Giedroyc pisał, że postawił sobie za cel dostarczenie Polakom na obczyźnie wyboru arcydzieł naszego piśmiennictwa, ukazanie im w ten sposób wielowiekowej tradycji kulturalnej, dzięki której wiemy, że „upaść może nawet naród wielki, ale zginąć tylko nikczemny – naród bez wczoraj i dziś". Jakkolwiek za najważniejszą broń przeciw komunizmowi Giedroyc uważał siłę demokracji, jej ideałów politycznych i osiągnięć cywilizacyjnych, a sam uważał się za „zwierzę polityczne", to jednak do realizacji celów „Kultury" potrzebni mu byli pisarze. Wiedział, że życie polskiej diaspory będzie się skupiać wokół piśmiennictwa.
Zasługi „Kultury" dla literatury polskiej są niewyobrażalnie wielkie. Giedroyc przyciągnął do „Kultury" najwybitniejszych pisarzy-emigrantów i stworzył „niewidoczne środowisko literackie". Dzięki „Kulturze" zaczęli publikować autorzy, których oddzielały tysiące kilometrów i którzy z całą pewnością pozostaliby nieznani w krajach swego osiedlenia. „Kultura" ocaliła dla literatury polskiej m.in. Gombrowicza, Miłosza, Straszewicza, Czapskiego, Bobkowskiego, Stempowskiego, w pewnym sensie Herlinga-Grudzińskiego (po 1956 r.).
Wysoka pozycja literatury w „Kulturze" wynikała z przekonania Giedroycia, że utwory i zawarte w nich idee kształtują postawy ludzi i mogą ich mobilizować do walki o wolność. Giedroyc wychowany na literaturze romantycznej, wierzył w misję literatury w społeczeństwach pozbawionych suwerenności, w jej zdolność do zmieniania świadomości, kształtowania postaw moralnych, wywoływania procesów społecznych, przełamywania stereotypów.
I chociaż nie istniała „literatura »Kultury«" i nie było „pisarzy »Kultury«", to jednak wszystkie utwory opublikowane w „Kulturze" łączyło doświadczenie historyczne Europy Środkowej i Wschodniej. „Kultura" publikowała pisarzy, dla których wolność polityczna wyrażała się w wolności słowa. Giedroyc zakładał, że jej publikacje przyczynią się do pobudzenia oporu przeciw reżimowi komunistów w PRL.
„Kultura" była nieformalnym ośrodkiem badań spraw polskich i Europy Centralnej, domem wydawniczym, archiwum publikacji, biblioteką, biurem dokumentacji historii emigracji polskiej. W latach 1947–1985 Instytut Literacki opublikował 5 milionów książek. Stały się one głównym źródłem, z którego czerpały pisma i wydawnictwa drugiego obiegu.
