Gminy zrealizują inwestycje przeciwpowodziowe

Obowiązująca od 25 sierpnia 2010 r. [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=362868]ustawa o szczególnych zasadach przygotowywania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych[/link] wprowadza w swych przepisach nową decyzję administracyjną, którą nazywa decyzją o pozwoleniu na realizację inwestycji.

Akt ten ma być skutecznym sposobem na szybkie stworzenie systemu przeciwpowodziowego w Polsce. Jego wydanie – przez wojewodę – jest jednoznaczne z uzyskaniem decyzji o warunkach zabudowy albo o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego. To jednak nie koniec. Decyzja ta zatwierdza podział nieruchomości według granic (linii) w niej określonych.

[b]Ponadto daje podstawę do dokonania wpisów w księdze wieczystej oraz w katastrze nieruchomości informacji o tym, że nieruchomości lub ich części niezbędne do realizacji inwestycji przeciwpowodziowej stają się własnością Skarbu Państwa bądź właściwej jednostki samorządu terytorialnego[/b] (wywłaszczenie), albo o tym, że sposób korzystania z tych nieruchomości został trwale ograniczony.

[srodtytul]Za odszkodowaniem[/srodtytul]

Przejście własności nieruchomości na Skarb Państwa albo jednostkę samorządu terytorialnego następuje z dniem uprawomocnienia się decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji. Jej postanowienia rozstrzygają ponadto o terminie, w którym wywłaszczona nieruchomość powinna zostać wydana, a budynki czy lokale oraz inne pomieszczenia – opróżnione (art. 24 ustawy).

Prawomocna decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji skutkuje również tym, że w terminie 30 dni od dnia, w którym stała się ona ostateczna, wygasają wszelkie dotyczące jej umowy najmu, dzierżawy czy użyczenia. Decyzja ta stanowi również podstawę do wydania przez wojewodę decyzji o wygaśnięciu trwałego zarządu nieruchomościami stanowiącą własność gminy, powiatu, województwa samorządowego bądź Skarbu Państwa.

Z tytułu przeniesienia na rzecz Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego własności nieruchomości, która została uznana za niezbędną pod przeciwpowodziową inwestycję, jej właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu przysługuje odszkodowanie. Jego wysokość uzgadniana jest między inwestorem a dotychczasowym właścicielem, użytkownikiem wieczystym lub osobą, której przysługuje ograniczone prawo rzeczowe do nieruchomości. Uzgodnienia dokonuje się w formie pisemnej pod rygorem nieważności.

Uzgadnianie wysokości odszkodowania powinno się zakończyć najpóźniej w terminie dwóch miesięcy od dnia, w którym decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji stała się ostateczna. Jeśli termin ten nie zostanie dotrzymany, wysokość odszkodowania ustali wojewoda w drodze decyzji. Na jej wydanie ma 30 dni.

Do ustalenia wysokości i wypłacenia odszkodowania stosuje się odpowiednio przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=1AA99BFBA639837155713AC167472376?id=357084]ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn. DzU z 2010 r. nr 102, poz. 651 ze zm.)[/link]. Z jednym istotnym wyjątkiem.

Jak wynika bowiem z treści art. 21 ustawy o szczególnych zasadach przygotowywania do realizacji inwestycji w zakresie budowli przeciwpowodziowych, wysokość [b]odszkodowania za wywłaszczone grunty i budynki ustala się według stanu nieruchomości w dniu wydania decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji przez organ I instancji (wojewodę) oraz według wartości tej nieruchomości z dnia, w którym następuje ustalenie wysokości odszkodowania.[/b]

W przypadku nieruchomości obciążonych ograniczonymi prawami rzeczowymi (np. służebności) właścicielowi (użytkownikowi wieczystemu) przysługuje kwota zmniejszona o wartość tych praw. Jak natomiast wynika z ustępu 3 omawianego artykułu, suma wysokości odszkodowania i wysokości odszkodowania z tytułu wygaśnięcia ograniczonych praw rzeczowych ustanowionych na tej nieruchomości lub na prawie użytkowania wieczystego nie może przekroczyć wartości nieruchomości lub wartości prawa użytkowania wieczystego.

Odszkodowanie przysługuje również wierzycielowi, którego wierzytelność zabezpieczona jest hipoteką na wywłaszczanej nieruchomości. W takiej sytuacji przysługuje mu kwota równa kwocie świadczenia głównego wierzytelności zabezpieczonej hipoteką wraz z odsetkami tą hipoteką zabezpieczonymi.

Jeżeli decyzja o pozwoleniu na realizację inwestycji dotyczy nieruchomości zabudowanej budynkiem mieszkalnym albo budynkiem, w którym został wyodrębniony lokal mieszkalny, wysokość odszkodowania przysługującego dotychczasowemu właścicielowi albo użytkownikowi wieczystemu zamieszkałemu w tym budynku lub lokalu powiększa się o kwotę 10 tys. zł w odniesieniu do tej nieruchomości.

[srodtytul]Pozwolenie w formie decyzji[/srodtytul]

Organem odpowiedzialnym za wydawanie decyzji w sprawie pozwolenia na realizację inwestycji jest wojewoda. Jak wynika z treści art. 4 ust. 1 ustawy z 8 lipca 2010 r., organ ten wydaje ją „na wniosek inwestora”.

Definicję tego ostatniego pojęcia również zawiera omawiana ustawa, a konkretnie jej art. 2 pkt 2, zgodnie z którym jest nim zarząd gospodarki wodnej, urząd morski, województwo, powiat, gmina lub partner prywatny w rozumieniu [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=F42542CD523E320B087DE59E35BA2ED7?id=299853]ustawy z 19 grudnia 2008 r. o partnerstwie publiczno-prywatnym (DzU z 2009 r. nr 19, poz. 100ze zm.)[/link], realizujący inwestycję przeciwpowodziową.

Gdy inwestycja ma być realizowana na obszarze dwóch lub więcej województw, decyzję o pozwoleniu na jej realizację wydaje wojewoda, na którego obszarze właściwości znajduje się największa część nieruchomości przeznaczonych na realizację inwestycji.

Przepisy ustawy stanowią ponadto, że do postępowania w sprawach wydania takiego pozwolenia stosuje się przepisy [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FEBF877810A694D887EFA3AF1E7616A4?n=1&id=133093&wid=296180]kodeksu postępowania administracyjnego[/link], z tym że [b]organem wyższego stopnia, do którego należy m.in. rozpatrywanie wniesionych odwołań od wydanych przez wojewodę decyzji, jest minister właściwy do spraw budownictwa, gospodarki przestrzennej i mieszkaniowej.[/b]

[srodtytul]Wniosek i zawiadomienia[/srodtytul]

Aby uzyskać pozwolenie na inwestycję, zainteresowana jej realizacją gmina (powiat czy województwo) musi złożyć wniosek. Jego szczegółową treść określa art. 6 ustawy z 8 lipca 2010 r. Jak wynika z treści tego przepisu, we wniosku powinna się znaleźć przede wszystkim charakterystyka inwestycji określająca rodzaj budowli przeciwpowodziowej oraz jej lokalizację i parametry techniczne.

Do wniosku należy dołączyć również wiele dokumentów, takich jak opinie ministra zdrowia, dyrektora urzędu morskiego czy właściwego organu nadzoru górniczego, [b]mapy przedstawiające projektowany obszar inwestycji z zaznaczeniem podziału geodezyjnego nieruchomości i terenu niezbędnego dla obiektów budowlanych oraz istniejące uzbrojenie terenu, a także wskazać części nieruchomości będących częścią inwestycji, na której nie będą prowadzone roboty budowlane.[/b]

Konieczne jest również sporządzenie i dołączenie analizy powiązania inwestycji z mapami zagrożenia powodziowego, mapami ryzyka powodziowego oraz z planami zarządzania ryzykiem powodziowym – oczywiście w sytuacji, w której dokumenty te zostały kiedykolwiek opracowane.

O wszczęciu postępowania w sprawie o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji wojewoda ma obowiązek zawiadomić nie tylko wnioskodawcę, ale też inne zainteresowane podmioty. Przede wszystkim właścicieli oraz użytkowników wieczystych nieruchomości objętych wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji. Zawiadomienia wysyła się im na adres wskazany w katastrze nieruchomości.

Informacje o wszczęciu postępowania publikuje się – w formie obwieszczenia – w urzędzie wojewódzkim, a także w urzędach gmin właściwych ze względu na lokalizację inwestycji. Natomiast obowiązkiem wójta (burmistrza, prezydenta miasta) jest niezwłoczne ogłoszenie informacji o wszczęciu postępowania na stronach internetowych urzędu gminy.

Z dniem zawiadomienia nieruchomości stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, objęte wnioskiem o wydanie decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji, nie mogą być przedmiotem obrotu.

[b] Zawieszeniu ulegają również postępowania zmierzające do wydania decyzji zezwalającej na zabudowę takiej nieruchomości lub zezwolenia na realizację inwestycji drogowej.[/b]

Oczywiście pod warunkiem, że istnieje wysokie prawdopodobieństwo sprzeczności planowanego przedsięwzięcia z inwestycją przeciwpowodziową. Zawiesza się również postępowania zmierzające do wydania decyzji o warunkach zabudowy.

Niezbędne nieruchomości zostaną wywłaszczone

[ramka][b]5 proc. więcej za terminowe wydanie[/b]

Ustawodawca przewidział również 5-proc. bonus dla właściciela albo użytkownika wieczystego wywłaszczanej nieruchomości. Jest on wypłacany w przypadku, gdy osoby te wydadzą nieruchomość lub opróżnią lokal albo inne pomieszczenie niezwłocznie, lecz nie później niż w terminie 30 dni od dnia:

- doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji;

- doręczenia postanowienia o nadaniu decyzji o pozwoleniu na realizację inwestycji rygoru natychmiastowej wykonalności;