W piątek prezes Jarosław Kaczyński spotkał się z Klubem PiS na wyjazdowym posiedzeniu w Jachrance. Z przecieków wynika, że mówił m.in. o możliwych zmianach w ordynacji wyborczej. Z informacji „Rzeczpospolitej" wynika, że to nieodległy scenariusz. W Klubie PiS powstanie zespół zajmujący się przygotowaniem reformy.
– Rozmawialiśmy na ten temat w czwartek. To będzie zespół złożony z posłów i ekspertów, funkcjonujący w otoczeniu marszałka – mówi Ryszard Terlecki, wicemarszałek Sejmu i szef Klubu PiS.
Dodaje, że zespół ma pracować „nad zbliżeniem ordynacji do propozycji Klubu Kukiz'15". Oznaczałoby to wprowadzenie systemu mieszanego w wyborach do Sejmu.
Dwie pule posłów
Obecnie 460 posłów wybieramy w systemie proporcjonalnym. Oznacza to, że podział mandatów między komitety dokonuje się odpowiednio do liczby zebranych głosów. Wprowadzenie systemu mieszanego wiąże się z podziałem posłów na dwie pule. Jedna byłaby wybierana w systemie proporcjonalnym, druga – w jednomandatowych okręgach wyborczych. W tych drugich posłem zostaje ten spośród kandydatów, który uzyska najwięcej głosów.
Specjalista od systemów wyborczych dr hab. Bartłomiej Michalak z UMK w Toruniu mówi, że ordynacja mieszana ma wiele zalet. – Pozwala zoptymalizować przeciwstawne cele. Z jednej strony zwiększyć więź części posłów z wyborcami, a z drugiej zachować proporcjonalność systemu – ocenia. – Jednak diabeł tkwi w szczegółach. Dużo zależy od wielkości okręgów i ewentualnych progów wyborczych. Przykładowo Niemcy mają jeden z najbardziej proporcjonalnych systemów mieszanych na świecie. Z kolei system na Węgrzech z lat 90. też był mieszany, jednak wyjątkowo skomplikowany – zauważa.
W jakim kierunku pójdzie PiS? W 2006 r. zgłosiło już propozycję wprowadzenia systemu mieszanego. – Ta koncepcji jest jedną z najpoważniejszych, którą rozważamy. Choć będziemy analizować też inne warianty systemu mieszanego – mówi Grzegorz Schreiber, poseł PiS zaangażowany w prace nad reformą ordynacji.
Propozycja zakładała podział posłów na dwie pule – 230 wybieranych w okręgach jednomandatowych i 230 w systemie proporcjonalnym. Sposób wyłaniania drugiej grupy zakładał podział kraju na 16 okręgów. Wyborca stawiałby krzyżyk przy liście partyjnej, a nie konkretnym nazwisku.
Badacz systemów wyborczych dr Jarosław Flis z UJ wyjaśnia, że wprowadzając taki system, partia rządząca zagwarantowałaby bezpieczeństwo grupie liderów, którzy mogliby przegrać pojedynki w okręgach jednomandatowych. Jednak jego zdaniem jest mało prawdopodobne, by PiS zdecydowało się na konkretnie taki wariant.
– Obecny system wyborczy daje dużą premię zwycięzcy wyborów. Wprowadzenie wariantu, o którym mówi PiS, doprowadziłoby do utraty przez wygraną partię około 20 mandatów. Zgłoszenie tej propozycji przez PiS było prawdopodobnie mało przemyślane – uważa dr Flis.
PKW po nowemu
Sposób wyboru posłów to jednak niejedyny postulat PiS zmian w ordynacji. W połowie grudnia pisaliśmy o propozycji wprowadzenia do Senatu przedstawicieli Polonii. Opowiada się za nią marszałek Senatu Stanisław Karczewski. Poseł Schreiber dodaje, że partia chce też wrócić do „dorobku z poprzedniej kadencji Sejmu". – Zgłaszaliśmy wtedy propozycje mające na celu zwiększenie przejrzystości wyborów – zauważa.
PiS, będąc w opozycji, zgłosiło kilka projektów zmian w prawie wyborczym. Chciało m.in. zwiększyć rolę mężów zaufania i zainstalować kamery w lokalach wyborczych.
Za najbardziej kontrowersyjną uchodziła propozycja zmiany sposobu wyboru PKW. Obecnie w jej skład wchodzi dziewięciu sędziów wskazywanych przez prezesów Trybunału Konstytucyjnego, Sądu Najwyższego i Naczelnego Sądu Administracyjnego. PiS chciało, by w PKW było trzech sędziów i sześciu przedstawicieli klubów parlamentarnych.
Opozycja jest podzielona w ocenie najnowszych zapowiedzi zmian w ordynacji wyborczej. – Nie sądzę, by PiS robiło je po to, by wzmocnić rolę opozycji. Kluczowe będą szczegóły, przykładowo załącznik wyznaczający granice okręgów wyborczych – mówi Waldy Dzikowski z PO.
Jakub Kulesza z Klubu Kukiz'15 uważa zapowiedzi wprowadzenia systemu mieszanego za „krok w dobrą stronę". – Taka ordynacja sprzyjałaby parlamentaryzmowi, a część posłów byłaby bliżej wyborców – mówi. – Reforma PKW też nie byłaby niczym złym, bo w obecnym systemie dochodziło do niewyjaśnionych anomalii. Przykładowo w ostatnich wyborach samorządowych była zaskakująca liczba nieważnych głosów – dodaje poseł.
Zobacz także:
Afera podsłuchowa: Inwigilowały dwie grupy
