Konstytucja biznesu - nowy pomysł na usprawnienie gospodarki

Konstytucja biznesu, ogłoszona przez wicepremiera Mateusza Morawieckiego, ma poprawić komfort prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce i naprawić relacje między przedsiębiorcami a urzędnikami. Problem w tym, że przez ostatnie lata było sporo takich inicjatyw, a żadna nie przyniosła oczekiwanych efektów. Dlaczego tym razem ma się udać? Zastanawiali się nad tym uczestnicy debaty „Konstytucja biznesu, jakie korzyści odniosą polscy przedsiębiorcy".

Zmienić rzeczywistość

– Jesteśmy na co dzień w kontakcie z przedsiębiorcami oraz organizacjami przedsiębiorców. Zdajemy sobie sprawę z szeregu problemów trapiących polskie firmy. Konstytucja biznesu to systemowa odpowiedź na te problemy – mówił Mariusz Haładyj, wiceminister rozwoju. – Tworzymy bardziej przyjazną infrastrukturę prawną. To istotny krok do zmiany rzeczywistości, w jakiej działają polskie firmy – podkreślał.

Haładyj wymienił trzy obszary, na których koncentrują się prace w resorcie: jakość obowiązującego prawa, stosowanie prawa i tworzenie prawa. W tym pierwszym zakresie pomocny ma być pakiet „100 zmian dla firm", którego część została właśnie uchwalona przez Sejm. – Proponujemy w nim zmiany konkretnych przepisów, które utrudniają dziś prowadzenie działalności gospodarczej – zaznaczył Haładyj.

– Drugi, nie mniej ważny element, który wpływa na praktykę wykonywania działalności gospodarczej w Polsce, to obszar stosowania prawa. Kluczem do zmian na tym polu jest nowe prawo przedsiębiorców, które stanowi serce konstytucji biznesu – mówił Haładyj. – Wpisaliśmy w ten projekt m.in. kanon zasad, na które będzie można się powoływać w relacjach z administracją.

Trzeci obszar zmian ma odpowiadać na problemy pojawiające już na etapie tworzenia przepisów prawa gospodarczego. – Te zmiany mają służyć poprawie stabilności prawa i przewidywalności rozstrzygnięć administracyjnych, które nie powinny być oparte na dowolności stosowania przepisów przez urzędy. Chodzi o to, żeby przedsiębiorcy mogli się skupić na działalności gospodarczej, a nie na zmaganiu się ze sprawami administracyjnymi – podkreślał Haładyj. I dodał, że ważna jest zmiana nastawienia po obu stronach. – Bo dziś niejednokrotnie patrzą one na siebie wilkiem. Tymczasem gospodarce potrzebna jest współpraca – przekonywał.

Wśród kilkunastu zasad w prawie przedsiębiorców znalazły się także kluczowe normy, takie jak: co nie jest prawem zabronione, jest dozwolone, zasada domniemania uczciwości, zasada przyjaznej interpretacji przepisów i zasada proporcjonalności (adekwatności kary do przewinienia). Co prawda obecnie obowiązują one w naszym porządku konstytucyjnym, ale nie zawsze są przestrzegane. Pytanie więc, czy ich wyniesienie na sztandary, czyli zapisanie w konkretnej ustawie, może coś zmienić?

Manifest zasad

– Zasady zapisane w prawie przedsiębiorców stanowią konkretyzację, a nie proste powtórzenie zasad konstytucyjnych. To dla urzędników konkretne wytyczne, którymi muszą się kierować przy codziennym załatwianiu spraw, a dla przedsiębiorców gwarancje ich praw – podkreślał minister Haładyj.

– Największej wartości konstytucji biznesu upatruję właśnie w tym, że jest to pewien manifest, drogowskaz w polityce gospodarczej – komentował Andrzej Kensbok, przewodniczący Rady Programowej Polskiego Towarzystwa Gospodarczego. – Bo idea zawsze musi wyprzedzać działania. To nie jest tak, że suma drobnych działań złoży się w magiczny sposób w dobry wynik, choć te drobne działania, taka praca u podstaw także jest konieczna – dodał.

Jego zdaniem, by rozwiązać wiele problemów, konieczne jest nakreślenie wizji docelowej, której powinny być podporządkowane działania szczegółowe. – Mówimy o konieczności zmiany praktyki i zachowań wszystkich instytucji państwa, całego aparatu urzędniczego oraz przedsiębiorców. To nas prowadzi do rzeczy fundamentalnej, odbudowy etosu urzędnika państwowego i przywrócenia etosu przedsiębiorcy – mówił Kensbok. Przypomniał, że taki etos mieliśmy ostatnio przed wojną, a dziś przedsiębiorcy muszą zrzucić przypięte im, zwłaszcza na początku lat 90., etykiety. – Dziś nastąpiła zmiana pokoleniowa, zarówno po stronie biznesu, jak i aparatu państwowego. Obecnie mamy ludzi, którzy myślą inaczej, w innych kategoriach, więc czas na poważne zmiany jest odpowiedni – zaznaczył Kensbok.

Oczekiwania biznesu

Także według Adama Czyżewskiego, głównego ekonomisty PKN Orlen, ustanowienie pewnych twardych norm zachowań jest szczególnie ważne, bo zmniejsza niepewność prowadzenia firm. – Wiemy dobrze, że przedsiębiorczość wiąże się z podjęciem ryzyka. Po pierwsze, ryzyka rynkowego, którym można zarządzać i zabezpieczać się, jak np. w przypadku naszej firmy przed zmianami cen ropy – mówił Czyżewski. – Ale nie ma możliwości zabezpieczenia się przed ryzykiem regulacyjnym. A im większe jest ono, tym większa niepewność. A to zniechęca do inwestowania – wyjaśniał Czyżewski.

Przytoczył ostatni raport Conference Board, z którego wynika, że coraz więcej światowych gospodarek boryka się z problemem spowolnienia gospodarczego w efekcie spadku inwestycji, za którym stoi podwyższona niepewność. – Biznes na całym prawie świecie przyjął postawę „wait and see", obserwuje i czeka. Czego biznes oczekuje od państwa? Przede wszystkim zmniejszenia niepewności regulacyjnej, czyli wysokiej jakości instytucji, przewidywalności zmian prawa i regulacji, łatwości robienia biznesu. Mam nadzieję, że konstytucja biznesu odpowie na te oczekiwania – mówił Czyżewski.