Ostatni dzień lita na Litwie

Oficjalnie euro ze znakiem Pogoni na rewersie pojawiło się w obiegu dokładnie w Sylwestra - pierwsza transakcja w euro została zarejestrowana już 2 sekundy po północy 1 stycznia. Przez pierwsze kilka dni dominowały jeszcze operacje w litach, ale proporcja zmieniła się po 9 stycznia - tego dnia już 60 proc. transakcji odnotowano w euro.

Przez pierwsze dwa tygodnie nowego roku obowiązywała jeszcze dwuwalutowość, ale od piątku będzie można płacić już tylko wspólną walutą Unii Europejskie. Gotówkę posiadaną jeszcze w litach można wymienić do końca roku w jednym z 700 wyznaczonych punktów po „żelaznym" kursie 3,4528 lita za 1 euro.

Z okazji przejścia Litwy na euro w środę do Wilna zawitali przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk i wiceszef Komisji Europejskiej Valdis Dombrovskis - wcześniej premier sąsiedniej Łotwy, której obywatele wspólną europejską walutę noszą w portfelach już od początku 2014 r.

- Witam Litwę jako dziewiętnasty kraj strefy euro, której kolejne poszerzenie pokazuje rosnące znaczenie tej waluty - powiedział Donald Tusk podkreślając, że dzisiaj strefa euro jest w znacznie lepszym stanie niż pięć lat temu, a postępująca koordynacja polityki ekonomicznej należących do niej państw powinna jeszcze bardziej poprawić sytuację Unii Europejskiej. - Właśnie to jak Litwa wyszła z kryzysu może być inspiracją dla Europy - dodał.

Wtórował mu Valdis Dombrovskis, który pochwalił bezproblemowe przejście na nową walutę, a przy okazji wskazał na postępy Litwy, która ma szansę osiągnięcia w tym roku jednego z najwyższych w Europie wskaźników tempa wzrostu PKB. - To widoczny efekt reform strukturalnych i dyscypliny finansów państwa - powiedział. Nawet mimo negatywnych skutków wynikających z sankcji nałożonych przez UE na Rosję eksperci litewscy oceniają, ze tempo wzrostu PKB osiągnie 2,8-2,9 proc. (Komisja Europejska jest bardziej optymistyczna prognozując nawet 3,1 proc.).

Z kolei podczas spotkania z dziennikarzami litewski premier Algirdas Butkevičius wskazywał na ambicje Litwy, których realizację ułatwi euro. - Jesteśmy małym krajem, ale bierzemy udział w międzynarodowej konkurencji. Euro nam to ułatwi obniżając koszty firm i przyciągając inwestycje - przekonywał Butkevičius.

To, że przejście na euro odbyło się bez kłopotów potwierdzają wszyscy nasi rozmówcy - od kioskarki w centrum Wilna, która nie przypomina sobie żadnej pomyłki - ani własnej, ani klienta, po szefa banku centralnego. - W całym kraju otrzymaliśmy zaledwie 300 zgłoszeń nieprawidłowości, w większości drobnych takich jak wystawienie cen w euro jeszcze przed końcem roku - mówi Vitas Vasiliauskas, prezes Litewskiego Banku Narodowego. - Do tej operacji przygotowywaliśmy się od 2002 r. więc wszystko musiało być zapięte na ostatni guzik - dodaje.

Rzeczywiście zadbano o wszystkie szczegóły - odbywały się akcje informacyjne, przygotowywano pakiety wzorcowe monet (w pewnym momencie ich zabrało, gdyż pod koniec roku stały się ulubionym prezentem Litwinów dla ich krewnych), plakaty a nawet pomysłowe kalkulatorki uświadamiające ludziom relacje nowych i starych cen. Do litewskich rodzin wysłano 2,5 mln pakietów z materiałami informacyjnymi.

Akcja uświadamiania Litwinom korzyści płynących z przyjęcia nowej waluty chyba okazała się skuteczna, gdyż o ile na początku 2014 r. decyzję tę pochwalało 36 proc. obywateli (większość obawiała się niekontrolowanego wzrostu cen albo „importu kryzysu" z Zachodu), to pod koniec roku było to już około 60 proc. O najskuteczniejszą „promocję" zatroszczyła się jednak mimowolnie Rosja doprowadzając do zaostrzenia sytuacji na Ukrainie i wywołując tym niepokój w krajach bałtyckich.

Wszystkie te argumenty sprawiły, że większość Litwinów pogodziła się z faktem, że po upływie kolejnego roku lity będą mogli oglądać już tylko w niewielkim, choć skądinąd bardzo interesującym wileńskim Muzeum Pieniądza.