Wizjoner, innowator i ikona polskiej medycyny

W listopadzie 1985 r. dokonano pierwszego w Polsce udanego przeszczepienia serca. Zespołem, który to osiągnął, kierował Zbigniew Religa.

Aktualizacja: 23.03.2020 15:29 Publikacja: 23.03.2020 09:00

Zbigniew Religa przeprowadził pierwszy udany przeszczep serca w Polsce

Zbigniew Religa przeprowadził pierwszy udany przeszczep serca w Polsce

Foto: Fotorzepa/Jakub Dobrzyński

„Jako uczony pracował nad nowymi metodami leczenia, jako lekarz z niespotykaną energią, odwagą i entuzjazmem starał się ratować nawet najciężej chorych, jako polityk zabiegał przede wszystkim o system ochrony zdrowia dający lepszą ochronę pacjentom" – tak brzmi fragment uchwały przyjętej jednogłośnie w marcu zeszłego roku przez Senat z okazji dziesiątej rocznicy śmierci Zbigniewa Religi.

Urodził się 16 grudnia 1938 r. we wsi Miedniewice koło Żyrardowa. Studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. W 1966 r. rozpoczął pracę w Szpitalu Wolskim w Warszawie, gdzie pracował do 1980 r., uzyskując specjalizację w dziedzinie chirurgii. W listopadzie 1985 r. kierowany przez niego zespół dokonał pierwszego w Polsce udanego przeszczepienia serca. I to w warunkach, które dalekie były od zachodnich standardów.

Dwa lata później – podczas jednej z kolejnych operacji – Zbigniew Religa znalazł się na słynnym zdjęciu wykonanym dla magazynu „National Geographic" przez Jamesa Stanfielda. Fotografia trafiła do grona stu najlepszych zdjęć wszech czasów. Widać na niej Religę, siedzącego przy stole operacyjnym, na którym leży zoperowany przez niego pacjent. W tle z kolei widać asystenta Religi, który po wielogodzinnej operacji zasnął ze zmęczenia w kącie sali.

Kilka lat później Religa powołał do życia Fundację Rozwoju Kardiochirurgii, która zajmuje się wdrażaniem innowacyjnych metod leczenia chorób serca, a także działalnością naukowo-badawczą. W trakcie swojej kariery zawodowej wyszkolił wielu kardiochirurgów. Jego karierę przerwał złośliwy nowotwór płuc. W jednym z ostatnich wywiadów stwierdził, że śmierci się nie boi. „Moje przemyślenia są proste: nie ma człowieka, który by nie umarł. Skoro jest to nieodwołalne i nieodwracalne, to nie ma się czego bać" – uzasadniał. Zmarł 8 marca 2009 roku.

Był pionierem polskiej kardiochirurgii nie tylko z uwagi na pierwszy przeszczep serca. Przeprowadzał również inne, specjalistyczne zabiegi, pracował też nad stworzeniem zastawki biologicznej i prototypu sztucznego serca.

Na kartach historii zapisało się już wielu Polaków, którzy mają wybitne osiągnięcia w kardiologii. Jednak jeśli spojrzymy na ten sektor z szerszej perspektywy, to zobaczymy, że pod względem innowacyjności polska kardiologia niestety ma jeszcze dużo do zrobienia.

Zdaniem profesora Adama Witkowskiego, prezesa Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego, wynika to z dwóch czynników. Po pierwsze, pacjenci w naszym kraju mają ograniczony dostęp do nowoczesnych technologii leczenia, zarówno farmakologicznego, jak i sprzętowego, z uwagi na brak lub ograniczoną refundację nowych leków i urządzeń, podczas gdy w innych krajach te terapie są już standardem. – Z drugiej strony należy też przyznać, że niektóre z nich są dostępne także w Polsce, jednak nakłady na nie są zbyt niskie i w związku z tym nie mogą być stosowane u wszystkich pacjentów, którzy odnieśliby z nich korzyści – dodaje Witkowski.

Druga kwestia to ogólny poziom innowacyjności, mierzony liczbą patentów oraz nowych leków i urządzeń powstających w kraju. On nadal jest w Polsce bardzo niski w porównaniu na przykład z Izraelem, co też jest przyczyną opóźnienia technologicznego.

– Zachęty do tworzenia startupów opracowujących nowe technologie powinny być większe i łatwiejsze do osiągnięcia, to samo dotyczy współpracy z przemysłem – podsumowuje prezes Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego.

„Jako uczony pracował nad nowymi metodami leczenia, jako lekarz z niespotykaną energią, odwagą i entuzjazmem starał się ratować nawet najciężej chorych, jako polityk zabiegał przede wszystkim o system ochrony zdrowia dający lepszą ochronę pacjentom" – tak brzmi fragment uchwały przyjętej jednogłośnie w marcu zeszłego roku przez Senat z okazji dziesiątej rocznicy śmierci Zbigniewa Religi.

Urodził się 16 grudnia 1938 r. we wsi Miedniewice koło Żyrardowa. Studiował na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej w Warszawie. W 1966 r. rozpoczął pracę w Szpitalu Wolskim w Warszawie, gdzie pracował do 1980 r., uzyskując specjalizację w dziedzinie chirurgii. W listopadzie 1985 r. kierowany przez niego zespół dokonał pierwszego w Polsce udanego przeszczepienia serca. I to w warunkach, które dalekie były od zachodnich standardów.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Materiał partnera
Najważniejsza jest idea demokracji. Także dla gospodarki
Wydarzenia Gospodarcze
Polacy szczęśliwsi – nie tylko na swoim
Materiał partnera
Dezinformacja łatwo zmienia cel
Materiał partnera
Miasta idą w kierunku inteligentnego zarządzania
Materiał partnera
Ciągle szukamy nowych rozwiązań