Nie każdy zatrudniony przez wójta jest samorządowcem

Co do zasady wszystkie osoby zatrudnione w urzędzie gminy, jednostkach pomocniczych gmin oraz gminnych jednostkach organizacyjnych i zakładach budżetowych zalicza się do kategorii pracowników samorządowych.

W konsekwencji też do ich stosunku pracy zastosowanie znajdą przede wszystkim przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=2DF7B2B0503DC1197A990608C7B567F0?id=292862]ustawy z 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (DzU nr 223, poz. 1458)[/link]. Wyjątek od tej zasady zawiera art. 3 tej ustawy, zgodnie z którym przepisów ustawy o pracownikach samorządowych nie stosuje się do tych, których status prawny określają odrębne przepisy.

[srodtytul]Nie tylko nauczyciele[/srodtytul]

Najlepszym przykładem takich pracowników są nauczyciele zatrudnieni w prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego szkołach, których stosunek pracy i zasady wynagradzania określone zostały w przepisach[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=394FD6E3442443A5B2CF8971D37B7B28?id=182007] ustawy z 26 stycznia 1982 r. – Karta nauczyciela (tekst jedn. DzU 2006 r. nr 97, poz. 647)[/link] oraz wydanych na jej podstawie rozporządzeniach.

Potwierdzenie tego znajduje się w przepisach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=4C89D0B8343BF8AE2721B954ED850F90?id=175841]ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.)[/link], która w art. 5d stanowi, że statut prawny pracowników niebędących nauczycielami, zatrudnionych w szkołach i placówkach prowadzonych przez jednostki samorządu terytorialnego określają przepisy o pracownikach samorządowych. Oznacza to również, że do nauczycieli ustawy o pracownikach samorządowych się nie stosuje.

Nauczyciele nie są wyjątkiem. Można wskazać bowiem i inne grupy zawodowe, które mimo że w jednostkach utworzonych (podległych) przez samorządy terytorialne pracują, to nie są zaliczane do kategorii pracowników samorządowych.

Jedną z nich są pracownicy bibliotek publicznych czy utworzonych przez gminy instytucji kultury, chociaż fakt, że przepisy ustawy o pracownikach samorządowych nie znajdą do nich zastosowania, nie został w przepisach prawa stwierdzony tak dosłownie jak w przypadku nauczycieli.

[srodtytul]Potwierdzenie w orzecznictwie[/srodtytul]

Jako przykład wskazać można jeden z tegorocznych wyroków Naczelnego Sądu Administracyjnego, który zapadł (17 marca 2010 r.) w sprawie dotyczącej zatrudnienia na stanowisku „pełniącego obowiązki” dyrektora miejsko-gminnej biblioteki publicznej.

W uzasadnieniu tego orzeczenia czytamy, że [b]w sprawie nawiązania stosunku pracy z dyrektorem gminnej biblioteki publicznej nie stosuje się przepisów ustawy o pracownikach samorządowych.[/b] Ustawa ta określa bowiem status prawny pracowników zatrudnionych w urzędzie gminy, w jednostkach pomocniczych gminy oraz w gminnych jednostkach i zakładach budżetowych.

Tymczasem, jak wynika z przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=5B9E6217AB927D167F8AB8E7A9664609?id=142971]ustawy z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jedn. DzU z 2001 r. nr 13, poz. 123 ze zm.)[/link], instytucje kultury uzyskują osobowość prawną i mogą rozpocząć działalność z chwilą wpisu do rejestru prowadzonego przez organizatora.

[b]Organizator nie odpowiada za zobowiązania instytucji kultury.[/b]

Instytucja kultury z urzędu podlega wpisowi do rejestru. Zdaniem sądu właśnie ta wyraźna odrębność organizacyjnoprawna biblioteki gminnej oraz odrębna podstawa prawna powodują, że pracownicy biblioteki samorządowej nie są pracownikami samorządowymi (II OSK 23/10).

[srodtytul]Przepisy odrębne[/srodtytul]

Biblioteki – w tym również utworzone przez JST – działają na podstawie [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=594D19D55D48B769EEA2BDD8DF621560?id=75336]ustawy z 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (DzU nr 85, 539 ze zm.)[/link], oraz[link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=3E15EF7A4F5A1A3FD886963AB7466CE8?id=142971] ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej[/link].

Przepisy ustawy o bibliotekach oraz ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, a także wydane na podstawie tych aktów rozporządzenia, określają status prawny pracowników bibliotek, co wyłącza ich spod zakresu stosowania ustawy o pracownikach samorządowych.

Rozdział 11 ustawy o bibliotekach określa, jakie wymagania kwalifikacyjne muszą posiadać pracownicy zatrudnieni w tych placówkach na stanowiskach bibliotekarskich. Przepisy art. 29 uzupełnia [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=61175901F290A8C44D26FD51D9A1C67D?id=78588]rozporządzenie ministra kultury i sztuki z 9 marca 1999 r. w sprawie wymagań kwalifikacyjnych uprawniających do zajmowania określonych stanowisk w bibliotekach oraz trybu stwierdzania tych kwalifikacji (DzU nr 41, poz. 419 ze zm.)[/link].