Pacownik samorządowy bez dodatku za nadgodziny

Polecenie pracownikowi samorządowemu pracy w nadgodzinach jest dopuszczalne, jeżeli wymagają tego potrzeby jednostki, w której jest zatrudniony. W razie wykonywania takiej pracy należy mu się, według jego wyboru, wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze.

Aktualizacja: 10.07.2016 14:41 Publikacja: 10.07.2016 13:34

Pacownik samorządowy bez dodatku za nadgodziny

Foto: 123RF

Problem

Przełożony zwrócił się o wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych do pracownika zatrudnionego w urzędzie gminy, niepełnosprawnego w lekkim stopniu. Podwładny wyraził na to zgodę pod warunkiem wypłacenia mu dodatku do wynagrodzenia za nadliczbową pracę. Czy pracodawca powinien wypłacić taki dodatek?

Co mówią przepisy

Zgodnie z art. 42 ustawy o pracownikach samorządowych (dalej u.p.s.) w sytuacji, gdy wymagają tego potrzeby jednostki, w której pracownik samorządowy jest zatrudniony, na polecenie przełożonego wykonuje on pracę w godzinach nadliczbowych, w tym w wyjątkowych przypadkach także w porze nocnej oraz w niedziele i święta. Regulacji tej nie stosuje się do kobiet w ciąży oraz, bez ich zgody, do pracowników samorządowych sprawujących pieczę nad osobami wymagającymi stałej opieki lub opiekujących się dziećmi w wieku do 8 lat.

Pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje, według jego wyboru: wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu.

W myśl art. 43 ust. 1 u.p.s. w sprawach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy kodeksu pracy (dalej k.p.). W art. 151[1] k.p. przewidziano, że za pracę w godzinach nadliczbowych, oprócz normalnego wynagrodzenia, należy się dodatek w wysokości 50 proc. lub 100 proc. wynagrodzenia.

W myśl art. 15 ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (dalej u.z.n.) czas pracy niepełnosprawnego nie może przekraczać 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. Czas pracy niepełnosprawnego zaliczonego do znacznego lub umiarkowanego stopnia niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Osoba niepełnosprawna nie może być zatrudniona w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych. Zgodnie z art. 16 ust. 1 u.z.n. ograniczeń tych nie stosuje się tylko do osób niepełnosprawnych:

- zatrudnionych przy pilnowaniu oraz

- gdy, na wniosek osoby zatrudnionej, lekarz przeprowadzający badania profilaktyczne pracowników lub w razie jego braku lekarz sprawujący opiekę nad tą osobą wyrazi na to zgodę.

Prawnik wyjaśnia

Anna Puszkarska, radca prawny

Niepełnosprawny pracownik, niezatrudniony przy pilnowaniu, może wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych tylko wtedy, gdy uzyskał na to zgodę lekarza. Ograniczenie to dotyczy także niepełnosprawnych w lekkim stopniu. Regulacje te obowiązują również w przypadku pracowników samorządowych. Natomiast niepełnosprawnemu pracownikowi samorządowemu, który świadczył pracę w nadgodzinach, przysługuje taka sama rekompensata jak innym pracownikom samorządowym, czyli wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze. W u.p.s. nie przewidziano wypłaty dodatku do normalnego wynagrodzenia za nadgodziny.

Dopuszczalność dodatkowej pracy

W art. 42 ust. 2 u.p.s. przewidziano, że pracownicy samorządowi wykonują zasadniczo, na polecenie przełożonego, pracę w godzinach nadliczbowych w sytuacjach, gdy wymagają tego potrzeby jednostki, w której zatrudniony jest dany podwładny. Przepis ten wprowadza zatem większą dyspozycyjność tej grupy zatrudnionych i mniej surowe wymagania dotyczące możliwości polecania pracy nadliczbowej niż regulacje k.p. (por. art. 151 k.p.). Przy zatrudnianiu niepełnosprawnych należy jednak stosować się do ograniczeń wynikających z u.z.n. Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 2 tej ustawy, na wniosek niepełnosprawnego pracownika, lekarz oceni, czy taka osoba może wykonywać obowiązki w porze nocnej i w godzinach nadliczbowych.

Z powyższej ochrony korzysta także podwładny zaliczony do lekkiego stopnia niepełnosprawności, czyli osoba o naruszonej sprawności organizmu, powodującej w istotny sposób obniżenie zdolności do wykonywania pracy, w porównaniu do zdolności, jaką wykazuje osoba o podobnych kwalifikacjach zawodowych z pełną sprawnością psychiczną i fizyczną, lub mająca ograniczenia w pełnieniu ról społecznych dające się kompensować przy pomocy wyposażenia w przedmioty ortopedyczne, środki pomocnicze lub środki techniczne (art. 4 ust. 3 u.z.n.). Zgody lekarza na nadliczbową pracę nie może zastąpić zgoda samego niepełnosprawnego podwładnego.

Zasady rekompensaty

Jak wyjaśniono w piśmie departamentu prawnego Głównego Inspektoratu Pracy z 25 czerwca 2009 r. (znak GPP-433-4560-42/09/PE/RP), art. 42 ust. 4 u.p.s. stanowi przepis szczególny w stosunku do regulacji k.p. i nie przewiduje dodatków ani 50 proc. , ani 100 proc. za godziny nadliczbowe. Tylko w kwestiach nieuregulowanych w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy k.p. Z art. 42 ust. 2 u.p.s. wynika, że wybór wynagrodzenia albo czasu wolnego jest alternatywą rozłączną, tzn. przysługuje albo wynagrodzenie albo czas wolny.

W piśmie tym, w odniesieniu do pracowników niepełnoetatowych, stwierdzono także, że z uwagi na brak możliwości wypłacania dodatków za nadgodziny dla pracowników samorządowych nie ma możliwości ustalenia limitów, powyżej których przysługiwałby taki dodatek. Chodzi tu o art. 151 § 5 k.p., zgodnie z którym strony ustalają w umowie o pracę dopuszczalną liczbę godzin pracy ponad określony w umowie wymiar czasu pracy pracownika zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy, których przekroczenie uprawnia podwładnego, oprócz normalnego wynagrodzenia, do dodatku do wynagrodzenia za nadgodziny. W doktrynie podnosi się jednak, że określenie limitu nadgodzin dla pracownika samorządowego zatrudnionego w niepełnym wymiarze czasu pracy jest potrzebne dla udzielenia mu czasu wolnego za godziny nadliczbowe.

Treść regulaminu

W piśmie departamentu prawnego Kancelarii Prezesa Rady Ministrów z 29 maja 2009 r. (Rzeczposp. DF 2009/131/3) przyjęto, że nie można wykluczyć sytuacji, gdy pracodawca w regulaminie wynagradzania, o którym mowa w art. 39 u.p.s., wprowadzi regulację związaną z dodatkami za pracę w godzinach nadliczbowych, określając poziom tych dodatków na dowolnej wysokości w zależności od kondycji finansowej jednostki. Zgodnie z art. 39 u.p.s. pracodawca w regulaminie wynagradzania określa, dla pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie umowy pracę: wymagania kwalifikacyjne oraz szczegółowe warunki wynagradzania, w tym maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego. W regulaminie tym pracodawca może ponadto określić: warunki przyznawania oraz warunki i sposób wypłacania premii i nagród innych niż nagroda jubileuszowa, a także warunki i sposób przyznawania dodatków, o których mowa w art. 36 ust. 4 i 5 u.p.s. (czyli funkcyjnego i specjalnego) oraz innych dodatków. Możliwość przyznawania dodatków za nadgodziny w regulaminie wynagradzania jest jednak kwestionowana z uwagi na obawę naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

podstawa prawna: art. 39, art. 42-43 ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 902),

podstawa prawna: art. 151, art. 1511 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (tekst jedn. DzU z 2014 r. poz. 1502 ze zm.),

podstawa prawna: art. 15-16 ustawy z 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 127, poz. 721 ze zm.).

Problem

Przełożony zwrócił się o wykonywanie pracy w godzinach nadliczbowych do pracownika zatrudnionego w urzędzie gminy, niepełnosprawnego w lekkim stopniu. Podwładny wyraził na to zgodę pod warunkiem wypłacenia mu dodatku do wynagrodzenia za nadliczbową pracę. Czy pracodawca powinien wypłacić taki dodatek?

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona