Artur Wróblewski,: Słowa Mike Pompeo o roszczeniach żydowskich nie padły przypadkowo

Rzeczpospolita:  W mediach głośno o wypowiedzi szefa amerykańskiej dyplomacji Mike Pompeo po spotkaniu z ministrem Jackiem Czaputowiczem, kiedy nawiązując do historii restytucji mienia prywatnego osób, które utraciły je w czasie Holokaustu powiedział: "Doceniam również wagę rozwiązywania nierozstrzygniętych kwestii z przeszłości, namawiam polskich kolegów, aby poczynili postępy w zakresie kompleksowego ustawodawstwa dotyczącego restytucji mienia prywatnego dla osób, które utraciły nieruchomości w dobie Holocaustu." O co mu chodziło, panie profesorze, o ustawę 447?

Prof. Artur Wróblewski: Słowa Mike'a Pompeo wypowiedziane do gospodarzy (o niezałatwionych sprawach), właściwie na powitanie, niewątpliwie nawiązują do ustawy Just Act (447) podpisanej przez prezydenta Trumpa, a inspirowanej przez środowiska żydowskie - mające teraz przełożenie na Biały Dom.

- Czy minister USA nie powinien wyraźniej wyrazić oczekiwań w tej sprawie, chyba mu się to nie wymknęło ?

- Z całą pewnością te słowa mu się nie wymknęły, była to przygotowana wypowiedź, choć przypomina mrugnięcie okiem, ale wszyscy wiedzą o co chodzi.

- A więc co ona politycznie znaczy ?

- Potwierdza podejrzenia, że Amerykanie mogą grać sprawą restytucji mienia żydowskiego w relacjach z Polska - chcecie współpracy i bazy USA, to zakończcie prace nad „wielką ustawę reprywatyzacyjną" korzystną dla spadkobierców żydowskich. Czyli Amerykanie mogą zastosować taki mały szantaż. Pamiętać jednak należy, że założenia ustawy reprywatyzacyjnej zostały przedstawione w październiku 2017 przez wiceministra Patryka Jakiego i przewidywały one zwrot tylko 20 proc. wartości mienia i to tylko dla najbliższych spadkobierców, którzy na dodatek mają obywatelstwo polskie i je mieli po wojnie. Plus zakaz zwrotu w naturze.

- To zdanie Mike Pompeo sygnalizuje zatem cały, szerszy i skomplikowany problem ?

- Amerykanie niewątpliwie realizują agendę takich organizacji jak World Jewish Restitution Organization pomimo że Polska podpisała umowę odszkodowawczą z USA za czasów prezydenta Kennediego ( premiera Cyrankiewicza) i umowa ta była ratyfikowana przez senat USA (takie umowy – indemnizacyjne - podpisaliśmy z 14 państwami), i na jej mocy Polska (PRL) wypłaciła obywatelom amerykańskim 40 mln dolarów za znacjonalizowane mienie. W 1997 r. przyjęto też ustawę, w której zwrócono mienie komunalne organizacjom żydowskim bądź wypłacono odszkodowanie.

- Kto zatem winien być adresatem tych roszczeń ?

- Adresatem roszczeń powinien być przede wszystkim rząd Niemiec, który podpisał umowę z Izraelem w 1952 r. I wypłacił łącznie zaledwie ok. 60 mld marek. Niemiecki rząd powinien rozliczyć się także ze zniszczeń mienia żydowskiego w Polsce i pokryć roszczenia.

- Na tych słowach szefa amerykańskiej dyplomacji chyba się nie skończy ?