Przedstawiony 2 maja przez KE projekt budżetu Wspólnoty na lata 2021–2027 zakłada niewielkie (5 proc.) ograniczenie funduszy strukturalnych. Zaskoczenie wywołała jednak sugestia Brukseli, że większa część tych środków powinna trafić na południe Europy kosztem państw Europy Środkowej.
Tyle że taki ruch w coraz większym stopniu uzasadnia porównanie poziomu rozwoju obu regionów. Sama Polska już od dwóch lat jest bogatsza od Grecji: w ub.r. (najnowsze dostępne dane MFW) dochód na mieszkańca w naszym kraju (29,2 tys. dol.) był o 5,4 proc. wyższy niż w przypadku Greków (27,7 tys. dol.).
Teraz okazuje się jednak, że jesteśmy u progu przegonienia pod tym względem kolejnego kraju południa Europy – Portugalii. W ub.r. dystans był już niewielki, skoro poziom życia w naszym kraju wynosił 96,7 proc. tego w Portugalii (30,2 tys. dol.). Jednak w opublikowanych w ub. tygodniu prognozach Komisja Europejska przewiduje, że wzrost polskiej gospodarki w 2018 r. (4,3 proc.) i w 2019 (3,7 proc.) jest niemal dwukrotnie szybszy niż gospodarki portugalskiej (odpowiednio 2,3 i 2,0 proc.).
Przeszliśmy długą drogę. W 1989 r., w chwili upadku komunizmu, poziom życia w Polsce wynosił ledwie 29 proc. tego w Portugalii. Jeszcze w 2004 r. ten wskaźnik osiągnął 62,3 proc. Wszystko zmienił kryzys finansowy, który uderzył z całą siłą w Portugalię, ale zasadniczo oszczędził Polskę.
Dziś socjalistyczny, mniejszościowy rząd Antonio Costy jest chwalony przez Brukselę. Choć wspierany w parlamencie przez radykalny Blok Lewicy i komunistów, nie uległ populistycznym pokusom. Przeciwnie, w tym roku deficyt budżetowy zostanie ograniczony do ledwie 0,7 proc. PKB, a w 2020 r. kraj ma mieć po raz pierwszy od dziesięcioleci nadwyżkę. Dzięki temu szybko spada dług państwa. Mimo wszystko zobowiązania te odpowiadają wciąż 122 proc. PKB, relatywnie najwięcej w Unii po Grecji i Włoszech. Konieczność ich spłaty po części tłumaczy niskie tempo wzrostu gospodarki mimo boomu turystycznego (20 mln przyjezdnych z zagranicy w ub.r.), jaki przeżywa Portugalia.
Już teraz średnia pensja w Portugalii (1154 euro brutto) jest minimalnie niższa niż w Polsce (1174 euro). A jak szacuje Wikipedia na podstawie danych OECD i MFW, jeśli uwzględnić realną moc nabywczą, dystans w poziomie wynagrodzeń między obu krajami (1,5 tys. dol. w Portugalii wobec 2,4 tys. dol. w Polsce) robi się już znaczący. Sama Komisja Europejska podkreśla, że poziom cen reprezentatywnego koszyka towarów i usług jest w Polsce (54 proc. średniej UE) wyraźnie niższy niż w Portugalii (84 proc.).
Ale do 2027 r., gdy kończy się nowa unijna perspektywa finansowa, mamy też szanse dogonić trzeci kraj południa Europy – Włochy. W 1989 r. poziom życia Polaka wynosił ledwie 10,6 proc. Włocha, a w 2004 r. – 45,6 proc. Jednak w ub.r. było to już 77 proc. Bruksela przewiduje, że w 2018 r. Włochy będą się rozwijały w tempie ledwie 1,5 proc., a rok później – 1,2 proc. Kraj, który od wyborów parlamentarnych 4 marca nie ma nowego rządu, od dziesięcioleci nie jest w stanie przeprowadzić reform rynkowych.
Inaczej Hiszpania (38,1 tys. dol.), która w ub.r. stała się bogatsza od Włoch (37,9 tys. dol.). Dzięki reformom konserwatywnego rządu Mariano Rajoya, w szczególności rynku pracy, hiszpańska gospodarka rozwija się dwa razy szybciej od włoskiej. Dlatego dogonienie Hiszpanów pod względem poziomu życia na razie pozostaje poza zasięgiem Polski.
