Sztuka z epoki lodowej odkryta w Kraju Basków

Wspaniałe wizerunki zwierząt z epoki lodowej odkryte w jaskini w Kraju Basków.

Aktualizacja: 27.07.2017 12:51 Publikacja: 27.07.2017 00:01

Wizerunek tego żubra powstał pod koniec epoki lodowej.

Wizerunek tego żubra powstał pod koniec epoki lodowej.

Foto: Diego Garate

Odnalezienie jakiegoś okazu najstarszej na świecie sztuki jaskiniowej jest zawsze dla archeologów i historyków sztuki wielkim wydarzeniem. Tym razem w grocie Aitzbitarte w pobliżu miejscowości Errenteria (autonomiczna prowincja Gipuzkoa) odkryto całą galerię – 15 niezwykłych obrazów zwierząt. Ta niezwykła galeria sztuki powstała około 14 tysięcy lat temu. Odkrycia dokonała przypadkowo grupa speleologów.

Zasypane wejście

Obrazy zostały wyryte krzemiennymi rylcami lub wyciśnięte palcami w miękkiej glinie na ścianie jaskini. Są to wizerunki żubrów, koni, jeleni, a także odcisk dłoni oraz dwa przedstawienia wulw – nie symboliczne, lecz realistyczne. Te ostatnie – według określenia archeologów – są alegoriami płci kobiecej. Jedna z nich ma rozmiar ponad metra. Kobiece narządy rodne były w paleolicie (starsza epoka kamienia), zwłaszcza w okresie magdaleńskim (gdy powstawały dzieła w takich jaskiniach, jak Lascaux czy Altamira), jednym z głównych tematów sztuki.

Odkrycia dokonano już w połowie kwietnia, ale powiadomiono o nim dopiero teraz, po wykonaniu niezbędnych zabezpieczeń. „Mamy przecież do czynienia ze znaleziskiem właściwie bez precedensu dla tego regionu Hiszpanii – powiedział, komentując to wydarzenie, prof. Diego Garate Maidagan z Uniwersytetu Toulouse II – Le Mirail (jeden z trzech uniwersytetów w tym mieście, specjalizuje się w naukach humanistycznych). Prehistoryczne obrazy przetrwały w bardzo dobrym stanie dzięki temu, że przez kilkanaście tysiącleci otwór jaskini był niewidoczny, zasypany skalnym gruzem, co zapewniło unikalnym obrazom stałą temperaturę i wilgotność; w atmosferze jaskini praktycznie nie było dwutlenku węgla.

Obrazy wykonano techniką niespotykaną w tym rejonie Hiszpanii. Wyobrażenia zwierząt są bardzo realistyczne. Ponieważ badacze spenetrowali jedynie część jaskini, jest bardzo prawdopodobne, że wkrótce odkryte zostaną kolejne obrazy sprzed tysiącleci.

– Odkryte dzieła znajdują się w części jaskini, do której dostęp jest ogromnie utrudniony, zwykły turysta praktycznie nie ma szans na dotarcie, aby się tam dostać, trzeba pokonać głęboką pionową studnię, co wymaga specjalistycznego sprzętu i dużych umiejętności, jakie mają grotołazi, i to nie początkujący – wyjaśnia prof. Diego Garate Maidagan.

Naczynia połączone

Aitzbitarte jest właściwie całym kompleksem grot, w jego skład wchodzi około 30 naturalnych komór w masywie wapiennym. Pierwsza grota Aitzbitarte została odkryta w 1892 roku, jednak dopiero po latach okazało się, że są to „naczynia połączone". I dopiero w 2015 roku kompleksem tym zaczęli się interesować archeolodzy, gdy znaleziono tam ochrę – czerwony tlenek żelaza, w warstwie, której wiek określono na około 20 tys. lat. Ochra w tym okresie nie mogła dostać się do jaskini w sposób naturalny, musieli przynieść ją ludzie, była dla nich symbolem krwi, życia, a także służyła do sporządzania barwników.

– Jednak nie spodziewaliśmy się wtedy, że coś tak niezwykłego – figury utrwalone w wilgotnej glinie – zostaną odkryte w tej części Półwyspu Iberyjskiego – precyzuje prof. Diego Garate Maidagan.

Obecnie archeolodzy i konserwatorzy opracowują strategię, która umożliwi badanie tych dzieł, a równocześnie nie przyczyni się do ich uszkodzenia lub, co gorsza, nawet do unicestwienia. Ponieważ dostęp do galerii przez pionową studnię jest utrudniony, a także zagraża jej dwutlenek węgla wydychany przez ludzi, rozważane jest użycie do badań drona.

Odkrycia chodzą parami

Również w Kraju Basków ledwie widoczne malowidła z epoki lodowej odkryli hiszpańscy badacze w grocie Atxuraa, 50 km od Bilbao, niedaleko kurortu Lekeitio. Zachowało się w niej ponad 70 malowideł. Na podstawie wstępnej analizy ustalono ich wiek, liczą około 14 tys. lat, a więc są młodsze od słynnych scen namalowanych w grocie Lascaux we Francji o dwa, trzy tysiąclecia. Mimo że już mocno zatarte, nie ustępują im jednak pod względem kunsztu malarskiego.

Na ścianach Atxuraa artyści z epoki lodowej przedstawili zwierzęta. Wprawdzie ta prehistoryczna jaskinia znana jest archeologom od 1929 roku, ale dotychczas nie mieli pojęcia, że w jej wnętrzu znajduje się prawdziwa galeria pierwotnej sztuki.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: k.kowalski@rp.pl

Odnalezienie jakiegoś okazu najstarszej na świecie sztuki jaskiniowej jest zawsze dla archeologów i historyków sztuki wielkim wydarzeniem. Tym razem w grocie Aitzbitarte w pobliżu miejscowości Errenteria (autonomiczna prowincja Gipuzkoa) odkryto całą galerię – 15 niezwykłych obrazów zwierząt. Ta niezwykła galeria sztuki powstała około 14 tysięcy lat temu. Odkrycia dokonała przypadkowo grupa speleologów.

Zasypane wejście

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Archeologia
Kolos Konstantyna powrócił do Rzymu. Można go zobaczyć w Muzeach Kapitolińskich
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Archeologia
Egipt restauruje piramidę w Gizie. "Dar dla świata XXI wieku"
Archeologia
We włoskim Paestum odkryto dwie nowe świątynie doryckie
Archeologia
Cucuteni-Trypole. Wegeosady sprzed sześciu tysięcy lat
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Archeologia
Szwajcaria. Detektorysta znalazł na polu marchwi biżuterię sprzed 3,5 tysiąca lat