Demokracja wymaga niezależnych sądów, sędziów i prokuratorów

Odezwa została przedstawiona organom Unii Europejskiej i Rady Europy wraz z listą sygnatariuszy z krajów członkowskich.

W apelu podkreślono wagę niezależności sądownictwa w systemie krajów  demokratycznych będących członkami Unii Europejskiej. MEDEL wskazuje, że integracja autonomicznego i dostępnego dla każdego sądownictwa, zarówno na poziomie krajowym, jak i europejskim będzie możliwa przy jednoczesnym tworzeniu demokratycznej kultury prawnej.

Stowarzyszenie poruszyło także ważny aspekt wpływu nacisków ekonomicznych i finansowych na kształtowanie praw politycznych i społecznych, co stanowi zagrożenie dla praw podstawowych obywateli.

Wobec powyższego, w nawiązaniu do Dnia Wymiaru Sprawiedliwości Europejskie Stowarzyszenie MEDEL przypomina i nawołuje do sprawowania niezawisłego i aktywnego sądownictwa, które ma zasadniczy wpływ dla obrony i umocnienia demokracji.

- Prawdziwie obywatelska Europa wymaga wsparcia ze strony europejskiego sądownictwa – czytamy w apelu.

Poniżej prezentujemy treść manifestu:

APEL

Demokracja wymaga niezależnych sądów, sędziów i prokuratorów

Niezależne i aktywne sądownictwo jest niezbędne dla rozwoju świadomości społecznego znaczenia praw podstawowych.

W demokracji wszyscy obywatele muszą być wierni zasadzie, że zarówno rządzący jak i rządzeni są jednakowo zobowiązani do przestrzegania praw i obowiązków wyrażonych w konstytucji, traktatach i kartach praw podstawowych.

Obrona prawdziwie narodowego i europejskiego obywatelstwa ma dwa podstawowe aspekty – jednym z nich jest normatywna gwarancja praw, drugim  ich efektywne stosowanie.

Konstytucje narodowe, ustawy i traktaty europejskie przyznały wszystkim sądom prawo i obowiązek powstrzymania się od stosowania praw sprzecznych z konstytucją albo  z wyrażonymi w nich prawami podstawowymi .

Podstawowa zasada przewidująca możliwość odwołania od wyroku niższej instancji do sądu wyższej instancji gwarantuje obywatelom europejskim ich prawa, a jednocześnie pozwala uniknąć ich nadinterpretacji i autorytarnego stosowania.

Wobec powyższego dalsza konsolidacja i harmonizacja niezawisłego i dostępnego dla każdego obywatela sądownictwa, zarówno na poziomie krajowym jak i europejskim, staje się imperatywem.

Będzie to możliwe tylko poprzez budowanie demokratycznej kultury prawnej, która pozwoli na zgodne z konstytucją odczytywanie praw oraz będzie w stanie zagwarantować przestrzeganie i obronę praw podstawowych, w każdych okolicznościach, tak w wymiarze politycznym, jak i społecznym.

Tylko ci, którzy cieszą się społecznym, kulturowym i materialnym statusem umożliwiającym im podejmowanie swobodnych i świadomych decyzji, mogą w pełni cieszyć się wolnością polityczną. Z drugiej strony prawa społeczne mogą przetrwać tylko tak długo, jak długo będzie istniała rzeczywista wolność polityczna [umożliwiająca] ich obronę i pogłębianie.

Dzisiaj obywatele Europy cieszą się niezbywalnymi prawami politycznymi i społecznymi, połączonymi w nierozerwalny pakiet, nie podlegającymi negocjacji i niezależnymi od rynku. Prawa te są nieodłącznym elementem ludzkiej godności.

Jednakże prawa polityczne i społeczne nigdy nie powinny być uważane jako dane raz na zawsze. Ataki na te prawa mogą przyjść z różnych stron, a decyzje polityczne podejmowane pod wpływem nacisków ekonomicznych i finansowych prowadzą do nowych, jeszcze niebezpieczniejszych zagrożeń dla praw podstawowych poszczególnych obywateli. W ramach negocjacji takich jak te, które prowadziły do powstania Transatlantyckiej Strefy Wolnego Handlu, miały miejsce próby postawienia wielonarodowych spółek handlowych na równi z suwerennymi państwami, poprzez ustanowienie specjalnych sądów arbitrażowych właściwych do rozstrzygania sporów pomiędzy tymi firmami a państwami, a co wiązało się z zezwoleniem tym pierwszym na nieprzestrzeganie demokratycznie ustanowionych przepisów chroniących prawa obywateli.

Właśnie dlatego prawdziwa demokracja potrzebuje niezależnych sądów, sędziów i prokuratorów, którzy są w stanie ją chronić i podtrzymywać.

Każde prawo podstawowe i zagwarantowanie go musi być traktowane z należytą powagą. Polityczno-kulturalny proces zapewniania i pogłębiania praw musi zatem być kontynuowany zarówno na poziomie narodowym, jak i na szczeblu europejskich instytucji sądowych, albowiem dzisiaj wszystkie sądy narodowe są sądami europejskimi.

Niezależne i aktywne sądownictwo jest kluczowe dla rozwoju świadomości społecznego znaczenia podstawowych praw i ma kluczowe znaczenie dla obrony i umocnienia demokracji.

W tym znaczeniu prawo do procesu przed niezawisłym sądem jest prawem podstawowym.