W praktyce często się zdarza, że rodzice nie wykonują właściwie obowiązków wynikających z orzeczenia sądu lub zawartej ugody regulujących kontakty z dzieckiem. Większość zgłaszanych naruszeń dotyczy utrudniania kontaktów przez rodzica, u którego dziecko stale przebywa. Polegają one na odmowie wydania dziecka w terminach ustalonych przez sąd. Utrudnianie kontaktów może również przybierać postać mniej lub bardziej wyraźnego wpływania na małoletniego w celu zniechęcenia go do realizacji kontaktów z drugim rodzicem, na przykład poprzez proponowanie dziecku w terminach zaplanowanych kontaktów innych sposobów spędzania czasu (atrakcyjnych wyjazdów, zajęć dodatkowych). W praktyce szczególnie trudne do udowodnienia okazują się zachowania angażujące dziecko w spór między rodzicami w celu budowania „wspólnego frontu" przeciwko drugiemu rodzicowi. W konsekwencji takich działań dziecko samo odmawia wykonywania kontaktów, co spotyka się z aprobatą rodzica, u którego dziecko stale przebywa. Takie zachowania należy jednak traktować w kategorii naruszenia obowiązków w zakresie wykonywania kontaktów z uprawnionym.
Czytaj także:
Zbyt długa procedura wykonywania orzeczenia ustalającego kontakty rodzica z dzieckiem
Naruszającym obowiązki dotyczące kontaktów może być również rodzic uprawniony do kontaktów lub taki, któremu kontaktów zakazano. W pierwszym wypadku naruszenie przybrać może postać dwóch skrajnie odmiennych stanów faktycznych. Z jednej strony rodzic uprawniony do kontaktów z dzieckiem może te kontakty przedłużać ponad terminy ustalone w orzeczeniu sądu lub ugodzie. Z drugiej strony rodzic może nie realizować ustalonych kontaktów, tzn. nie spotykać się z dzieckiem w ustalonych dniach i godzinach. Nie wolno zapominać, że kontakty z dzieckiem są nie tylko prawem rodzica, ale jednocześnie jego obowiązkiem, o czym warto pamiętać na etapie ich określania. W wypadku osoby, której kontaktu zakazano, naruszenie obowiązków będzie oczywiście polegało na nieuprawnionej styczności z dzieckiem.
Z dniem 13 sierpnia 2011 r. wprowadzono do kodeksu postępowania cywilnego instrumenty prawne przeznaczone do sankcjonowania naruszeń obowiązków wynikających z orzeczenia albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem w przedmiocie kontaktów z dzieckiem. Jeżeli jeden z rodziców narusza obowiązki wynikające z orzeczenia sądu lub ugody zawartej przed mediatorem, sąd może nakazać mu zapłatę oznaczonej sumy pieniężnej na rzecz drugiego rodzica. Postępowanie w tym przedmiocie odbywa się co do zasady w dwóch etapach. W pierwszym etapie sąd wydaje postanowienie, którego treścią jest zagrożenie nakazaniem zapłaty oznaczonej sumy pieniężnej za naruszenie lub niewłaściwe wykonywanie obowiązków (art. 598 15 k.p.c.). W postanowieniu tym określa wysokość sumy pieniężnej. Sąd ma możliwość wydania takiego rozstrzygnięcia już na etapie sądowego ustalania kontaktów (np. w wyroku rozwodowym), jeżeli istnieje uzasadniona obawa niewykonywania obowiązków określonych w postanowieniu o kontaktach (art. 582 1 § 3 k.p.c.).
