Przed Wielką Brytanią Wspólnoty Europejskie opuściła Grenlandia

W roku 1982 ze Wspólnot Europejskich wystąpiła Grenlandia, autonomiczne terytorium zależne od Danii. Jak sprawa ta wiąże się z Brexitem?

Aktualizacja: 28.03.2017 15:34 Publikacja: 28.03.2017 15:03

Przed Wielką Brytanią Wspólnoty Europejskie opuściła Grenlandia

Foto: AFP

W 1978 roku duński parlament przyznał autonomię Grenlandii, będącej jednym z terytoriów zamorskich w Danii.

Cztery lata później mieszkańcy wyspy w referendum opowiedzieli się za wystąpieniem z Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Grenlandia wystąpiła z niej w 1985 roku i nie jest obecnie, w przeciwieństwie do Danii, członkiem Unii Europejskiej. To jedyne miejsce, które niegdyś było w UE, ale już nie jest.

Dawniej polityka zagraniczna Grenlandii leżała całkowicie w gestii rządu w Kopenhadze. Teraz, poza wyjątkami, prowadzona jest przez miejscowy rząd. Po opuszczeniu Wspólnot Europejskich Grenlandia podpisała z nią specjalny traktat. Wstąpiła również do kilku mniejszych organizacji międzynarodowych, ograniczających się do takich państw jak Islandia i Wyspy Owcze, oraz do inuickich społeczności Kanady i Rosji.

Po szeregu trudnych i długotrwałych negocjacji między Grenlandią a rządem duńskim i Komisją Europejską, Grenlandczycy głosowali 52 proc. do 48 proc. za wyjściem z Wspólnot Europejskich. Jedną z głównych przyczyn niechęci do pełnego członkostwa w Unii była zależność od przemysłu rybnego, w tym również polowania na foki, czy przetwórstwo produktów z nich pochodzących. EWG chciała ograniczyć część rybołówstwa oraz była przeciwna polowaniu na foki, co nie podobało się Grenlandii. 90 proc. eksportu wyspy to właśnie ryby i produkty rybne. Same krewetki Wspólnoty Europejskie kupowały wówczas za łączną wartość ok. 450 mln euro.

Choć Grenlandia miała nadzieję na dywersyfikację swojej gospodarki, na jej nieszczęście eksport do UE uległ w ostatnim czasie redukcji. Powodem były między innymi pojawiające się po stronie europejskiej informacje o nieludzkim traktowaniu przez Grenlandczyków zwierząt, głównie fok. Pogorszyło to popyt na grenlandzkie towary w państwach członkowskich.

Wyjście Grenlandii z Wspólnot Europejskich trwało trzy lata. Co sprawa wystąpienia Grenlandii z UE mówi o perspektywach dla Wielkiej Brytanii?

W przypadku Wielkiej Brytanii gospodarka jest wielokrotnie większa i bardziej złożona, a jej obowiązki jako członka UE wzrosły podczas ostatnich 30 lat.

Wraz z ogłoszeniem przez rząd w Londynie planów tzw. twardego Brexitu, rosło niezadowolenie w Szkocji i Irlandii Północnej. Dla negocjatorów może być to dodatkowym kłopotem. Anglia i Walia sugerowały, że najlepszym wyjściem byłoby zastosowanie zasady „odwróconej Grenlandii” - z Unii Europejskiej wyszłaby jedynie część Wielkiej Brytanii, a Szkocja, Gibraltar oraz Irlandia Północna pozostałyby częścią UE.

Choć niektórzy twierdzą, że Brexit mógłby przypominać wynegocjowane w 1985 roku wyjście Grenlandii z Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej (EWG), okoliczności są jednak zupełnie inne. Europejska Wspólnota Gospodarcza sprzed 30 lat w niczym nie przypomina już dzisiejszej Unii Europejskiej. Grenlandia różni się także znacznie od Wielkiej Brytanii ze względu na wielkość gospodarki oraz znaczenie polityczne.

Opuszczenie EWG przez Grenlandię było także znacznie łatwiejsze dzięki jej konstytucyjnym związkom z krajem członkowskim EWG, czyli Danią, która wciąż reprezentowała grenlandzkie interesy w Europie. Sytuacja jest zatem zupełnie inna - Wielka Brytania nie ma patrona, który mógłby jej ułatwić negocjacji po decyzji o wyjściu. 

Na 29 marca zapowiedziane jest uruchomienie przez brytyjski rząd artykułu 50. Traktatu Lizbońskiego, co będzie stanowiło oficjalny początek Brexitu. Na co najmniej dwa lata przewidywane są negocjacje w tej sprawie między Londynem a pozostałymi 27 państwami UE.

W 1978 roku duński parlament przyznał autonomię Grenlandii, będącej jednym z terytoriów zamorskich w Danii.

Cztery lata później mieszkańcy wyspy w referendum opowiedzieli się za wystąpieniem z Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej. Grenlandia wystąpiła z niej w 1985 roku i nie jest obecnie, w przeciwieństwie do Danii, członkiem Unii Europejskiej. To jedyne miejsce, które niegdyś było w UE, ale już nie jest.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 790
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 789
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 788
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 787
Świat
Wojna Rosji z Ukrainą. Dzień 786