Polacy jedzą więcej makaronu, mniej chleba

Niemal jedna piąta wydatków gospodarstw domowych przypada w Polsce na żywność i napoje alkoholowe – wynika z wyliczeń Eurostatu. Większy udział mają zaledwie cztery kraje Unii Europejskiej: Bułgaria, Litwa, Łotwa i Rumunia. Średnia dla Wspólnoty to 15,3 proc. Na produkty spożywcze w 2011 r. wydalismy 226 mld zł – podaje firma badawcza PMR. Jeszcze w 2007 r. kwota ta była o 40 mld zł niższa. W tym roku analitycy PMR spodziewają się wzrostu wartość rynku żywnościowego o kolejne kilka procent.

Uboższy koszyk

– Im biedniejszy kraj, tym udział żywność w łącznych wydatkach konsumenckich jest większy – przyznaje Mateusz Szczurek, główny ekonomista ING Banku na Europę Centralną. Jego zdaniem udział żywności w koszyku konsumpcyjnym może jeszcze nieznacznie wzrosnąć. – Polacy zaczynają stopniowo przejadać oszczędności – dodaje ekonomista.

Wymuszone przez kryzys zmiany przyzwyczajeń kulinarnych widać wyraźnie w pogrążonych w kryzysie Grecji i Hiszpanii. Mieszkańcy tych dwóch krajów oszczędzają na jedzeniu, rezygnując z wyjść do restauracji. Kupują także więcej tanich warzyw i owoców, a mniej ryb i owoców morza. Jeśli mięso, to drób zamiast wołowiny i jagnięciny. Wielu z nich w miarę możliwości stara się uprawiać warzywa i owoce. Powstały tam także banki żywności, z których mogą korzystać najbiedniejsi.

Podobne tendencje mogą być wkrótce widoczne w Polsce. – Żywność jest podstawowym produkt, więc trudno wyobrazić sobie, że miałoby dojść w najbliższym czasie do radykalnego spadku ilości kupowanych artykułów. Konsumenci mogą jednak jeszcze bardziej niż do tej pory kierować się ceną podczas zakupów – uważa socjolog, prof. Andrzej Rychard.

Coraz mocniejsze zaciskanie pasa widać chociażby na polskim rynku mięsa. Jedynym gatunkiem, którego spożycie wzrośnie, będzie – tańszy niż wołowina i wieprzowina – drób. Przeciętny Polak zje go w tym roku 26 kg, wobec 25,6 kg rok wcześniej.

- Ograniczanie wydatków konsumentów jest widoczne w Polsce od przynajmniej roku i nasiliło się w drugim i trzecim kwartale 2012 roku. Potwierdzają to rozmowy zarówno z producentami, jak i z sieciami detalicznymi -  komentuje Grzegorz Łaptaś, analityk firmy Roland Berger Strategy Consultants.

Krystyna Świetlik z Instytutu Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej zwraca uwagę, że konsumenci coraz chętniej korzystają z promocji organizowanych przez sklepy, a także kupują na bazarach czy w dyskontach.

Poszukiwania tańszych zamienników potęgują podwyżki cen.  - W tym roku ceny żywości rosłą szybciej niż ceny dóbr konsumpcyjnych ogółem – mówi Maciej Reluga, główny ekonomista BZW BK.

Zdaniem Grzegorza Łaptasia kryzys może sprawić, że Polacy będą chętniej wybierali produkty marek własnych. Oferują je już nie tylko dyskonty, ale także nawet delikatesy. W ostatnich tygodniach wprowadziła je słynąca z luksusowych produktów Alma.

Z ziemi włoskiej...

Ostatnie lata były czasem dużych zmian na rynku żywności. Z danych GUS wynika, że w ciągu ostatniej dekady w Polsce wzrosło spożycie m. in. mleka i przetworów.

– W tym roku spożycie przetworów z mleka może sięgnąć 200 litrów na mieszkańca (w 2011 r. wyniosło wg GUS 195 l – red.). – szacuje Waldemar Broś, prezesa Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich.

Kryzys robi swoje, ale towarzyszy mu zmiana przyzwyczajeń żywieniowych Polaków. Na rynku zadomowiły się gatunki sera, które jeszcze kilka lat temu były niemal całkiem nieznane. Wiele firm wprowadziło do swojej oferty wywodzące się z Włoch mozzarellę czy mascarpone. Ten ostatni ser oferuje Okręgowa Spółdzielnia Mleczarska Piątnica. Tomasz Głasek, kierownik działu handlu tej firmy, informuje, że w pierwszej połowie tego roku sprzedaż mascarpone urosła o 38 proc. To największy wzrost zanotowany przez produkty oferowane przez Piątnicę.

Michał Sikora, rzecznik prasowy sieci Tesco, przyznaje, że bardzo popularna jest dodawana do makaronów pasta pesto. Makarony to także jeden z produktów, który zyskał na popularności w ostatnich latach. Wydajemy na nie już ponad 860 mln zł rocznie wobec 400 mln zł jeszcze dekadę temu.

Moda na gotowanie

O popularności makaronu w Polsce może świadczyć również wzrost liczby restauracji włoskich – komentuje Dorota Liszka, rzecznik prasowy grupy Maspex, właściciela marki Lubella.

Robert Sowa, ekspert kulinarny uważa, że  jedzenie nabrało większego znaczenia w naszym życiu. - Celebracja z nim związana stała się modą, rozrywką i sposobem spędzania wolnego czasu – mówi. Sięgamy też po bardziej egzotyczne smaki. – Z roku na rok sprzedaż poszczególnych składników, jak i całych zestawów do sushi, rośnie średnio o ok. 30 proc. – mówi Sikora. – Nowości szukamy również na stoiskach z owocami, przykładowo owoc pomelo może pochwalić się wzrostem sprzedaży o kilkaset procent rok do roku – dodaje.

Rosnąca popularność makaronu zaszkodziła m.in. ziemniakom. GUS podaje, że w 2011 r. przeciętny Polak zjadł ich 113 kg, wobec 134 kg w  2000 roku.

Z kolei moda na płatki zbożowe, batony czy dania gotowe uderza w pieczywo. Instytut Polskie Pieczywo szacuje, że w 2012 r. spożycie pieczywa zmaleje do 52,5 kg na osobę. W 2011 r. sięgało 54 kg. Instytut Ekonomiki Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej (IERiGŻ) podaje, że w 1993 r. było ono o ponad 43 kg wyższe.