Przedstawiciele biznesu, NGO-sów oraz samorządowcy i politycy dyskutowali w środowym panelu w Krynicy o tym, jak skutecznie walczyć ze smogiem i jakie rozwiązania do tej pory się sprawdzały. Wnioski? Problem z zanieczyszczeniem powietrza jest w Polsce bardzo poważny i wynika przede wszystkim ze spalania złej jakości paliwa w domkach jednorodzinnych. Uczestnicy panelu deklarowali, że mimo wysiłków samorządów i wielu sukcesów np. w programach wymiany najbardziej zanieczyszczających powietrze pieców potrzebne są kompleksowe rozwiązania na poziomie ogólnokrajowym, by walka ze smogiem przyniosła skutki.
W dyskusji uczestniczyli Adam Jędrzejczak, prezes Danfoss Poland, posłanka PO Beata Małecka-Libera, marszałek województwa śląskiego Wojciech Saługa, burmistrz Grodziska Mazowieckiego Grzegorz Benedykciński oraz prezes Krakowskiego Alarmu Smogowego Andrzej Guła. Panel prowadził Dariusz Szwed, doradca prezydenta Słupska Roberta Biedronia. – U podstaw zmiany podejścia do problemu jakości powietrza leży świadomość, że to istotne zagrożenie, które ma olbrzymi wpływ na nasze zdrowie i życie. Wiele mówi się o ofiarach wypadków na drogach – to trzy tysiące ofiar rocznie. Z powodu schorzeń wywołanych oddychaniem zanieczyszczonym powietrzem umiera w Polsce ponad 15 razy więcej osób – podkreślał Jędrzejczak. Wcześniej posłanka Platformy Beata Małecka-Libera przypomniała wypowiedź ministra zdrowia Konstantego Radziwiłła, który stwierdził, że problem smogu jest „teoretyczny". –To bardzo niepokojąca wypowiedź. Właśnie minister zdrowia powinien być liderem w tej sferze – zauważyła.
Kłopotliwe domy
Zgodnie z danymi Ministerstwa Środowiska cytowanymi w raporcie Danfoss Poland indywidualne ogrzewanie budynków mieszkalnych w Polsce odpowiada za 40 proc. krajowej emisji pyłu zawieszonego PM10 oraz 78 proc. krajowej emisji wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (WWA), w tym rakotwórczego bezno(a)pirenu.
– Polska jest purpurową wyspą na europejskiej mapie zanieczyszczeń powietrza – mówił w trakcie dyskusji Andrzej Guła, prezes i współzałożyciel Krakowskiego Alarmu Smogowego. Diagnoza sytuacji prowadzi też do konkretnych wniosków, jeśli chodzi o to, jak walczyć ze smogiem. – Przyczyną jego powstawania jest spalanie niskiej jakości paliw w celu ogrzania domów jednorodzinnych o niskiej efektywności energetycznej. Odpowiedzią na problem jest kompleksowa modernizacja tych budynków, czyli uwzględniająca nie tylko „skorupę", ale również wymianę źródła ciepła i modernizację systemu ogrzewania – mówił w trakcie panelu prezes Danfoss Poland Adam Jędrzejczak.
W trakcie dyskusji paneliści zgadzali się, że nastąpiły duże zmiany, jeśli chodzi o świadomość istnienia problemu. – Nastąpił przełom. Ludzie zrozumieli np., jak szkodliwe jest palenie śmieci – mówił burmistrz Grodziska Mazowieckiego Grzegorz Benedykciński. – Są dwa podstawowe problemy, jeśli chodzi o zwalczenie smogu. Pierwszy to świadomość. Tu nastąpiło przełamanie. Drugi to bieda i obawy przed wymianą pieca na gazowy – podkreślał burmistrz.
Sukcesy dotacji
Benedykciński wspomniał też, że gdy Grodzisk ogłosił projekt dofinansowania, to pierwotnie zgłosiło się tylko 20 osób. Po trzech latach rocznie zgłasza się 120 osób. Jak podkreślił, udało się już zlikwidować około 500 kominów na terenie gminy. W podobnym tonie mówił marszałek województwa śląskiego Wojciech Saługa. – To, co się dzieje na Śląsku, to jest prawdziwa smogowa rewolucja. 1 września weszła w życie uchwała sejmiku zakazująca używania paliwa najgorszej jakości – mówił.
To ogólnokrajowy problem, który dotyczy przede wszystkim budynków jednorodzinnych. Stanowią one 90 proc. wszystkich budynków mieszkalnych. Problemem jest spalanie niskiej jakości paliw w celu ogrzania tych budynków, stąd liczne programy zachęcające do wymiany źródeł ciepła. Jednak gdy dofinansowanie obejmuje jedynie nowy piec, istnieje niebezpieczeństwo powstania efektu droższego paliwa. – Dzięki dodaniu funkcji regulacji temperatury możemy tego uniknąć i na tyle obniżyć koszty ogrzewania, aby uzyskać kilkuletni zwrot kosztów inwestycji – powiedział Adam Jędrzejczak z Danfoss Poland.
Nie tylko samorządy
Jak podkreślali paneliści, potrzebne jest działanie ogólnokrajowe. – Rząd nie wziął na siebie ciężaru rozwiązania tego problemu, parlament to scedował na samorządy. A muszą być ramy prawne, w granicach których powinny działać samorządy – podkreślił Saługa. Jak zauważył Andrzej Guła, 5 września opublikowano rozporządzenie podpisane przez Mateusza Morawieckiego, które reguluje standardy sprzedawanych kotłów. – Ten problem był zaniedbywany, ale teraz jestem optymistą. Widzę potężną zmianę od czasu, gdy pięć lat temu powstał KAS – powiedział.
