Cały świat boryka się z niespotykaną wcześniej pandemią, a Europejczycy zwierają szeregi, by chronić społeczeństwa, leczyć obywateli i wspierać najboleśniej dotknięte kraje czy regiony. Mimo tych wysiłków Europejczycy przeżywają czas próby z rosnącą z dnia na dzień liczbą ofiar. W tym głębokim kryzysie solidarność państw członkowskich ratuje ludzkie życie. Niemieckie i luksemburskie szpitale przyjmują włoskich i francuskich pacjentów wymagających intensywnej terapii. Francja i Niemcy wysłały razem więcej wyposażenia medycznego do Włoch aniżeli Chiny. Polscy i niemieccy lekarze pomagają kolegom we Włoszech, wiele krajów przesyła sobie nawzajem niezbędny sprzęt.

Skoordynowane wysiłki

Na poziomie europejskim podjęliśmy decyzję o zamknięciu zewnętrznych granic Unii Europejskiej i strefy Schengen. Wspólnie zadbaliśmy o to, by kontrole przywrócone na granicach wewnętrznych nie stanowiły przeszkody dla przepływu towarów o kluczowym znaczeniu dla naszego zaopatrzenia. Razem przeznaczyliśmy ponad 300 mln euro na badania nad Covid-19. Komisja Europejska zaproponowała pomoc nadzwyczajną o wartości 2,7 mld euro z niewykorzystanych środków na 2020 rok. Europejski Bank Centralny uruchomił program ratunkowy o wartości 750 mld euro na dofinansowanie gospodarki.

Przywódcy państw i szefowie rządów UE przyjęli istotne rozwiązania dla skoordynowania wysiłków w dziedzinie zdrowia publicznego, ochrony Europejczyków i złagodzenia społecznych i gospodarczych następstw pandemii:

1

Stworzenie pierwszej wspólnej rezerwy środków medycznych i prowadzenie wspólnych procedur zamawiania środków ochrony indywidualnej.

Te zasoby powinny być szybko dostępne po podpisaniu z producentami zamówień złożonych przez państwa członkowskie. Wymaga to również koordynacji działań na rzecz zwiększenia mocy produkcyjnych. Równolegle wymagane będzie pozwolenie na wywóz w przypadku eksportu poza obszar Europy.

2

Podejmowanie wspólnych wysiłków w celu umożliwienia powrotu obywatelom UE przebywającym poza miejscem zamieszkania.

Państwa europejskie ułatwiały powrót obywateli przebywających w krajach spoza UE. Nie kierowały tych działań wyłącznie do własnych obywateli, ale umożliwiały powrót do Europy również mieszkańcom innych krajów członkowskich. Od początku epidemii w Chinach pod koniec stycznia Francja zorganizowała powrót nie tylko 200 swoich obywateli przebywających w Wuhanie, ale też 150 obywateli innych krajów, w tym 30 Polaków. Od początku marca ponad 5 tys. Europejczyków zostało przetransportowanych przez Niemcy, a kilka kolejnych tysięcy przez Francję. Polacy i Francuzi lecieli liniami Lufthansa z Argentyny, Niemcy i Francuzi liniami LOT z Arabii Saudyjskiej, a Niemcy i Polacy specjalnym samolotem wojskowym udostępnionym przez Francję – z terytorium Czadu. Poza tym Unijny Mechanizm Ochrony Ludności (UCPM) współfinansował powroty do Europy, z których skorzystało ponad 50 tys. obywateli UE.

3

Ułatwianie transportu w ramach Europy, nie tylko dóbr i towarów, dzięki korytarzom z pierwszeństwem przejazdu na granicach wewnętrznych, m.in. dla zaopatrzenia szpitali, sklepów i fabryk, ale także dla osób, gdy jest to niezbędne, w szczególności dla pracowników transgranicznych czy obywateli krajów europejskich wracających do siebie.

4

Zapobieganie kryzysowi przez zasilenie polityki spójności dodatkową kwotą 55 mld euro z budżetu UE.

5

Wspieranie przedsiębiorstw i pracowników poprzez złagodzenie wymogów dotyczących pomocy państwowej.

6

Tymczasowe zawieszenie paktu stabilności, by w sytuacji pandemii kraje członkowskie mogły stosować wyjątki od reguł budżetowych.

Wola konsensusu

Po dwóch turach trudnych, lecz uwieńczonych sukcesem negocjacji nasi ministrowie finansów uzgodnili program wsparcia dla europejskiej gospodarki, jakiego nigdy dotąd nie było. Stawka była wysoka, debata niełatwa, ale wola konsensusu przeważyła. Francja i Niemcy połączyły siły, by wypracować rozwiązania pozwalające wykorzystać wszystkie niezbędne zasoby dla ożywienia gospodarki w naszych krajach: prócz działań Europejskiego Banku Centralnego wykorzystane zostaną Europejski Bank Inwestycyjny, budżet europejski i Europejski Mechanizm Stabilności, tak by zapewnić ochronę pracowników, przedsiębiorstw i państw.

Choć niektóre kraje, w tym Polska, nie znajdują się w strefie euro, skorzystają z programu solidarności SURE na rzecz ochrony miejsc pracy (o łącznej wartości 100 mld euro) oraz z rozszerzenia funduszy gwarancyjnych Europejskiego Banku Inwestycyjnego (dodatkowe 200 mld euro). Ogólnie rzecz biorąc, wszystkie instrumenty umożliwiające wsparcie dla gospodarek strefy euro sprzyjać będą stabilności ekonomicznej kontynentu, a więc i stabilności Polski.

Trzeba zewrzeć szeregi

Europa jest krytykowana, ale obecnie należy powstrzymywać się przed wydawaniem pochopnych opinii. Nie zapominajmy, że Unia Europejska nie ma kompetencji w dziedzinie ochrony zdrowia i nie powstała dla przeciwdziałania pandemii o takiej skali! Podobnie jak inne mocarstwa Unia musi się dostosować, by powstrzymać ten kryzys epidemiczny.

My, Europejczycy, razem podejmujemy decyzje o wadze dotąd niespotykanej w dziejach naszej Unii. Wymowa tego jest jasna: będziemy bez wahania wprowadzać razem innowacyjne rozwiązania dla ochrony najbardziej dotkniętych sektorów i ich pracowników, gdy będzie to konieczne, nie zapominając przy tym o obywatelach. Wobec wirusa musimy zewrzeć szeregi.

Przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen trafnie podsumowała wyzwanie, któremu stawiamy czoło: „Pragnienie, aby Europa była miejscem bezpiecznym, w którym dobrze jest żyć, łączy nas wszystkich: na północy i południu, wschodzie i zachodzie. I bądźmy tego świadomi – decyzje, które dziś podejmujemy, pozostaną na długo w pamięci. Będą one kształtować fundament jutrzejszej Unii Europejskiej”.

Na obranej drodze – zjednoczeni i solidarni – pokonamy kryzys i wyjdziemy zwycięsko z walki przeciw pandemii.

Frédéric Billet, ambasador Republiki Francuskiej w Polsce i Rolf Nikel, ambasador Republiki Federalnej Niemiec w Polsce

Tytuł, lead i śródtytuły pochodzą od redakcji, tłum. Tomasz Krzyżanowski