Od 1 lutego 2015 r. obowiązują znowelizowane przepisy ustawy z 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1399 ze zm.) – ustawa śmieciowa. Jedna z zasadniczych zmian, dotyczy zmiana art. 2 ust. 3 ustawy, stanowiącym o obowiązku składania deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, czyli deklaracji śmieciowej, w przypadku zabudowania nieruchomości budynkiem wielolokalowym.
W przypadku takich budynków możliwy jest trojaki charakter zarządu nieruchomością. Zastosowanie mogą mieć przepisy ustawy z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 1222 ze zm.) lub ustawy z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. DzU nr 80, poz. 903 ze zm.). Dana nieruchomość podlega pierwszej z ustaw, gdy budynek wchodzi w zasób spółdzielni mieszkaniowej, natomiast tam, gdzie zarząd spółdzielni jest wyłączony, znajdą zastosowanie przepisy ustawy o własności lokali. W ramach tego wariantu można natomiast dokonać podziału sposobu zarządu w zależności od liczby znajdujących się w budynku lokali. Jeżeli liczba lokali wyodrębnionych i lokali niewyodrębnionych, należących nadal do dotychczasowego właściciela, nie jest większa niż siedem, do zarządu nieruchomością wspólną mają odpowiednie zastosowanie przepisy o współwłasności. Z kolei, gdy takich lokali jest więcej niż siedem, wówczas właściciele lokali są obowiązani podjąć uchwałę o wyborze jednoosobowego lub kilkuosobowego zarządu.
Znowelizowany art. 2 ust. 3 ustawy śmieciowej stanowi, że jeżeli nieruchomość jest zabudowana budynkiem wielolokalowym, w którym ustanowiono odrębną własność lokalu, obowiązki właściciela nieruchomości wspólnej oraz właściciela lokalu obciążają wspólnotę mieszkaniową albo spółdzielnię mieszkaniową. Z przepisu wynika jednoznacznie, że obowiązki właścicieli zarówno poszczególnych lokali, jak i nieruchomości wspólnej, na które składają się m.in. składanie deklaracji oraz uiszczenie opłat z tego tytułu, zostały zdjęte z właścicieli konkretnych lokali i przerzucone na wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe.
W praktyce zdarzają się bardziej skomplikowane stany faktyczne. Tak będzie np. w przypadku, gdy ze spółdzielni mieszkaniowej zostanie wyodrębniona wspólnota mieszkaniowa. Wówczas, pomimo że spółdzielnia nadal może być właścicielem kilku lokali w ramach danego budynku, taka nieruchomość będzie podlegała przepisom właściwym dla wspólnot mieszkaniowych, a w konsekwencji obowiązki z ustawy śmieciowej będą spoczywały właśnie na wspólnocie. Taki wariant, choć może wprowadzać pewne wątpliwości, nie wyłącza jednak wynikającej z art. 2 ust. 3 zasady. Zobowiązanym w dalszym ciągu będzie jeden ze wskazanych w tym przepisie podmiotów, w tym przypadku wyodrębniona wspólnota mieszkaniowa, która niejako „pochłania" zarząd sprawowany dotychczas przez spółdzielnię.
Chociaż przepis obowiązuje już ponad pół roku, w dalszym ciągu niektóre spółdzielnie i wspólnoty mieszkaniowe kwestionują swoje obowiązki w tym zakresie, starając się scedować je na właścicieli lokali. Takie działanie jest nieuzasadnione. Powołany przepis w brzmieniu obowiązującym przed nowelizacją rzeczywiście wprowadzał możliwość kilku interpretacji, bowiem wówczas obowiązki wynikające z ustawy obciążały „osoby sprawujące zarząd nieruchomością wspólną lub właścicieli lokali, jeżeli zarząd nie został wybrany". Wówczas zasadniczo obowiązki te sprawował zarządca nieruchomości wspólnej, na zasadach określonych wyżej, jednak realizacja ustawowych obowiązków przez samych właścicieli lokali była również prawnie usankcjonowana.
