Włochy znów zaczynają straszyć inwestorów

Rentowność włoskich obligacji dziesięcioletnich zaczęła wyraźnie odstawać od podobnych papierów z innych krajów strefy euro. W poniedziałek co prawda nieco spadła, ale wciąż była bliska najwyższemu poziomowi od połowy 2014 r. Wynosiła 3,1 proc., gdy dla podobnych papierów hiszpańskich to 1,4 proc., a portugalskich – 1,8 proc. Wiele wskazuje, że te różnice się jeszcze powiększą, gdyż za kilka tygodni Włochy mogą znaleźć się na kursie kolizyjnym z Brukselą w związku z planami fiskalnymi ich rządu.

Czytaj także: Turcja nie będzie ostatnią ofiarą na globalnym rynku

Fiskalny problem

Ten ma do października przedstawić budżet na przyszły rok, a rynek spodziewa się, że w tym planie deficyt finansów publicznych prawdopodobnie przekroczy 3 proc. PKB. Tymczasem Bruksela oczekuje, że zgodnie z zasadami unijnego paktu stabilności i wzrostu wyniesie on w 2019 r. jedynie 0,8 proc. PKB. Minister finansów Giovanni Tria mówił kilka tygodni temu, że sięgnie on prawdopodobnie 1,2 proc. PKB, ale to było stanowisko przedstawione jeszcze przed katastrofą w Genui. Wewnątrz koalicji rządzącej odzywają się zaś coraz częściej głosy mówiące o konieczności poluzowania polityki oszczędności fiskalnej.

Według doniesień brytyjskiego dziennika „Daily Telegraph" włoski rząd przygotowuje wart 82 mld euro plan odnowienia krajowej infrastruktury. Wydatki te mają zmniejszyć ryzyko powtórzenia się takiej katastrofy komunikacyjnej, jaką było niedawne zawalenie się wiaduktu na autostradzie w Genui.

– Państwo włoskie musi zainwestować wszelkie potrzebne pieniądze do zapewnienia bezpieczeństwa na naszych drogach, liniach kolejowych, w szpitalach i szkołach, niezależnie od ograniczeń i szalonych reguł narzucanych nam przez Unię Europejską – stwierdził Matteo Salvini, włoski wicepremier i zarazem przywódca Ligi Północnej, jednej z eurosceptycznych partii współtworzących rząd.

Wśród obietnic partii tworzących rząd znalazły się m.in. wprowadzenie podatku liniowego i minimalnego dochodu podstawowego dla najbiedniejszych. Analitycy Goldman Sachs wyliczyli, że spełnienie tych obietnic doprowadziłoby do wzrostu włoskiego deficytu budżetowego do 6 proc. PKB – 7,4 proc. PKB. Wielu ekspertów uważa jednak, że rząd zdecyduje się przy okazji nowego budżetu na wdrożenie niewielkiej części swoich obietnic wyborczych.

Na dwoje babka wróżyła

Różnica między rentownością włoskich obligacji dziesięcioletnich a podobnych niemieckich papierów wynosiła w poniedziałek po południu blisko 280 pkt baz. W okresie największego nasilenia kryzysu w strefie euro, w 2011 r., wynosiła ona około 500 pkt baz. Średnia prognoz analityków zebranych przez agencję Bloomberga mówi, że ten spread dojdzie na jesieni do 470 pkt baz, jeśli włoski rząd negatywnie zaskoczy inwestorów skalą wydatków w budżecie na 2019 r.

– Jeśli włoski rząd zagwarantuje inwestorom, że nie będzie zbytnio zwiększał wydatków fiskalnych, to wszystko może się uspokoić. Na razie wygląda na to, że realizacja takiego scenariusza będzie jednak dla niego bardzo trudna – uważa Luke Hickmore, zarządzający z Aberdeen Standard Investments.

Na domiar złego, Europejski Bank Centralny ogranicza skup obligacji państw strefy euro w ramach swojego programu QE. Program ten ma ustać wraz z końcem grudnia. Zniknie w ten sposób ważna bariera ochronna utrudniająca ataki spekulacyjne na rynki długu państw strefy euro.

Tureckie problemy

Włochy nie są oczywiście jedynym ogniskiem kryzysu. Wciąż daje o sobie znać na rynkach niepokój dotyczący sytuacji w Turcji. W poniedziałek lira traciła ponad 1 proc. wobec dolara. Za 1 dol. płacono po południu ponad 6,1 liry. (To jednak mniej niż na początku zeszłego tygodnia, gdy kurs przekraczał 7,2 liry za 1 dolara.) Od początku roku turecka waluta straciła prawie 40 proc. wobec dolara.