Znamy projekt ROP. Kto zapłaci za opakowania, kto będzie zarządzał pieniędzmi?

Poznaliśmy podstawowe założenia nowego modelu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, które opracowało Ministerstwo Klimatu i Środowiska. Tak będzie wyglądał obieg opakowań już niedługo.

Publikacja: 18.02.2025 17:00

Poznaliśmy podstawowe założenia nowego modelu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta

Poznaliśmy podstawowe założenia nowego modelu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta

Foto: AdobeStock

Posłanka Gabriela Lenartowicz (PO) uzyskała w resorcie klimatu i środowiska założenia do projektu Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta (ROP), które będą dyskutowane na jednym z kolejnych posiedzeń podkomisji stałej do spraw monitorowania odpadami. Miało to być tematem spotkania tego zespołu już w czwartek, ale posłanka Lenartowicz rozesłała w poniedziałek projekt do uczestników komisji i poprosiła o uwagi do końca lutego.

Czego dotyczy ROP?

System ROP, nad którym obecnie pracuje MKiŚ Rzeczpospolita opisywała już po pierwszej jego prezentacji pod koniec stycznia. Dotyczy jedynie opakowań, więc już nie zmieni systemu kaucyjnego i losu tysięcy butelek i puszek, które codziennie są w obiegu w Polsce, nie dotyczy też sprzętu elektrycznego czy elektronicznego.

Pierwsze założenia ROP zostały zaprezentowane na spotkaniu zespołu doradczego MKiŚ. Resort zdecydował się powierzyć rolę operatora systemu Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. To na rachunek tego funduszu producenci będą przekazywali opłaty za wprowadzanie na rynek opakowania, w formule opłaty publicznoprawnej. Jakiej wysokości to będą koszty – będzie określał rozporządzeniem Minister Klimatu i Środowiska, w oparciu o dane dotyczące kosztów zagospodarowania poszczególnych strumieni odpadów opakowaniowych. Czyli w uproszczeniu – minister zdecyduje o opłatach ponoszonych przez producentów, na podstawie tego, ile kosztuje przetworzenie w branży odpadów różnego rodzaju surowców opakowaniowych, w tym tworzyw sztucznych, kartonu etc., a także tego, czy te opakowania spełniają wymogi ekomodulacji i ułatwiają ich recykling. To zachęta, która za pomocą możliwości zmniejszenia wysokości opłat, ma zachęcić producentów do pakowania swoich towarów w opakowania bardziej przyjazne dla środowiska i potrzeb gospodarki obiegu zamkniętego.

Resort zapowiada także przejęcie przez operatora, czyli NFOŚiGW, zadania zapewnienia realizacji wymaganych poziomów recyklingu odpadów opakowaniowych i w związku z tym, zapowiada rezygnację z opłaty produktowej nałożonej na wprowadzających. Mimo wszystkich zmian, to gminy zachowają odpowiedzialność organizacyjną za odbieranie i zagospodarowywanie odpadów.

Do kogo będą należały odpady?

To jest ważne pytanie dla wprowadzających. Odpowiedź brzmi – operator nie przejmie własności odpadów na jakimkolwiek etapie, nie będzie też mógł zobowiązywać posiadaczy odpadów do przekazania ich konkretnym odbiorcom.

Środki z opłat od wprowadzających będą podzielone na trzy podstawowe strumienie finansowania, które trafią do gmin, instalacji przetwarzania oraz instalacji recyklingu. Opłaty dla gmin to uboczny strumień rekompensaty za koszty utrzymania systemu odbierania opakowaniowych odpadów komunalnych, środki dla instalacji przetwarzania – są uzależnione od masy odpadów z opakowań, które zostaną  poddane sortowaniu i przekazane do recyklingu. – System zastąpi w praktyce istniejący system DPR oraz EDPR – informuje resort klimatu. Wreszcie – instalacje recyklingu odpadów o negatywnej wartości rynkowej, czyli tworzyw sztucznych – tu finansowanie także zależy od masy odpadów, która do nich trafi.

Prace nad stworzeniem zupełnej nowości, jaką będzie działający system Rozszerzonej Odpowiedzialności Producenta, ciągną się już kilka lat. Projekt jest ogromnym wyzwaniem – do poprzedniego pomysłu, za czasów PiS, zgłoszono aż 1500 uwag. Za przygotowanie projektu odpowiada obecnie wiceminister Anita Sowińska, która prowadziła także prace nad systemem kaucyjnym.

Ministerstwo przewiduje możliwość przystąpienia do systemu dla każdego zainteresowanego beneficjenta, ujednolicone stawki rekompensat w poszczególnych kategoriach, stabilizację opłat po stronie wprowadzających. System ma także sfinansować cele edukacji ekologicznej oraz pokryć lukę inwestycyjną w zakresie zagospodarowania odpadów opakowaniowych.

Minister przewiduje także powołanie rady dialogu zrzeszającej przedstawicieli poszczególnych grup interesariuszy – wynika z pisma przekazanego przez ministerstwo posłance Gabrieli Lenartowicz. Resort zastrzega także, że bardziej szczegółowe informacje będą dostępne po opracowaniu i publikacji projektu, który to proces podlega standardowej procedurze uzgodnień i konsultacji. – Do tego momentu ministerstwo nie jest w stanie udzielić dalej idących informacji, z uwagi na dynamikę procesu projektowego – zastrzegła wiceminister Sowińska w liście do poseł Lenartowicz.

Po co Polsce ROP?

Wprowadzanie skomplikowanego systemu nie jest pomysłem Polski, obowiązek nałożyła na nas Unia Europejska, która kolejnymi dyrektywami i rozporządzeniami zbliża się do zbudowania gospodarki obiegu zamkniętego. Jednym z ostatnich aktów prawnych jest PPWR. Pod koniec grudnia 2024 r. Rada Unii Europejskiej przyjęła rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie opakowań i odpadów opakowaniowych, tzw. PPWR, czyli Packaging and Packaging Waste Regulation, który ma zatrzymać rosnącą górę śmieci z opakowań i ich szkodliwy wpływ na środowisko oraz zdrowie ludzi. Rozporządzenie PPWR ma być stosowane po upływie 18 miesięcy od dnia jego wejścia w życie, natomiast Polska zapowiadała, że nowy ROP wejdzie w życie już w styczniu 2026 r. To by wymuszało szybką ścieżkę legislacyjną dla tego projektu.

Biznes
Portugalia rezygnuje z amerykańskich F35. Stawia na europejskie myśliwce
Biznes
Huawei o aferze w Parlamencie Europejskim. Jest pierwsze nazwisko
Biznes
Ulubiony oligarcha Kremla pozostanie na liście sankcyjnej UE. Oto kto z niej zniknie
Biznes
Krok w stronę produkcji amunicji 155 mm w Polsce. Będzie linia do elaboracji
Materiał Promocyjny
Współpraca na Bałtyku kluczem do bezpieczeństwa energetycznego
Biznes
Nowy komunikat Poczty Polskiej: „Początek końca”. Powoli zaczną znikać ze skrzynek
Materiał Promocyjny
Sezon motocyklowy wkrótce się rozpocznie, a Suzuki rusza z 19. edycją szkoleń