Jeśli uda się zrealizować założenia projektu nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym z 26 października 2016 r., obudzimy się w zupełnie nowej, pięknej rzeczywistości.
Część założeń nowelizacji została przedstawiona na łamach „Rzeczpospolitej" 30 listopada 2016 r. w artykule Jarosława Kamińskiego „Idzie na lepsze w Krajowym Rejestrze Sądowym". W niniejszym tekście chcielibyśmy skomentować planowane zmiany dotyczące tzw. postępowań przymuszających oraz zasad działania kuratorów.
Nowelizacja wprowadza interesujące i pożądane przez praktykę rozwiązania w zakresie zapewnienia pewności i bezpieczeństwa obrotu prawnego w razie braku organu uprawnionego do reprezentacji osoby prawnej. Proponowane zmiany w zamyśle projektodawców mają usunąć praktyki, gdy osoba prawna będąca dłużnikiem w celu ucieczki przed wierzycielami odwołuje zarząd bądź jego członkowie składają rezygnację, często stając się w tym samym czasie prokurentami samoistnymi.
Postępowanie przymuszające
Postępowanie przymuszające miało zapewnić sądom możliwość wyegzekwowania stosowania przepisów prawa przez podmioty, które są wpisywane do rejestru. W przypadku zaś braku takiej możliwości – doprowadzić do wykreślenia podmiotu z rejestru. Jest ono stosowane wobec „obowiązanych", czyli wspólników lub członków zarządu. Obecnie można zaryzykować tezę, że postępowanie przymuszające nie działa.
W przypadku spółek kapitałowych zauważalną praktyką jest bowiem składanie rezygnacji przez wszystkich członków zarządu albo ich odwoływanie przez inny organ spółki, co pozbawia daną spółkę organu do reprezentacji, a wierzycieli możliwości dochodzenia swoich roszczeń. Brak zarządu uniemożliwia prowadzenie postępowań sądowych i egzekucyjnych, o porozumieniu się z dłużnikiem nie wspominając. Uniemożliwia także sądom rejestrowym egzekwowanie obowiązków spoczywających na podmiotach wpisanych do rejestru, np. składania rocznych sprawozdań finansowych. Rozwiązaniem tego problemu miała być regulacja wprowadzona w art. 25a ustawy o KRS na początku 2014 r. Przewiduje ona możliwość wykreślenia przez sąd podmiotów, w przypadku gdy bezskutecznie zakończyło się postępowanie przymuszające w stosunku do ich zarządów czy wspólników. Sęk w tym, że według danych z września 2016 r. z 11 wydziałów sądów rejestrowych – w Warszawie, Gdańsku, Bydgoszczy, we Wrocławiu, w Poznaniu, Białymstoku, Lublinie i Rzeszowie – wszczęto dotychczas 3382 sprawy o wykreślenie podmiotów z KRS w tym szczególnym trybie. Takich, które zakończyły się faktycznym wykreśleniem, było 569 – czyli tyle co nic.