Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (dyrektor KIS) w interpretacji z 18 maja 2018 r. (sygn. 0113-KDIPT1-3.4012.125. 2018.2.MK) wypowiedział się w kwestii opodatkowania VAT czynności zniesienia współwłasności nieruchomości. Wniosek o jej wydanie złożyła gmina, która do października 2017 r. była współwłaścicielem (73/100) budynku usługowo-mieszkalnego. Budynek powstał około 1910 r. a gmina stała się jego współwłaścicielem w 1990 r. w drodze komunalizacji mienia Skarbu Państwa na podstawie decyzji wojewody. Właścicielem pozostałego udziału w budynku była osoba fizyczna, która od 1996 r. korzystała z całej nieruchomości.
Czytaj także: VAT od gminy z tytułu spłat za zniesienie współwłasności nieruchomości
Osoba ta (współwłaściciel) przeprowadziła w budynku kapitalny remont oraz dokonała jego rozbudowy. Prace były realizowane etapowo i zostały ukończone w 2014 r. Na parterze budynku znajdują się pomieszczenia użytkowe, które były wynajmowane przez współwłaściciela, a na pierwszym i drugim piętrze znajdują się lokale mieszkalne wykorzystywane przez współwłaściciela i członków jego rodziny. W 2016 r. współwłaściciel wystąpił do sądu z wnioskiem o zniesienie współwłasności. Postępowanie w tej sprawie zakończyło się we wrześniu 2017 r. przyznaniem opisanego budynku na wyłączną własność współwłaścicielowi oraz zasądzeniem na rzecz gminy spłaty z udziału we współwłasności z rozliczeniem nakładów, zapłaty tytułem rozliczenia za bezumowne korzystanie z części budynku należącej do gminy oraz zapłaty tytułem rozliczenia pożytków cywilnych w związku z korzystaniem przez współwłaściciela z części budynku.
Powyższe opłaty zostały przez gminę udokumentowane dwoma fakturami VAT, gdzie do przeniesienia udziału w prawie własności gmina zastosowała zwolnienie z VAT, a do bezumownego korzystania z lokalu i rozliczenia pożytków cywilnych stawkę 23 proc. Gmina uznała bowiem, że przeniesienie udziału we własności nieruchomości należy z perspektywy VAT traktować jako dostawę towaru, a bezumowne korzystanie z lokalu i związane z tym pobieranie pożytków cywilnych jako świadczenie usług. We wniosku o wydanie interpretacji gmina zadała trzy pytania: Czy prawidłowo zastosowała zwolnienie z VAT, czy z tytułu opłat za bezumowne korzystanie z lokalu można zastosować zwolnienie z VAT przewidziane w art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy o VAT oraz czy rozliczenie pożytków cywilnych jest następstwem świadczenia usług, czy też należy je traktować jako zdarzenie niepodlegające opodatkowaniu VAT.
Przedstawiając własne stanowisko gmina wskazała, że do przeniesienia udziału we własności budynku zastosowanie znajduje zwolnienie z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 10 ustawy, gdyż od pierwszego zasiedlenia nieruchomości upłynęły ponad dwa lata. Co do opłat za bezumowne korzystanie z lokalu gmina zaznaczyła, że dotyczą one korzystania z części mieszkalnej budynku, zatem powinny być zwolnione z VAT zgodnie z art. 43 ust. 1 pkt 36 ustawy. Natomiast w odniesieniu do rozliczenia pożytków cywilnych gmina przedstawiła pogląd, iż świadczenie to w istocie ma charakter odszkodowawczy i stanowi rekompensatę za utracone korzyści gminy, jakie ta mogłaby uzyskać samodzielnie wynajmując budynek.
