Dlaczego chorzy na SM są zmęczeni?

Stwardnienie rozsiane jest chorobą autoimmunologiczną, w której układ odpornościowy zwalcza komórki własnego organizmu, w tym przypadku komórki tkanki nerwowej. Dochodzi do niszczenia białkowych otoczek nerwów (demielinizacji). W zaatakowanych przez własny układ odpornościowy tkankach pojawiają się stany zapalne, a następnie blizny (stwardnienia), które są rozsiane w wielu miejscach.

W chorobach z autoagresji ciągłe zmęczenie jest objawem bardzo częstym. Występuje nie tylko w stwardnieniu rozsianym, ale też w reumatoidalnym zapaleniu stawów (RZS), toczniu rumieniowatym układowym czy Hashimoto. 

Przyczyną osłabienia są najprawdopodobniej procesy patobiologiczne wywołane autoagresją. Nie bez znaczenia jest też fakt, że chorobom autoimmunologicznym często towarzyszy depresja, co dodatkowo potęguje uczucie wyczerpania. Samopoczucie pogarszają również zaburzenia snu (związane z bólem i stresem), a także niewłaściwa dieta, która działa prozapalnie. 

By złagodzić objaw zmęczenia u pacjentów z SM, lekarze przepisują niekiedy leki stymulujące, takie jak np. modafinil czy amantadyna. Jednak bywają one nieskuteczne, a ponadto ich zażywanie w wielu przypadkach wiąże się ze skutkami ubocznymi.

Szansa w diecie paleo

Pacjenci często na własną rękę poszukują naturalnych sposobów walki ze zmęczeniem w chorobie, polegających m.in. na zmianach w diecie.  Już wcześniejsze badania naukowe wykazały, że dieta roślinna o bardzo niskiej zawartości tłuszczu może zmniejszyć zmęczenie u osób chorych na stwardnienie rozsiane. Nowe badania miały na celu sprawdzenie, na ile te pozytywne efekty były spowodowane zmianą profilu lipidowego i poziomu cholesterolu u chorych.

Naukowcy ze Szkoły Farmacji i Nauk Farmaceutycznych Uniwersytetu Buffalo przez rok obserwowali klinicznie 18 osób z postępującym SM. W tym czasie uczestnicy badania przestrzegali ścisłej diety Wahls - czyli diety paleo  w wariancie opracowanym przez  dr Terry Wahls w 2008 roku. Dieta polega na wyeliminowaniu z codziennego jadłospisu  zbóż, produktów mlecznych, jajek i roślin strączkowych. W zamian jemy owoce, warzywa, mięso i ryby.

Oprócz wprowadzania zmian w diecie uczestnicy badania wzięli udział w programie ćwiczeń, które obejmowały ćwiczenia rozciągające, siłowe, a także medytację i automasaże zmniejszające stres.

W okresie obserwacji naukowcy śledzili zmiany wskaźnika masy ciała uczestników (BMI), spożycia kalorii, ogólnego poziomu cholesterolu, trójglicerydów, poziomów cholesterolu lipoprotein o wysokiej gęstości (HDL) i poziomów cholesterolu lipoprotein o niskiej gęstości (LDL).

Uczestnicy określali odczuwany przez siebie poziom zmęczenia za pomocą tzw. skali ciężkości zmęczenia.

Dieta paleo zmniejsza poziom cholesterolu i uczucie zmęczenia

Badanie wykazało, że wyższy poziom HDL , czyli tzw. dobrego cholesterolu, a także redukcja całkowitego cholesterolu korelują z mniejszym zmęczeniem. Naukowcy przypuszczają, że poziom HDL ma kluczowe znaczenie dla siły i wydajności mięśni. Podkreślają jednocześnie, że ich badanie miało jedynie charakter pilotażowy i konieczne są dalsze prace na ten temat.

Warto dodać, że dr Wahls, autorka diety stosowanej przez uczestników badania, jest amerykańską lekarką, która sama od lat boryka się ze stwardnieniem rozsianym. Zanim spopularyzowała opracowany przez siebie program żywieniowy, wypróbowała go na własnej skórze, obserwując spektakularną poprawę zdrowia.