Czego można żądać od wykonawców

Tylko firmy, które spełniają postawione w ogłoszeniu warunki, mogą wziąć udział w przetargu. Przy najmniejszych zamówieniach często wystarczy złożyć oświadczenie potwierdzające spełnianie tych warunków. Przy większych trzeba jednak przedłożyć dokumenty, które to potwierdzają.

[link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=247401]Prawo zamówień publicznych[/link] jedynie ogólnie wymienia warunki udziału w przetargu. Zgodnie z art. 22 o zamówienie publiczne mogą się ubiegać firmy, które:

- posiadają uprawnienia do wykonywania określonej działalności lub czynności, jeżeli ustawy nakładają obowiązek posiadania takich uprawnień,

- posiadają niezbędną wiedzę i doświadczenie oraz dysponują potencjałem technicznym i osobami zdolnymi do wykonania zamówienia,

- znajdują się w sytuacji ekonomicznej i finansowej zapewniającej wykonanie zamówienia,

- nie podlegają wykluczeniu.

To jedynie ogólne ramy. Zamawiający bowiem formułują w ogłoszeniu o zamówieniu szczegółowe warunki, jakim musi sprostać wykonawca. Nie oznacza to jednak, że na potwierdzenie ich spełniania mogą żądać dowolnych dokumentów. Te bowiem wyliczone są wprost w rozporządzeniu w sprawie rodzajów dokumentów, jakich może żądać zamawiający od wykonawcy, oraz form, w jakich te dokumenty mogą być składane [link=http://aktyprawne.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=181805](DzU z 2006 r. nr 87, poz. 605 ze zm.)[/link] – patrz ramka na końcu tekstu.

Uwaga! Nawet jeśli dany dokument wymieniony jest w rozporządzeniu, organizator przetargu nie może go żądać, jeśli nie służy on potwierdzeniu spełniania określonego warunku.

[ramka][b]Przykład[/b]

Zamawiający nie postawił warunku, że o zamówienie mogą się ubiegać firmy, które posiadają na koncie bądź też dysponują zdolnością kredytową na określoną kwotę. Nie może więc wymagać, aby przedsiębiorcy dostarczyli mu stosowne zaświadczenie z banku.[/ramka]

Najwięcej kontrowersji zazwyczaj się wiąże z potwierdzeniem doświadczenia. Zamawiający, chcąc się upewnić, że wykonawca podoła realizacji zamówienia, żądają wcześniejszej realizacji jednego, dwóch, a czasem nawet trzech podobnych przedsięwzięć. Trudno ocenić, kiedy tak postawiony warunek zaczyna naruszać zasady uczciwej konkurencji. Przy jednym zamówieniu wystarczy wykazanie się tylko jedną podobną realizacją, przy innym trzema.

[srodtytul]Jak wykazać doświadczenie[/srodtytul]

Oprócz wykazu dotyczącego zrealizowanych wcześniej podobnych zadań wykonawca czasem musi też złożyć również dokumenty potwierdzające ich należyte wykonanie. Dochodzi przy tym często do nieporozumień. Zamawiający żądają bowiem, aby referencje nie tylko potwierdzały należyte wykonanie, ale i zawierały szczegółowe informacje o zakresie inwestycji, dacie jej realizacji, zapłaconej cenie. Te wszystkie dane podaje sam przedsiębiorca w dołączonym do oferty wykazie. Przy robotach budowlanych wykaz ten może uwzględniać zlecenia zrealizowane w ciągu pięciu lat przed dniem wszczęcia przetargu, przy usługach liczy się okres trzech lat. Wcześniej wykonane zamówienia nie mogą być brane pod uwagę.

[b]Zdarza się, że organizator przetargu uwzględnia tylko wykonane wcześniej zamówienia publiczne. To niezgodne z prawem.[/b] Przepisy mówią bowiem o dostawach, usługach i robotach budowlanych, a nie zamówieniach. Równie dobrze przedsiębiorca może więc wykazać się realizacją projektów zlecanych mu wcześniej przez prywatne firmy.

[srodtytul]Termin ważności[/srodtytul]

Zaświadczenia powinny być aktualne. Nie oznacza to jednak, że przedsiębiorca musi co tydzień biegać po nowe. W zależności od rodzaju dokumentu są ważne przez trzy lub sześć miesięcy. Przykładowo zaświadczenia z urzędu skarbowego oraz Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego potwierdzające, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, opłat oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne, nie mogą być wystawione wcześniej niż niż trzy miesiące przed upływem terminu składania ofert. To samo dotyczy zaświadczenia z banku potwierdzającego stan konta czy zdolność kredytową. Z kolei informacja z Krajowego Rejestru Karnego na temat niekaralności (np. członków zarządu spółki) za niektóre przestępstwa czy odpis z rejestru przedsiębiorcy są ważne przez trzy miesiące dłużej.

[b]Wydanie tych zaświadczeń kosztuje. Nie trzeba jednak składać oryginałów – wystarczą kopie [/b]poświadczone przez samego wykonawcę. Dzięki temu raz wystawionym dokumentem można się posługiwać w wielu przetargach.

[srodtytul]Czasem wystarczy oświadczenie[/srodtytul]

Nie zawsze zamawiający wymaga przedłożenia dokumentów potwierdzających spełnienie warunków udziału w przetargu. Jeżeli wartość zamówienia jest mniejsza niż tzw. progi unijne (w zależności od rodzaju zamówienia i tego, kto go udziela, wynoszą one: 133 tys., 206 tys. lub 5,15 mln euro), może zadowolić się zapewnieniem wykonawcy. Przedsiębiorca wówczas pisze oświadczenie o spełnianiu warunków udziału w postępowaniu.

[ramka][b]Co trzeba dołączyć do oferty[/b]

Zamawiający może zażądać od wykonawcy m.in.:

- [b]koncesji, zezwolenia lub licencji[/b], jeżeli ustawy nakładają obowiązek ich posiadania przy wykonywaniu przedmiotu zamówienia,

- [b]odpisu z rejestru przedsiębiorców,[/b]

- [b]zaświadczeń właściwego naczelnika urzędu skarbowego oraz właściwego oddziału Zakładu Ubezpieczeń Społecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego[/b] potwierdzających, że wykonawca nie zalega z opłacaniem podatków, opłat oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne i społeczne,

- [b]informacji z Krajowego Rejestru Karnego[/b] na temat niekaralności osób zarządzających firmą za niektóre przestępstwa (np. przekupstwo, przestępstwo skarbowe), a także na temat tego, czy wobec podmiotu zbiorowego sąd nie orzekł zakazu ubiegania się o zamówienie,

- [b]wykazu wykonanych w okresie ostatnich pięciu lat przed dniem wszczęcia postępowania (lub krótszym) robót budowlanych[/b] odpowiadających swoim rodzajem i wartością przedmiotowi zamówienia, z podaniem ich wartości oraz daty i miejsca wykonania oraz załączeniem dokumentów potwierdzających, że roboty te zostały wykonane należycie,

- [b]wykazu wykonanych w okresie ostatnich trzech lat przed dniem wszczęcia postępowania (lub krótszym) dostaw lub usług[/b] odpowiadających swoim rodzajem i wartością przedmiotowi zamówienia, z podaniem ich wartości, przedmiotu, dat wykonania i odbiorców oraz załączenia dokumentów potwierdzających, że te dostawy lub usługi zostały wykonane należycie (przy świadczeniach okresowych lub ciągłych można wykazać też zamówienia w trakcie realizacji),