Wyrok WSA w sprawie śląskiej uchwały antysmogowej

Interes społeczny, polegający na zmniejszeniu zagrożeń dla życia i zdrowia, stoi w hierarchii ważności wyżej niż interes ekonomiczny korzystających z pieców – orzekł sąd.

Aktualizacja: 03.06.2018 10:59 Publikacja: 03.06.2018 10:30

Wyrok WSA w sprawie śląskiej uchwały antysmogowej

Foto: pexels.com

7 kwietnia 2017 r. Sejmik Województwa Śląskiego uchwalił tzw. uchwałę antysmogową. Opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego, wprowadziła ograniczenia i zakazy na terenie całego województwa dla instalacji na paliwa stałe. W szczególności dotyczyły one kotłów, kominków i pieców.

W § 4 uchwała dopuszczała wyłącznie eksploatację instalacji, które spełniają wymogi Polskiej Normy. Zakazano stosowania w wymienionych instalacjach głównie węgla i miału węglowego oraz węgla brunatnego i jego mieszanek. Nowe wymagania miały zacząć obowiązywać od lat 2022–2028, w zależności od rodzaju instalacji.

Po bezskutecznych wezwaniach do usunięcia naruszenia prawa, dwóch mieszkańców Śląska oraz spółka akcyjna, wszyscy reprezentowani przez tę samą pełnomocnik, zaskarżyli uchwałę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach. Wszystkie skargi zawierały te same zarzuty i analogiczne uzasadnienie.

Tradycyjne piece i kotły do wymiany

Pełnomocnik skarżących zarzuciła naruszenie szeregu artykułów Konstytucji RP i wystąpiła o stwierdzenie nieważności uchwały. Zwróciła się też o skierowanie przez skład orzekający pytania prawnego do Trybunału Konstytucyjnego o zgodność uchwały z wymienionymi artykułami konstytucji oraz z ustawą Prawo ochrony środowiska i ustawą o normalizacji.

Pierwszy ze skarżących korzysta z zakupionego pięć lat temu pieca węglowego 3 klasy, który nie spełnia parametrów instalacji dopuszczonych przez uchwałę do stosowania. Zgodnie bowiem z jej treścią, kotły użytkowane od 5 do 10 lat muszą być do końca 2023 r. wymienione na kotły spełniające co najmniej 5 klasę. Jeżeli spełniają klasę 3 lub 4, czas na wymianę upływa do końca 2027 r. Skarżący będzie więc zobowiązany do wymiany kotła oraz do nie spalania paliw, których zabrania ustawa.

Drugi z mieszkańców korzysta od 10 lat z tradycyjnego pieca węglowego, który nie spełnia parametrów instalacji, dopuszczonych w uchwale do stosowania. Zgodnie z tym aktem, kotły użytkowane powyżej 10 lat muszą być wymienione na kotły spełniające co najmniej 5 klasę.

Z kolei spółce akcyjnej oraz Politechnice Śląskiej przysługują wspólne prawa do wynalazku – elektrofiltru kominowego do ograniczania emisji z domowych kotłów i miejscowych ogrzewaczy pomieszczeń. Spółka zamierza rozpocząć seryjną produkcję takich urządzeń oraz wprowadzić je na rynek krajowy i zagraniczny. Ograniczenia i zakazy określone w uchwale, znacząco obniżą rynek zbytu na elektrofiltry.

Rażąco zły stan powietrza

Odpowiadając na skargę, pełnomocnik Zarządu Województwa Śląskiego wyjaśnił, że uchwała, nad którą pierwsze prace zaczęły się w 2016 r., jest efektem analiz wielu ekspertów i konsultacji środowiskowych. Unijna dyrektywa CAFE zobowiązała państwa członkowskie, aby w razie przekroczenia dopuszczalnych wartości, plany ochrony powietrza określały odpowiednie działania w jak najkrótszym czasie. Coroczne oceny jakości powietrza, wykonywane przez inspektorów ochrony środowiska wskazują na bardzo zły stan powietrza na Górnym Śląsku, zwłaszcza na przekroczenie dopuszczalnych poziomów pyłu PM10, pyłu PM2,5 oraz benzo(a)pirenu. Jest to w znacznej części wynikiem użytkowania kotłów, czy pieców węglowych nie spełniających żadnych norm emisyjnych oraz spalania w nich paliw o niskich parametrach jakościowych, czy wręcz odpadów różnego pochodzenia. Adresaci uchwały antysmogowej mają czas na przygotowanie się do nakazów i zakazów, ponieważ wymiana instalacji została rozłożona w czasie. Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Katowicach już ogłosił program: „Dofinansowanie zadań realizowanych przez mieszkańców woj. śląskiego na rzecz ograniczenia niskiej emisji".

WSA uznał skargi mieszkańców Śląska za nieuzasadnione. Zaakcentował, że uchwała, podjęta w interesie publicznym, jest niezbędna dla ochrony zdrowia i środowiska. Nie jest też sprzeczna z prawem wspólnotowym, lecz wręcz ma na celu spełnienie jego wymogów. Konstytucja RP dopuszcza wprowadzenie ograniczeń w korzystaniu z konstytucyjnych wolności i praw. Mogą one być ustanawiane tylko w ustawie, a tu podstawą prawną uchwały stał się art. 96 Prawa ochrony środowiska, uprawniający do wprowadzenia zakazów i ograniczeń w zakresie eksploatacji urządzeń, w których są spalane paliwa. Celem tych zakazów i ograniczeń jest ochrona zdrowia mieszkańców, bezpośrednio dotkniętych zanieczyszczeniem powietrza. Rażąco zły stan powietrza w woj. śląskim powoduje dramatyczne skutki dla zdrowia i życia ponad 4,5 mln mieszkańców województwa. Największy udział mają w tym indywidualne urządzenia grzewcze na paliwa stałe, czyli głównie na węgiel. Paleniska starego typu w sposób wybitnie negatywny oddziałują na środowisko naturalne. Bez wątpienia zatem, interes społeczny, polegający na zmniejszeniu zagrożeń dla życia i zdrowia, stoi w hierarchii ważności wyżej niż interes ekonomiczny korzystających z pieców – orzekł sąd, oddalając skargi mieszkańców Śląska. Jednocześnie odrzucił skargę spółki akcyjnej, gdyż zamierzana produkcja elektrofiltru nie stwarza interesu prawnego do zaskarżenia uchwały. Sąd nie dopatrzył się też niezgodności uchwały z konstytucją i odmówił przedstawienia Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego.

Sygnatura akt: II SA/Gl 903/17

7 kwietnia 2017 r. Sejmik Województwa Śląskiego uchwalił tzw. uchwałę antysmogową. Opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa Śląskiego, wprowadziła ograniczenia i zakazy na terenie całego województwa dla instalacji na paliwa stałe. W szczególności dotyczyły one kotłów, kominków i pieców.

W § 4 uchwała dopuszczała wyłącznie eksploatację instalacji, które spełniają wymogi Polskiej Normy. Zakazano stosowania w wymienionych instalacjach głównie węgla i miału węglowego oraz węgla brunatnego i jego mieszanek. Nowe wymagania miały zacząć obowiązywać od lat 2022–2028, w zależności od rodzaju instalacji.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego