Niektórzy deweloperzy wciąż korzystają z furtki służącej omijaniu przepisów ustawy deweloperskiej. Prym wiodą firmy z Trójmiasta. Jak podaje firma doradcza JLL, z puli wszystkich dostępnych na tym rynku mieszkań 22 proc. nie ma założonych rachunków powierniczych.
Zaskakująca skala zjawiska
Jak to możliwe, że aż tyle inwestycji nie posiada zabezpieczeń? Wszystko za sprawą przepisu przejściowego do ustawy deweloperskiej, który mówi, że rachunków powierniczych nie trzeba zakładać dla przedsięwzięć, których sprzedaż zaczęła się przed jej wejściem w życie. Ochoczo korzysta się więc z niego przy dużych, wieloetapowych budowach.
Czytaj także: Kolejne podejście do zmian w ustawie deweloperskiej
– Nie spodziewałam się, że skala inwestycji bez rachunków w Trójmieście jest aż tak duża. Nie zauważyłam jednak, by stan ten wpływał na decyzje zakupowe konsumentów. Ludzie uwielbiają deweloperów. Wydaje im się, że jeżeli kupują od instytucji, dużej i sprawdzonej firmy, to są bezpieczni. Tymczasem należy pamiętać, że proces inwestycyjny trwa prawie trzy lata. W tym czasie każda – nawet duża i solidna – firma może popaść w problemy finansowe i trafić na margines – mówi Agnieszka Brol-Radzicka, pośredniczka i prezes Stowarzyszenia Pomorskich Pośredników w Obrocie Nieruchomościami.
Ekspertka zaznacza, że nie każdy bank decyduje się kredytować mieszkania z inwestycji, dla których nie jest prowadzony rachunek powierniczy.
– Są jednak banki, które znając historię dewelopera, na to się decydują – dodaje Brol-Radzicka.
– Nabywca mieszkania, dla którego nie jest prowadzony rachunek powierniczy, znajduje się natomiast w takiej sytuacji jak w 2012 r., czyli przed wejściem w życie ustawy deweloperskiej. W razie problemów firmy przysługuje mu roszczenie o kontynuowanie budowy przez innego wykonawcę i o przeniesienie własności lokalu – mówi radca prawny Andrzej Lulka z kancelarii Lulka i Wspólnicy. Zaznacza, że jeśli deweloper nie prowadzi rachunku powierniczego, pieniędzy otrzymywanych od klientów wcale nie musi przeznaczać na konkretną budowę.
– Nie ma żadnej gwarancji, że posłużą one wybudowaniu lokalu. Może skończyć się tak, że klient wpłaci deweloperowi sto procent wartości mieszkania, a jego blok wciąż nie wyjdzie ze wstępnego etapu prac, ponieważ deweloper wybudował za te środki inny blok. Ponadto w przypadku ewentualnej upadłości dewelopera istnieje ryzyko, że potencjalny nabywca nie odzyska wpłaconych już środków – zaznacza mec. Lulka.
Jak taki stan rzeczy komentuje Polski Związek Firm Deweloperskich?
– W imię bezpieczeństwa rynku i naszych klientów już od dawna rekomendujemy członkom naszego związku zakładanie rachunków powierniczych. Nawet w przypadku inwestycji wieloetapowych, których budowa rozpoczęła się przed 2012 rokiem – mówi radca prawny Konrad Płochocki, dyrektor generalny PZFD.
Środki zostają pod kontrolą
Przypomnijmy, że zgodnie z ustawą deweloperską do obowiązków dewelopera należy otwarcie mieszkaniowego rachunku powierniczego otwartego lub zamkniętego dla każdego przedsięwzięcia.
– Wskazane rachunki powiernicze różnią się tym, że środki deponowane na rachunku otwartym podlegają częściowej wypłacie po zakończeniu kolejnych etapów zgodnych z harmonogramem inwestycji. Natomiast środki zgromadzone na rachunku zamkniętym zostają wypłacone deweloperowi w całości po otrzymaniu przez bank odpisu aktu notarialnego umowy przenoszącej na nabywcę prawo własności lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego – wyjaśnia adwokat Andrzej Dmowski, partner zarządzający w kancelarii Russell Bedford Dmowski i Wspólnicy. BdTXT - W - 8.15 J: Adwokat wskazuje też, że zgodnie z ustawą deweloperską deweloper ma prawo dysponować środkami wypłacanymi z otwartego mieszkaniowego rachunku powierniczego wyłącznie w celu prowadzenia przedsięwzięcia deweloperskiego, dla którego prowadzony jest ten rachunek.
89 748 pozwoleń na budowę dla domów jednorodzinnych wydano w trzech kwartałach 2019 r.
2572 pozwolenia na budowę dla budynków wielorodzinnych wydano do października 2019 r.
