Reklama

Potrzebna nowa sieć szpitali

Konsolidacja szpitali może się okazać jedyną metodą na kryzys kadrowy w ochronie zdrowia – uważają eksperci.

Aktualizacja: 17.12.2019 13:10 Publikacja: 16.12.2019 18:42

Foto: AdobeStock

Reklama

14,3 mld zł wyniosły zobowiązania szpitali publicznych po trzech kwartałach 2019 r. i były wyższe o 1,5 mld zł w porównaniu z rokiem ubiegłym. Z kolei zobowiązania wymagalne, które należy spłacić pilnie, wzrosły o 300 mln zł, do 2,1 mld zł. Choć resort zdrowia twierdzi, że 80 proc. zobowiązań generuje zaledwie 6 proc. placówek, 73 proc. lecznic w ogóle nie ma zobowiązań wymagalnych, a ponad 70 proc. osiągnęło zysk, sytuacja w szpitalnictwie jest niewesoła.

Kłopoty pogłębiają rosnące koszty pracy, spowodowane m.in. presją płacową po ustawowych podwyżkach dla lekarzy (specjaliści, którzy zdecydują się podpisać tzw. lojalkę i dyżurować tylko w jednej placówce, mogą liczyć na 6,75 tys. zł brutto na etacie), ratowników medycznych (4x400 zł brutto brutto) i pielęgniarek (tzw. zembalowe, przyznane przez ostatniego ministra za kadencji PO prof. Mariana Zembalę, wynoszące 4x400 zł brutto). Po podwyżki do dyrektorów szpitali przychodzą także diagności laboratoryjni, fizjoterapeuci i technicy elektroradiologii, których pensje w wielu szpitalach kształtują się na poziomie płacy minimalnej.

Dramatycznie może być w przyszłym roku, kiedy ostro w górę pójdzie minimalne wynagrodzenie (do 2600 zł), co z jednej strony rodzi obowiązek podwyższenia pensji najniższemu personelowi, a z drugiej zwiększy presję płacową.

Eksperci alarmują, że o ile uznaje się, że szpital jest bezpieczny finansowo, jeśli koszty pracy nie przekraczają 60 proc. stawki, jaką za świadczenia zdrowotne płaci NFZ, o tyle w wielu miejscach zaczyna ona przekraczać ten próg i dochodzić do 70 proc. A wtedy budżet placówki już się nie bilansuje.

Zgodnie z opublikowanym we wrześniu 2019 r. raportem Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych i SGH aż 85 proc. ryczałtu przeznaczają one na wypłaty. To powoduje, że aż 90 proc. ze 120 szpitali powiatowych z ok. 250 działających w kraju generuje straty. Badacze obliczyli, że w latach 2015–2018 zadłużenie placówek wzrosło o ponad 40 proc., a wpływy – o niecałe 30 proc. Z kolei zobowiązania placówek, które uwzględniono w raporcie, sięgnęły 1,7 mld zł. Współautorka raportu o sytuacji finansowej szpitali prof. Ewelina Nojszewska podsumowała, że skoro ujemny wynik finansowy dotyczył całej grupy szpitali, to można mówić o problemie systemowym.

Reklama

Zdaniem dr. Jerzego Gryglewicza z Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia Uczelni Łazarskiego w tej sytuacji jedynym rozwiązaniem wydaje się powrót do pierwotnej koncepcji sieci szpitali, przedstawionej w 2007 r. przez ówczesnego ministra zdrowia prof. Zbigniewa Religę. Minister mówił wówczas, że szpitali w Polsce jest za dużo, a małe placówki, w których jest mniej niż 150 łóżek, powinny przestać istnieć. Argumentował, że ze względu na małą skalę działalności nie zapewniają też odpowiedniej diagnostyki i często dublują świadczenia udzielane w oddalonej o zaledwie kilkanaście kilometrów większej placówce.

Dr Gryglewicz zauważa, że tak duża liczba łóżek szpitalnych jest sprzeczna z mapami potrzeb zdrowotnych, opracowywanymi przez resort zdrowia zgodnie z przepisami ustawy o świadczeniach zdrowotnych. Jak zauważa, mapy jednoznacznie wskazują, że liczba łóżek szpitalnych jest nieadekwatna do potrzeb zdrowotnych Polaków, a wiele procedur, które dziś wykonywane są w ramach hospitalizacji, można przeprowadzić ambulatoryjnie, w przychodni albo w ramach procedury jednodniowej.

Również ekspert Związku Miast Polskich Marek Wójcik podkreśla, że w przypadku najbardziej zadłużonych szpitali powiatowych konsolidacje są wręcz koniecznością, a wiele samorządów decyduje się na połączenie sąsiednich placówek, bo nie są w stanie spłacać rosnącego zadłużenia.