, nie spotkaliśmy się z niczym, co byłoby nieuczciwą konkurencją ze strony firm skonsolidowanych – zapewniał. – Dla nas konsolidacja była trudna, bo zniknął nam segment rynku, spółki z południowo-wschodniej Polski, które od nas kupowały energię, obecnie należą do PGE i tam dokonują zakupu. Ale nasz udział w rynku nie spadł.

– Twierdzi pan, że nie ma nieuczciwej konkurencji, ale firmy należące do Polskiej Grupy Energetycznej odeszły od was nie dlatego, że ceny energii w GDF Suez są niekonkurencyjne, ale dlatego, że mają one pewien obowiązek zakupu energii w swojej grupie – odpowiedział Grzegorz Onichimowski.

Szef GDF Suez dodał jednak: – Nie będę miał pretensji do RWE Polska, gdy zamiast od nas będzie kupować energię z elektrowni, którą wybuduje w Polsce.

[srodtytul]Giełda przygotowana[/srodtytul]

Prezes Towarowej Giełdy Energii zapewnia, że nie będzie żadnych problemów technicznych z handlem dodatkowym wolumenem energii na giełdzie. – Czekamy na rozstrzygnięcie Trybunału Konstytucyjnego. dotyczące zmian w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi – mówił Grzegorz Onichimowski. – To umożliwi rozpoczęcie działalności izbie rozliczeniowej, która jest o tyle ważna, że zwiększy komfort użytkowników rynku w zakresie rozliczeń i zabezpieczeń.

Prezes Górski zwrócił uwagę, że rozwój rynku hurtowego zależy głównie od jakości usług. – A u nas jest jeszcze wiele do zrobienia – mówił szef GDF Suez w Polsce. – Nie mamy nic przeciwko temu, by sprzedawać więcej energii z naszej elektrowni w Połańcu na giełdzie, ale nasi traderzy twierdzą, że prościej i łatwiej jest sprzedawać na platformie obrotu energią.

– Jesteśmy otwarci na konkurencję – zapewnił szef giełdy energii.

[ramka]Dla takiego gracza jak GDF płynność rynku nie stanowi przeszkody. Mamy już sprzedaną całą energię na 2010 rok.Grzegorz Górski prezes GDF Suez Polska