Stosunek pracy z wójtem nawiązuje przewodniczący rady gminy

Do 2002 r. o tym, czy wójt wykonywał swoje obowiązki w ramach stosunku pracy czy społecznie, decydował statut gminy. Obecnie wraz z wyborem na stanowisko wójta obligatoryjnie łączy się zatrudnienie.

W przeszłości pojawiały się wątpliwości, kto jest pracodawcą wójta: gmina, rada gminy czy urząd gminy. Aktualnie obowiązująca ustawa z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (dalej u.p.s.) nie pozostawia co do tego żadnych wątpliwości. Pracodawcą wójta jest urząd gminy (art. 8 ust.1).

[srodtytul]Pracodawca, czyli kto[/srodtytul]

Jako jednostka organizacyjna urząd nie może jednak bezpośrednio (per se) wykonywać czynności z zakresu prawa pracy. Zgodnie zatem z art. 31 kodeksu pracy (dalej k.p.) czynności w sprawach z zakresu prawa pracy dokonuje zań osoba lub organ zarządzający tą jednostką albo inna wyznaczona do tego osoba. Osobą zarządzającą urzędem gminy (kierownikiem urzędu) jest wójt (art. 33 ust. 3 ustawy o samorządzie gminnym). Z uwagi na zakaz zawierania czynności prawnych z samym sobą wójt nie może jednak być podmiotem uprawnionym do dokonywania wobec siebie czynności w sprawach z zakresu prawa pracy. Musi to zatem być kto inny.

Przepisy wcześniejszej ustawy o pracownikach samorządowych (z 22 marca 1990 r.) opierały się na koncepcji, wedle której dokonywanie czynności z zakresu prawa pracy wobec wójta należało do rady gminy. Ustawa dopuszczała jednak możliwość scedowania tych kompetencji przez radę na jej przewodniczącego. Później dopuszczalność cesji ograniczono przez to, że do wyłącznej (a więc niepodlegającej cesji) kompetencji rady zastrzeżono sprawy związane z wynagrodzeniem wójta. Nowa ustawa zdywersyfikowała te kompetencje. W myśl jej postanowień czynności tych dokonują aż trzy podmioty:

- przewodniczący rady – gdy chodzi o nawiązanie i rozwiązanie stosunku pracy;

- rada gminy – w sprawach związanych z wynagrodzeniem;

- osoba zastępująca albo sekretarz gminy – w pozostałych sprawach.

[srodtytul]Oświadczenie woli stron[/srodtytul]

Nawiązanie stosunku pracy jest czynnością prawną, w wyniku której stosunek ten powstaje. Kodeks pracy normuje ją w art. 11 i 29. Ten ostatni przepis dotyczy zasadniczo umowy o pracę, jednak z mocy ust. 5 stosuje się odpowiednio do stosunków pracy nawiązanych na innej podstawie niż umowa o pracę, a więc także na podstawie wyboru. Z przepisów tych wynika, co następuje.

Warunkiem nawiązania stosunku pracy bez względu na podstawę prawną tego stosunku jest złożenie zgodnego oświadczenia woli przez pracodawcę i pracownika (art. 11 k.p.). Oświadczenie woli pracodawcy wymaga zawsze formy pisemnej (art. 29 § 2 [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=76037]k.p.[/link]).

Oświadczenie woli pracownika może być złożone w sposób dorozumiany, np. poprzez podjęcie czynności właściwych rodzajowi pracy ([b]wyrok SN z 31 sierpnia 1977 r., I PRN 112/77[/b]). Dzień, w którym zostaną złożone oba oświadczenia, jest dniem nawiązania stosunku pracy.

[srodtytul]Warunki pracy i płacy[/srodtytul]

Integralnym elementem oma-wianego aktu jest ustalenie warunków pracy i płacy. Te ostatnie, obejmujące określenie wysokości wynagrodzenia i wskazanie jego składników, określa w sposób wiążący przewodniczącego rada gminy. Do przewodniczącego rady należy natomiast określenie warunków pracy, w szczególności: wskazanie rodzaju pracy, miejsca jej wykonywania, wymiaru czasu pracy i terminu jej rozpoczęcia (art. 29 § 1 k.p.). Praktycznie oznacza to konieczność sporządzenia odpowiedniego dokumentu, podpisania go przez przewodniczącego rady i doręczenia wójtowi, a także odebrania oświadczenia woli wójta (np. przez zaparafowanie przez wójta kopii dokumentu) i złożenia kopii do jego akt osobowych.

[srodtytul]Obowiązki informacyjne[/srodtytul]

Przewodniczący powinien również wykonać obowiązki, które na pracodawcę nakłada art. 29 § 3 k.p. Chodzi o pisemne poinformowanie wójta, nie później niż w ciągu siedmiu dni od dnia nawiązania stosunku pracy, o:

- obowiązującej wójta dobowej i tygodniowej normie czasu pracy,

- częstotliwości wypłat wynagrodzenia za pracę,

- wymiarze przysługującego mu urlopu wypoczynkowego,

- długości okresu wypowiedzenia, jak również o

- układzie zbiorowym pracy, którym wójt jest objęty.

Natomiast ze względu na to, że urzędy gmin zatrudniają więcej niż pięciu pracowników, a więc mają obowiązek ustalenia regulaminu pracy, na przewodniczącym nie ciąży obowiązek informowania wójta o dodatkowych warunkach jego zatrudnienia, o których mowa w art. 29 § 3 k.p., jak np. przyjęty w urzędzie sposób potwierdzania przez pracowników przybycia i obecności w pracy oraz usprawiedliwiania nieobecności w pracy.