Niedawno w wielu mediach pojawiła się informacja o tym, że na „stare samowole budowlane" zostanie zastosowana abolicja. Sama idea rozwiązania problemu starych samowoli prezentuje się bardzo atrakcyjnie. Jednakże propozycja legalizowania wszystkich samowoli, bez względu na obowiązujące dawniej i dzisiaj przepisy o planowaniu przestrzennym oraz przepisy o warunkach technicznych, brzmi już dość niebezpiecznie.
Oczywiście na ten moment – przy braku szczegółowych rozwiązań – możemy odnosić się jedynie do ogólnych sformułowań prezentowanych przez przedstawicieli Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, jednak już same zasadnicze idee, które mają być skonkretyzowane w ustawie, rodzą pytania i wątpliwości. Moje są następujące.
Jaka definicja samowoli budowlanej podlegającej legalizacji znajdzie się w ustawie? Czy szeroka, czy wąska – czy obejmie samowole związane z odstępstwami od zatwierdzonego projektu budowlanego, samowole użytkowe czy tylko te likwidowane w trybie art. 48 i 49 b prawa budowlanego.
Przedstawiciele ministerstwa twierdzą, że chodzi o samowole, co do których nadzór nie wszczął odpowiednich procedur. Co zatem z osobami, które wszczęły dobrowolnie postępowania związane z samowolami powstałymi przed 1999 rokiem, a które nie zostały zakończone? Jakie obiekty będą przedmiotem legalizacji – czy jedynie proste konstrukcje, jak domy jednorodzinne, czy skomplikowane konstrukcje budynków, które nie zagrażają ich użytkownikom, ale środowisku naturalnemu już tak.
Należy pamiętać, że już dzisiaj obowiązują przepisy, które pozwalają zainteresowanym na zalegalizowanie samowoli. Oczywiście warunkują one zalegalizowanie od spełnienia określonych przesłanek, tj. roboty budowlane muszą być zgodne z przepisami o warunkach technicznych i zgodne z przepisami o zagospodarowaniu przestrzennym. Ponadto istnieją przepisy – nie tak dawno wprowadzone – które umożliwiają osobom ubogim obniżenie opłaty legalizacyjnej, rozłożenie jej na raty lub całkowite z niej zwolnienie. Warto również przypomnieć, że „bezpłatna" procedura legalizacyjna już istnieje dla samowoli, które powstały przed rokiem 1995.
