Plan dławienia Kremla

Nowa szefowa unijnej dyplomacji wolała ograniczyć się w czwartek do ogólnych deklaracji.

– Sankcje cały czas leżą na stole. Gdy sytuacja się pogarszała, zostały zaostrzone. Zrobiliśmy to latem szybko i sprawnie, co wielu zaskoczyło. 17 listopada na spotkaniu ministrów spraw zagranicznych UE w Brukseli określimy naszą strategię wobec Rosji. Wtedy ustalimy dalsze kroki, także w sprawie sankcji. Ale tzw. wybory we wschodniej Ukrainie były bardzo złym znakiem, sytuacja w terenie jest bardzo poważna, giną ludzie – powiedziała Federica Mogherini w Warszawie, celu jej pierwszej podróży po objęciu nowego stanowiska.

Pytanie o reakcję Unii na nową rosyjską ofensywę w Donbasie nie jest hipotetyczne.

Zamrożenie systemu Swift

Rzecznik ukraińskiej armii Andrij Łysenko powiedział w czwartek, że tylko w ciągu ostatniej doby w region Doniecka i Ługańska Rosja przerzuciła przynajmniej 60 wozów bojowych. Widziano także pociągi ze sprzętem dla wojska, które przekroczyły rosyjsko-ukraińską granicę.

– Ten konflikt dla Rosji się nie skończył. Putin będzie kontynuował działania wojskowe, aby poszerzyć obszar Ukrainy kontrolowany przez Kreml – uważa Oleksij Mielnik z kijowskiego Centrum Razumkowa.

Wysokiej rangi dyplomaci powiedzieli „Rzeczpospolitej", że w razie wznowienia rosyjskiej ofensywy Bruksela „maksymalnie dokręci sankcje wobec Rosji". Chodziłoby przede wszystkim o zamrożenie transakcji finansowych z Moskwą łącznie z systemem rozliczeń bankowych Swift. To powinno sparaliżować rosyjską gospodarkę. Celem Brukseli byłoby także zasadnicze ograniczenie w ciągu dwóch–pięciu lat zależności od rosyjskich dostaw energii przez szybki postęp prac nad unią energetyczną, w tym rozbudową gazociągów między krajami Unii i znaczącym zwiększeniem importu paliw z USA. Podobna polityka stopniowo zmusiła Iran do wstrzymania programu atomowego i podjęcia negocjacji z Zachodem.

Zdaniem naszych rozmówców zaostrzeniu sankcji wobec Rosji w razie wznowienia ofensywy w Donbasie sprzeciwiają się już tylko Włosi, podczas gdy zarówno Francuzi, jak i Niemcy bardzo zaostrzyli stanowisko wobec Rosji.

– Nawet Orban nie zgłasza w sprawie sankcji sprzeciwu – uważają źródła dyplomatyczne.

Mogherini jeszcze kilka tygodni temu była szefową włoskiej dyplomacji. Jednak w trakcie przesłuchania w Parlamencie Europejskim wyraźnie usztywniła podejście do Moskwy.

Już w środę Angela Merkel przyznała, że po tzw. wyborach w kontrolowanych przez separatystów okręgach donieckim i ługańskim nie może być mowy o poluzowaniu już wprowadzonych sankcji. Według pani kanclerz konieczne będzie nawet wpisanie na listę osób, które objęto zakazem wjazdu do Unii i którym zamrożono aktywa na Zachodzie, przedstawicieli władz separatystów. Merkel dodała także, że zniesienie sankcji nie będzie możliwe, dopóki Kreml nie wypełni warunków rozejmu z 5 września, który zakłada w szczególności przeprowadzenie wyborów w całym Donbasie zgodnie z ukraińskim prawem oraz wycofanie z Ukrainy wszystkich rosyjskich wojsk.

Załamanie rubla

Dyrektor wydziału Europy Wschodniej w amerykańskim Departamencie Stanu Hoyt Brian Yee powiedział w tym tygodniu „Rz", że Putin uznał, iż „słabość" reakcji Stanów Zjednoczonych i Unii Europejskiej to dla niego okazja do przeprowadzenia interwencji najpierw na Krymie, a potem w Donbasie. Jego zdaniem Zachód musi teraz przekonać Kreml, że koszty kolejnej ofensywy będą dla niego zbyt wysokie.

Nałożenie blokady handlowej na Rosję może takie właśnie zadanie spełnić. Doprowadziłaby ona bowiem do głębokiego kryzysu finansowego. Już w czwartek kurs rosyjskiej waluty spadł do najniższego historycznego poziomu 46 rubli za dolara, o blisko 30 proc. mniej niż na początku tego roku. Tylko w październiku bank centralny przeznaczył na obronę jego wartości 29 mld dolarów, bez skutku. Dlatego w środę Bank Rosji zapowiedział, że będzie przeznaczał na ten cel tylko ?350 mln dolarów dziennie, a to w praktyce oznacza kapitulację.

– Rosjanie właściwie pogodzili się z płynnym kursem – uważa Neil Shearing z londyńskiego instytutu Capital Economics.