O przyszłości energetyki w Polsce w dobie szybkiego rozwoju nowych technologii – skierowanych zarówno do indywidualnych użytkowników, jak i do przemysłu – które wymagają niezawodnego zasilania w energię elektryczną, a także o praktycznych zastosowaniach w sektorze technologii mobilnych, opartych na standardzie LTE, rozmawiali w Warszawie politycy, szefowie największych spółek z branży oraz eksperci podczas dwudniowej konferencji „SMART ENERGY powered by LTE 450".

PGE Systemy, spółka odpowiadająca za systemy IT w Grupie Kapitałowej PGE, prowadziła pilotaż systemu łączności krytycznej, który ma wykorzystywać na rzecz sektora energii technologię LTE w paśmie 450 MHz. Testy mają potwierdzić pełną funkcjonalność komunikacji dyspozytorskiej o znaczeniu krytycznym, m.in. w trybach Push to Talk (PTT) i Push to Video (PTV). Ta sama sieć posłuży też do transmisji danych automatyki elektroenergetycznej i odczytu liczników.

Testy miały miejsce w Augustowie, Warszawie i Wrześni. Wykorzystanie technologii LTE w paśmie 450 MHz umożliwia transmisję danych o poziomie zabezpieczeń znacząco wyższym niż sieć publiczna.

Wyzwania dla sektora

Uczestników spotkania przywitał Krzysztof Tchórzewski, minister energii, który opowiedział o drodze energetyki do korzystania z LTE 450. – Pierwszym elementem było zabieganie o to, by to pasmo było do naszej dyspozycji. Jestem przekonany, że to jest droga, która gwarantuje bezpieczeństwo, wysoką sprawność i pracę krajowego systemu energetycznego. Umożliwia też sprostanie wyzwaniom stawianym dziś przez nowoczesną energetykę – powiedział.

– Energia elektryczna jest dziś nieodłącznym elementem życia każdego z nas. Oświetlanie biur, mieszkań, wytwarzanie ciepła stało się codziennością. Ale ta codzienność stawia nam coraz wyższe wymagania – mówił minister. – To z jednej strony niezawodność. Bo coraz więcej urządzeń tak w przemyśle, jak i w gospodarstwach domowych potrzebuje ciągłości dostaw energii. A z drugiej strony mamy przy tym wymaganie akceptowalnych społecznie cen. Musimy więc pamiętać, że stoimy w takich nożycach – podkreślił.

Jak wskazał Krzysztof Tchórzewski, każdy rząd, który chce sprostać tym oczekiwaniom, musi znaleźć sposób na połączenie wytwarzania i dystrybucji z pełnym zaspokojeniem popytu, jednocześnie eliminując zanieczyszczenie środowiska i negatywny wpływ na klimat.

Minister podkreślił, że z jednej strony mamy kluczowy element dla bezpieczeństwa państwa, czyli niezależność energetyczną. W tym kontekście, także szerszym, dotyczącym niezależności innych krajów UE, minister wspomniał o wygranej Polski przed Trybunałem Sprawiedliwości UE z Komisją Europejską, która zdaniem Polski niesłusznie pozwoliła Gazpromowi na zwiększenie dostaw gazu do Unii gazociągiem Opal.

Z drugiej strony ta nasza niezależność była oparta na węglu, kamiennym i brunatnym. Zatem teraz wyzwaniem jest jej utrzymanie w obliczu obejmujących całą Europę zmian w polityce klimatycznej. – Musimy wyeliminować emisje substancji szkodliwych dla zdrowia i klimatu. Staramy się to uzyskiwać przez poprawę sprawności wytwarzania energii, przez połączenie wytwarzania ciepła z wytwarzaniem energii elektrycznej, wdrażamy nowe rozwiązania technologiczne – wymieniał Tchórzewski.

Konieczność zapewnienia ciągłości i niezawodności dostaw energii podkreślał także Rafał Gawin, prezes Urzędu Regulacji Energetyki. Wskazał, że aby tak było, niezawodnie musi działać sieć, ale także sprawne muszą być mechanizmy usuwania awarii. – Ten ważny aspekt został dostrzeżony przez regulatora. Została wdrożona regulacja jakościowa, która opiera się m.in. na częstości i długości przerw w dostawie energii – powiedział Rafał Gawin.

Zwrócił też uwagę na jeszcze jeden krytyczny dla działania całego systemu aspekt: wartość informacji. Dzięki niej można budować przewagę konkurencyjną. Aby tak było, potrzebne są nowe bezpieczne technologie, które umożliwiają dostęp do informacji, jej przetwarzanie, udostępnianie, ale także ochronę, by trafiała ona tylko do podmiotów uprawnionych.

Platforma dla nowych usług

Emil Wojtowicz, wiceprezes PGE, zaznaczył, że konferencja jest efektem pilotażu mającego wdrożyć rozwiązania LTE. – Program ma dwa główne cele. Pierwszy, techniczny, to zapewnienie, głównie spółkom dystrybucyjnym, środków łączności krytycznej, możliwości zdalnego odczytu liczników, zarządzania siecią – mówił. – Drugi cel jest taki, by ta sieć, którą wspólnie budujemy, była platformą rozwoju nowych produktów i usług dla sektora energii, ale też takich, które ten sektor może świadczyć dla całej gospodarki i dla społeczeństwa – podkreślił wiceprezes PGE.

Podczas konferencji odbyło się wiele prezentacji i debat, także z udziałem zagranicznych gości, których przyciągnął polski projekt i jego efekty. W trakcie dyskusji „Uwolnić energetykę przyszłości – wyzwania, podejście, narzędzia realizacji" Julian Stafford z European Utilities Telecom Council wskazał, że wszystkie sektory, także energetyka, zmierzają w stronę rozwiązań smart.

– Są one elastyczne. Będzie je można łatwo rozbudowywać. I technologie LTE to umożliwiają – mówił. – Ale jednocześnie systemy łączności muszą być odporne na cyberataki. Co więcej, rozszerzając znaczenie nowych technologii, jednocześnie powiększamy możliwe pole ataków – akcentował.

Co jest głównym wyzwaniem we wdrażaniu nowych technologii łączności w energetyce? – Cała światowa energetyka przechodzi na nowy poziom. Potrzebujemy nowego podejścia, gwarantującego stabilność dostaw, odpowiadającego także na oczekiwania ludzi – powiedział Dominique Verhulst, szef pionu energetycznego dla regionu EMEA w Nokii. – Chcemy energii niezawodnej, taniej i nieopartej na węglu. Potrzebne są więc nowe rozwiązania.

Bezpieczeństwo w centrum uwagi

Podczas panelu „Łączność krytyczna – rozwiązania dla sektora energetycznego przyszłości" Michał Kot, wiceprezes spółki PGE Systemy, podkreślał, że energetyka potrzebuje łączności dostępnej, bezpiecznej i niezawodnej. Wskazał trzy obszary, w których może być wykorzystywana łączność krytyczna: to komunikacja między służbami energetycznymi, inteligentne liczniki oraz w przyszłości pomoc w bilansowaniu mikroinstalacji OZE. Podobnie jak inni uczestnicy konferencji podkreślał kluczowe znaczenie kwestii bezpieczeństwa sieci łączności.

O szczegółach dotyczących aspektów zabezpieczeń infrastruktury, w tym łączności krytycznej, szeroko mówił Fernando Vallejo, Global Delivery Director for Mission Critical Networks w firmie Ericsson. Jak dodał, system nie tylko musi być bezpieczny, ale także musi prawidłowo zarządzać ustanawianiem priorytetów działania.

Andrzej Ćwik z 450 Connect wskazał, że firmy energetyczne potrzebują szczególnego produktu, którego nie ma na rynku Chodzi tu o usługi świadczone w wydzielonej sieci o specjalnych parametrach, dostosowanych do potrzeb sektora energii. – Tradycyjni operatorzy nie spełniają ich wymagań dotyczących zasięgu, bezpieczeństwa ani zapewnienia podtrzymania zasilania przez 36 godzin od zaniku. Bywa, że w dużych skupiskach ludzi, np. na meczach czy koncertach, łączność komórkowa zawodzi ze względu na duży ruch generowany przez użytkowników. Może to skutkować uniemożliwieniem obsługi infrastruktury energetycznej. To jeden z powodów, dla których firmy energetyczne potrzebują specjalnej infrastruktury krytycznej – mówił ekspert.