To sedno najnowszego postanowienia Sądu Najwyższego dotyczącego służebności przesyłu, a dokładniej zasad ustalania wynagrodzenia od firmy przesyłowej za korzystanie z części prywatnej działki. Te kwestie wciąż wracają do SN. Tak też było w sprawie, jaką spółce gazowniczej wytoczyli Eugeniusz i Jadwiga K., właściciele działki na Górnym Śląsku, przez którą biegnie gazociąg z pasem eksploatacyjnym po 3 m z każdej strony, a nadto dodatkowym „pasem technicznym" po 6 m z każdej strony, na którym nie mogą wznosić obiektów ani urządzeń trwale związanych z gruntem. Żądali uregulowania posadowienia tej instalacji i wynagrodzenia.

Sąd rejonowy zasądził im 86 tys. zł, za podstawę wyliczenia wynagrodzenia przyjmując oba pasy ograniczające nie tylko ten węższy eksploatacyjny, ale także techniczny. W ocenie SR służebność przesyłu obejmuje też strefę oddziaływania gazociągu i jego bezpieczeństwa, a więc i obszar zakazu zabudowy.

Czytaj także: Co trzeba zbadać przy ustanowieniu służebności przesyłu

Rozpatrując apelację spółki gazowej, Sąd Okręgowy w Gliwicach powziął wątpliwości, które zawarł w pytaniach prawnych do Sądu Najwyższego: czy służebność przesyłu uregulowana w art. 305 (1) kodeksu cywilnego obejmuje jedynie uprawnienie przedsiębiorcy przesyłowego do działań dotyczących nieruchomości obciążonej (ma charakter czynny), czy także inne ograniczenia związane z oddziaływaniem linii przesyłowej, w tym ograniczenia właściciela w prawie zabudowy w strefie kontrolowanej określonej w przepisach administracyjnych (§ 2 pkt 30 rozporządzenia ministra gospodarki z 26 kwietnia 2013 r. ws. warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać sieci gazowe i ich usytuowanie).

Jeżeli obejmuje ten węższy zakres, to czy wynagrodzenie dla właściciela działki powinno rekompensować uciążliwości oddziaływania linii przesyłowej wykraczające poza pas eksploatacji?

Sąd Najwyższy odmówił udzielenia formalnej odpowiedzi w trybie uchwały i wydał postanowienie. Ale wskazał w nim najważniejsze kwestie i odpowiedział, że możliwość wyjścia poza pas jest wyjątkiem, służebność przesyłu obejmuje bowiem tylko pas niezbędny do eksploatacji (przeglądy, konserwację, remonty), a więc nieobejmujący pasa zabudowy. W konsekwencji wynagrodzenie liczone jest od tego węższego pasa i powinno być oszacowane odpowiednio dla każdej sprawy.

– Jeśli wyjątkowo właściciel sieci wychodzi poza pas jej eksploatacji, to można żądać wynagrodzenia, ale nie obejmuje wynagrodzenia, które przysługuje właścicielowi gruntu za ograniczenia w sterze kontrolowanej i za które to ograniczenia może uzyskać odszkodowanie na podstawie przepisów o planowaniu przestrzennym – wskazał w uzasadnieniu sędzia SN Dariusz Misiurek.

Sygnatura akt: III CZP 20/19