RPO zajął się realizacją praw wyborczych osób z niepełnosprawnościami przed wyborami samorządowymi 21 października i 4 listopada 2018 r.
- Właściwe przygotowanie i wyposażenie lokali wyborczych z uwzględnieniem potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami jest kwestią kluczową dla ich udziału w głosowaniu. Jedna z niedawnych rekomendacji Komitetu ONZ ds. Praw Osób z Niepełnosprawnościami dla Polski wprost wskazuje na konieczność dążenia do zapewnienia dostępności wszystkich lokali wyborczych i procedur głosowania dla osób z niepełnosprawnościami - wskazuje Rzecznik.
Dlatego sprawdza, jak będzie realizowana możliwość głosowania przy użyciu nakładek na karty do głosowania sporządzonych w alfabecie Braille'a (art. 40a Kodeksu wyborczego) skoro niepełnosprawny wyborca nie musi w żaden sposób wcześniej zgłaszać zamiaru korzystania z nakładki, którą powinien uzyskać w każdym lokalu wyborczym.
Czytaj też:
Jak postawić krzyżyk i co z tego wynika
Jak dopisać się do rejestru wyborców w innej miejscowości
Można głosować osobiście mimo udzielenia pełnomocnictwa
Procedurę uzyskania nakładek w lokalu wyborczym opisują wytyczne Państwowej Komisji Wyborczej z 17 września 2018 r. Zgodnie z nimi, gdy wyborca zażąda wydania wraz z kartami do głosowania nakładek na karty sporządzonych w alfabecie Braille'a, komisja informuje go o konieczności ich dostarczenia z urzędu gminy. Jednocześnie komisja niezwłocznie informuje urząd gminy o konieczności pilnego doręczenia nakładek do tego obwodu. Na czas oczekiwania komisja zapewnia wyborcy i ewentualnie osobie mu towarzyszącej miejsca do siedzenia, a także miejsce zapewniające wyborcy komfort oddania głosu z wykorzystaniem nakładki. W czasie oczekiwania jeden z członków komisji powinien poinformować wyborcę o sposobie głosowania oraz warunkach ważności głosu, odczytać mu, jeżeli wyrazi taką potrzebę, treść obwieszczeń wyborczych, w tym o zarejestrowanych listach kandydatów na radnych i kandydatach na wójta.
Po doręczeniu nakładek komisja wydaje je wyborcy wraz z kartami do głosownia, informując, że obowiązany jest zwrócić nakładki po głosowaniu. Komisja ma zwrócić uwagę, aby wyborca wraz z kartami nie wrzucił nakładek do urny. Po oddaniu głosu przez wyborcę nakładki zwracane są przedstawicielowi urzędu gminy, który powinien zaczekać na ich zwrot, a następnie odwieźć je do urzędu gminy.
Adam Bodnar zwrócił się do przewodniczącego Państwowej Komisji Wyborczej Wojciecha Hermelińskiego o przedstawienie procedury dostarczania nakładek z urzędu gminy do lokali wyborczych; wskazanie, ile nakładek zostanie przygotowywanych w każdej gminie; podanie, ilu przedstawicieli urzędu gminy będzie w gotowości dowiezienia nakładek do lokali wyborczych; wyjaśnienie, czy procedura przewiduje sytuację, gdy w tej samej gminy równoczesny zamiar głosowania zgłosi kilku wyborców głosujących w różnych lokalach wyborczych.
Rzecznik poprosił też o wskazanie, czy PKW w ramach działań informacyjnych skierowanych do wyborców rozważa bardziej szczegółowe przedstawienie procedury uzyskiwania nakładek. Chodzi zwłaszcza o informację, że ta procedura może się wiązać z koniecznością oczekiwania przez wyborcę niepełnosprawnego (ewentualnie z osobą towarzyszącą) w lokalu wyborczym.
Pracownicy Biura RPO jeszcze przed wyborami 21 października chcą dokonać inspekcji wybranych lokali wyborczych, mających status dostosowanych do potrzeb wyborców niepełnosprawnych. - Wyniki inspekcji będą stanowić ważny materiał m.in. dla oceny gwarancji udziału obywateli w wyborach, a także formułowania ewentualnych wniosków i zaleceń - uważa RPO.
