Żywność - marnotrawstwo i wyrzucanie niosą wielkie straty

I to w czasach, gdy żywność dramatycznie drożeje. Ale nie tylko indywidualni konsumenci winni są marnotrawstwa.

W krajach rozwiniętych wiele na sumieniu mają pod tym względem producenci a także dystrybutorzy produktów żywnościowych, czyli głównie międzynarodowe sieci hipermarketów.

— W typowym domu Europejczyka wyrzuca się do kosza 20 -30 proc. kupionego jedzenia. W Polsce, co trzeci konsument przyznaje się do marnowania. Najczęściej wyrzucamy podstawowe produkty, takie jak: chleb, ziemniaki, wędliny oraz owoce i warzywa. A przecież wszyscy mogą sprawić, by żywność zamiast na wysypiska trafiała do osób potrzebujących - mówi Maria Gosiewska - koordynatorka programu „Nie marnuj jedzenia" Federacji Polskich Banków Żywności.

W maju tego roku Organizacja Narodów Zjednoczonych do Spraw Wyżywienia i Rolnictwa (FAO) ogłosiła raport na temat skali marnowania żywności, w którym podaje, że co roku wyrzucamy 1,3 mld ton jedzenia. Stanowi to jedną trzecią całej  produkowanej żywności.

Jedni wyrzucają, innym brakuje

Dla przykładu: w Wielkiej Brytanii marnuje się rocznie 11,3 mln ton żywności. A przecież koszty surowców rolnych i finalnych produktów żywnościowych stale rosną. Taka sytuacja powoduje, że konsumenci kupują gorszą jakościowo żywności, a z wielu po prostu rezygnują.

— Dysproporcje w dystrybucji żywności oraz jej niepotrzebna utylizacja sprawiają, że jedni pozwalają sobie na wyrzucanie jedzenia, gdy drudzy nie mają do niej odpowiedniego dostępu — mówi Marek Borowski, prezes Federacji Polskich Banków Żywności.

Banki Żywności współpracują z producentami i dystrybutorami żywności i pozyskują jak najwięcej artykułów spożywczych, które są następnie rozprowadzane wśród organizacji charytatywnych.

— Banki Żywności zachęcają pracowników wielu firm, by w ramach wolontariatu pracowniczego organizowali zbiórki żywności. Rekordzistom udaje się zebrać nawet 800 kg żywości. Zbiórka żywności zachęca pracowników do działań społecznych - mówi Maria Gosiewska.

Branża spożywcza musi się edukować

Dla hipermarketów marnowanie żywności to drażliwy temat. Przecież to one właśnie na co dzień kuszą klientów, by w ramach promocji, kupowali duże opakowania produktów. Zachęta jest oczywista: np. zamiast czterech paczek ciastek czy serów otrzymuje się  za darmo piątą. .

— Zawsze zachęcamy naszych klientów, choćby w publikacjach do nich skierowanych, by zapraszali na duże zakupy swoich znajomych czy rodzinę. Razem kupią potrzebne produkty znacznie taniej, a po zrobieniu zakupów podzielą je między sobą - wyjaśnia Beata Rożek, menedżer ds. społecznej odpowiedzialności biznesu w sieci Tesco.

Zauważa także, że dla sieci handlowych cały czas otwartym pozostaje problem nieodpłatnego przekazywania żywności organizacjom pozarządowym. Jest on też szczególnie ważny dla Polskiej Organizacji Handlu i Dystrybucji, która zrzesza sieci hipermarketów.

— Uważamy, że sieci handlowe powinny być w takiej samej sytuacji prawnej, w jakiej są producenci żywności. Producenci nie muszą odprowadzać podatku VAT od darowizn przekazywanych na rzecz organizacji pozarządowych. Dystrybutorzy muszą, co sprawia, że darowizny stają się dla hipermarketów zbyt kosztowne - mówi Renata Juszkiewicz, prezes organizacji.

Jednak jej zdaniem problem związany z marnotrawstwem żywności jest jeszcze słabo rozpoznawalny przez spółki handlowe i konieczna jest edukacja w tym zakresie.  — Również klienci powinni wiedzieć na czym polega zrównoważona konsumpcja - dodaje Renata Juszkiewicz, która jest szefem grupy roboczej ds. zrównoważonej konsumpcji działającej w ramach zespołu ds. CSR przy Ministerstwie Gospodarki.

Marnotrawstwo szkodzi środowisku

Żywność jest surowcem, którego wyprodukowanie jest wysoce kosztowne dla środowiska. Wytworzenie np. 1 kg wołowiny wymaga do 50 tys. litrów wody. Marnując żywność, marnujemy więc inne zasoby: wodę, energię i pracę. Metan pochodzący z gnijącej żywności jest 20-krotnie groźniejszym gazem cieplarnianym niż dwutlenek węgla - przestrzegają eksperci.

Warto więc pamiętać, że wyrzucając jedzenie marnujemy nie tylko produkt spożywczy, ale wszystkie nakłady związane z jego produkcją, transportem, zakupem oraz przechowywaniem.

— Marnowanie jedzenia to przykład nieefektywnie wykorzystywanych zasobów. Rzadko podejmowany jest temat zarządzania stratami żywności w łańcuchu dostaw. Warto, aby firmy działające w branży spożywczej w swoich strategiach CSR zajęły się  minimalizacją strat pojmowaną nie tylko jako czynnik ekonomiczny, ale także istotnie wpływający na środowisko naturalne — mówi Marek Borowski

Kampania: „Nie marnuj jedzenia"