"W poniedziałek, kiedy przerażające obrazy płonącej katedry Notre Dame zalały media społecznościowe, jeden z najwybitniejszych francuskich uczonych i komentatorów, François Heisbourg, wyraził na Twitterze nadzieję, że gotycka świątynia zostanie odbudowana: 'Niezależnie od tego, ile to potrwa i ile będzie kosztowało. Polacy pokazali nam drogę po zniszczeniu Warszawy'" - pisze Magierowski.
Yes, we will replace it, however long it takes and whatever it costs. The Poles showed us the way after the destruction of Warsaw, in much more diffîcult circumstances #NotreDame #Warszawa https://t.co/XqXK2vRbD1
— François Heisbourg (@FHeisbourg) 15 kwietnia 2019
Magierowski pisze, że podczas wojny Warszawa została zrównana z ziemią z zemsty za stawianie oporu.
"Był to akt brutalnej zemsty, rzadko spotykany w historii ludzkości. Celem nazistów była egzekucja miasta, zarówno dosłowna, jak i metaforyczna. Zamordowali warszawskich obywateli, Polaków i Żydów, w tym kobiety i dzieci, ale zamierzali także wymazać miasto z przestrzeni fizycznej, jako symbol polskiej państwowości. Warszawa miała zostać unicestwiona" - pisze ambasador.
Warszawa podczas wojny była jedynym miastem, w którym wybuchły dwa zbrojne powstania - przypomina Magierowski. "Co roku 19 kwietnia upamiętniamy ofiarę polskich Żydów, którzy bez lęku stawiali opór niemieckiemu uciskowi w getcie warszawskim. A 1 sierpnia oddajemy hołd bohaterom Powstania Warszawskiego".
Magierowski zauważa, że Żydzi przystępując do walki w kwietniu 1943 roku mieli świadomość, jak nierówna jest ona nierówna. Cytuje słowa jednego z przywódców powstania, Mordechaja Anielewicza, który w liście do swojego przyjaciela Icchaka Zuckermana pisał: "Niewielu z nas przetrwa. Reszta prędzej czy później zostanie wyrżnięta. Ale marzenie mojego życia się spełniło: doczekałem zrywu żydowskiej samoobrony w całej jej chwale i świetności".
W dniu wybuchu powstania w getcie, 19 kwietnia, Żydowska Organizacja Bojowa wystosowała apel do mieszkańców Warszawy. „Przekazujemy wam nasze braterskie, serdeczne pozdrowienia. […] Zapewniamy, że każdy próg w warszawskim getcie będzie naszą twierdzą. Może wszyscy zginiemy w walce, ale nigdy się nie poddamy. Pragniemy zemsty i kary za wszystkie zbrodnie popełnione przez naszego wspólnego wroga. To walka o naszą i waszą wolność!" - cytuje ambasador.
Przypomina, że punktem kulminacyjnym walki nazistów z żydowskimi powstańcami było wysadzenie przez dowódcę wojsk niemieckich, Jürgena Stroopa, Wielkiej Synagogi na Tłomackiem.
"Był to punkt kulminacyjny stłumienia powstania i wymowny znak celu nazistów: byli nie tylko zdeterminowani do eksterminacji Żydów. Chcieli także zniszczyć każdy ślad żydowskości: wiarę, dziedzictwo, tożsamość" - pisze Magierowski. Dla Stroopa, który zdetonował ładunki wybuchowe pod synagogą, ta eksplozja była "triumfem Niemców nad Żydami".
W Powstaniu Warszawskim, które wybuchło 15 miesięcy później, wzięli udział również Żydzi - ci, którym udało się przetrwać zryw z 1943.
"Niektórzy wstąpili w szeregi Armii Ludowej, niektórzy zaciągnęli się do Armii Krajowej. Wspólny wróg, wspólna walka. Za waszą i naszą wolność" - pisze ambasador.
"Po buncie Żydów w Warszawie getto zostało zniszczone. Po Powstaniu Warszawskim zrównano z ziemią całe miasto. Teraz istnieje - żywe, dynamiczne i pełne optymizmu. Podziękowania za to dla Mordechaja Anielewicza, Icchaka Zuckermana, Marka Edelmana, Symchy Rotema, Cywii Lubetkin, Tosi Altman i dla wielu innych. To nie był triumf Stroopa. To był ich trtiumf" - kończy Marek Magierowski.
