– Ci wszyscy, łącznie z tymi wszystkimi delfinami czy tymi, którym być może roi się w głowie coś na kształt zamiany pana premiera Kaczyńskiego albo zastąpienia go na stanowisku szefa partii, muszą jeszcze uzbroić się w długą, i to bardzo długą cierpliwość – tak w ubiegłym tygodniu w programie „Jeden na Jeden" w TVN24 wiceprezes PiS Joachim Brudziński komentował pojawiające się od dłuższego czasu plotki o tym, że ze względu na stan zdrowia prezes PiS odejdzie z polityki. – Jarosław Kaczyński ma pełną kontrolę nad tym, co się dzieje w partii – zapewniał i dodawał, że w niedługim czasie prezes wróci „do intensywnej pracy".
Delfiny PiS
Ten mocny komunikat najbliższego dziś współpracownika Jarosława Kaczyńskiego to potwierdzenie krążących od miesięcy plotek o tym, że w partii trwa wojna o przyszłe przywództwo. Lista osób, które mogłyby zastąpić obecnego prezesa PiS, jest długa. Są na niej i Joachim Brudziński, i Andrzej Duda, i Beata Szydło, ale pojawiają się także nazwiska polityków, którzy w PiS nie są: Zbigniewa Ziobry i Jarosława Gowina.
Kogo w roli prezesa PiS i jednocześnie lidera całej Zjednoczonej Prawicy widzieliby Polacy? Zdaniem badanych przez IBRiS najpoważniejszym kandydatem jest premier Mateusz Morawiecki (14,4 proc.), potem wiceprezesi PiS: Joachim Brudziński (9 proc.) i Beata Szydło (8,6 proc.).
– Nie dziwi mnie ta pierwsza trójka. Mateusz Morawiecki ma w rękach realną władzę. Joachim Brudziński, wywodzący się z tzw. zakonu PC i uznawany za numer dwa w PiS, ma z kolei władzę w partii. A Beata Szydło wciąż cieszy się dużym społecznym autorytetem – mówi „Rzeczpospolitej" prof. Norbert Maliszewski, politolog z UKSW. – Za Mateuszem Morawieckim przemawia również to, że swego czasu sam Jarosław Kaczyński, wprawdzie nie wprost, namaszczał go niejako na swojego następcę – tłumaczy.
Trudno o lidera
Na kolejnych miejscach ankietowani wskazują prezydenta Andrzeja Dudę (7,4 proc.) oraz dwóch kolejnych wiceprezesów PiS: Antoniego Macierewicza (3,4 proc.) oraz Mariusza Błaszczaka (2,7 proc.). Pewnym zaskoczeniem mogą być wysokie notowania dwóch polityków, którzy wprawdzie są w Zjednoczonej Prawicy, ale w PiS nie. Zbigniewa Ziobrę w roli prezesa PiS widziałoby 5,4 proc. badanych, a Jarosława Gowina 4,2 proc.
Jednak prawie 43 proc. badanych nie potrafi wskazać nikogo, kto mógłby zastąpić Jarosława Kaczyńskiego.
– Prezes PiS nie tylko w partii, ale całym obozie prawicy cieszy się ogromnym autorytetem i badani prawdopodobnie nie wyobrażają sobie istnienia PiS bez Jarosława Kaczyńskiego – wyjaśnia prof. Maliszewski. – Ich zdaniem nie ma takiej osoby, która mogłaby utrzymać jedność tego obozu. To generalnie bardzo trudna dla PiS sytuacja – mówi i zwraca uwagę na to, że gdy tylko prezes PiS trafił do szpitala, w partii pojawiły się głosy niezadowolonych i krytyka skierowana do własnego obozu.
– Przywódca charyzmatyczny jest dobry, ale trafia się rzadko – uzupełnia z kolei prof. Jarosław Flis, politolog z UW, i wskazuje na problem, z jakim od lat zmaga się niemiecka SPD, która po odejściu Gerharda Schrödera nie jest w stanie znaleźć w swoich szeregach wyrazistego lidera. – Być może w przyszłości dla PiS najlepsze będzie przywództwo dwuosobowe. Jeden lider będzie pełnił rolę wspólnotową, jednoczącą. Drugi zaś będzie człowiekiem do wykonywania zadań – stwierdza.
Prezydent też się liczy
Nieco inne zdanie ma jednak szef IBRiS Marcin Duma. – W mojej ocenie tak duży odsetek osób, które nie potrafią wskazać potencjalnego następcy Jarosława Kaczyńskiego, wynika stąd, że ludzi ten temat po prostu nie interesuje. Nie emocjonują się tym – mówi. – Inaczej przecież wygląda to, jeśli spojrzymy na to, jak na pytania odpowiedział elektorat PiS. Odsetek tych, którzy nie potrafią wskazać następcy Jarosława Kaczyńskiego, wynosi tylko 22 proc. – dodaje.
Zmienia się także kolejność w pierwszej trójce. Wprawdzie wyborcy PiS też stawiają na Mateusza Morawieckiego (23 proc.), ale na drugim miejscu wymieniają Beatę Szydło (16 proc.). Joachim Brudziński z poparciem 8 proc. spada na miejsce trzecie, bo wyprzedza go prezydent Andrzej Duda (9 proc.).
– Na razie jesteśmy na etapie przedbiegów. Prawdziwi kandydaci do sukcesji się ujawnią, gdy zacznie się walka – komentuje prof. Flis. – I wtedy okaże się, kto w PiS naprawdę się liczy.