Kumoterskie kompendium sztuki

Pracą użyteczną, ale z mankamentami jest „Słownik sztuki”. Tom obejmuje architekturę i różne dziedziny twórczości plastycznej

Aktualizacja: 24.05.2008 00:49 Publikacja: 24.05.2008 00:46

Ponad 4000 haseł na 600 stronach i w jednym tomie – przejrzyście zaprojektowanym, zaskakująco poręcznym pomimo grubości. To potężna dawka wiedzy. Opisy rzetelne i przystępne, w opracowaniu ośmiorga autorów.Chylę czoła przed ich erudycją. Podziwiam wiedzę w zakresie architektury wszelkich epok. Wymienili zabytki wpisane na Listę Dziedzictwa UNESCO. Uwzględnili m.in. Abu Simbel w Egipcie, pojawił się Gochang z Korei Południowej, jest Czarna Pagoda w Kornak. Słowem – leksykon dla odbiorcy podróżującego po świecie. Przy okazji proszę zauważyć: dawny skrót p.n.e. (przed naszą erą) zastąpiła formuła „przed Chr.”. Znamię czasów: wolno manifestować wiarę.

Typowa dla współczesności jest również mnogość kierunków z przedrostkiem „neo” – neobrutalizm, neokonceptualizm i neogeo. A bez znajomości hasła eklektyzm nie da się rozprawiać o dzisiejszej sztuce. Dobrze też zapoznać się z terminami konceptualizm, performance czy minimal art.

To zalety. Teraz wady. Straszy mnogość specjalistycznych niszowych określeń. Tylko nielicznym przyda się eksedra, telemant, śparogi bądź pazdura. Nikogo nie obrażam, spokojnie.

Najsłabszą stroną opracowania jest zestaw artystów. Międzynarodową czołówkę mistrzów przeszłości rozpracowano już w tysiącach wersji, klasykę współczesności też. W tym zakresie „Słownik sztuki” nie dorównuje światowym kompendiom. A dobór naszych twórców pozostawia sporo do życzenia. Więcej – prowadzi do konfliktów.

Krakowski zespół redakcyjny postawił na swojaków, Poznań, Wrocław, Gdańsk, a zwłaszcza Warszawa potraktowane zostały po macoszemu. To się nazywa kumoterstwo.

W drużynie Cracovii gra m.in. Zbigniew Cebula (rocznik 1961), Marian Jarosław Kawiorski (ur. 1955) i Adam Ciompa (1901 – 1935), autor malarstwa ołtarzowego i witrażów, ma się rozumieć do krakowskich świątyń. Najmłodszy na liście jest Wilhelm Sasnal, też obecnie mieszkaniec grodu.Jednocześnie czerwone kartki dostali wybitni przedstawiciele stolicy: Aleksander Kobzdej, Kajetan Sosnowski, Zbigniew Dłubak (w ogóle z fotografią cienko), Ryszard Winiarski czy Tomasz Ciecierski. Zapomniano o osiągnięciach pań – Barbary Zbrożyny i Barbary Falender, stołecznych rzeźbiarek, Izabelli Gustowskiej (Poznań), Natalii LL (Wrocław), Ewy Kuryluk (Warszawa – Nowy Jork – Paryż)?

Czym zasłużyli sobie na wzmiankę w „Słowniku…” Wojciech Siudmak czy Rafał Olbiński, podczas gdy wyeliminowano Jana Lenicę, Andrzeja Dudzińskiego czy Rosława Szaybo, nieporównywalnie bardziej utalentowanych polskich twórców z zachodnimi sukcesami na koncie?Trąci groteską bliskie sąsiedztwo Michała Anioła i Lucjana Mianowskiego, grafika jakich setki, Rubensa i Zygmunta Rozwadowskiego (jednego z murzynów od „Panoramy Racławickiej”), „Autoportretu z koniem” Wojciecha Kossaka i autoportretu Albrechta Dürera.

Na koniec kłopotliwe pytanie: z jakiego rozdania pojawia się Marian Konieczny, rzeźbiarz okryty niesławą za pomnik Lenina i inne koszmarki – jak choćby pomnik Jana Matejki, którego nie chciano pod Wawelem, więc podrzucono Warszawie. Owszem, rekord koniunkturalizmu. To jednak nie powód, żeby trafić do „Słownika sztuki”.

Sylwia Zbączyńska (red.)

Słownik sztuki

Krakowskie Wydawnictwo Naukowe, Kraków 2008

Ponad 4000 haseł na 600 stronach i w jednym tomie – przejrzyście zaprojektowanym, zaskakująco poręcznym pomimo grubości. To potężna dawka wiedzy. Opisy rzetelne i przystępne, w opracowaniu ośmiorga autorów.Chylę czoła przed ich erudycją. Podziwiam wiedzę w zakresie architektury wszelkich epok. Wymienili zabytki wpisane na Listę Dziedzictwa UNESCO. Uwzględnili m.in. Abu Simbel w Egipcie, pojawił się Gochang z Korei Południowej, jest Czarna Pagoda w Kornak. Słowem – leksykon dla odbiorcy podróżującego po świecie. Przy okazji proszę zauważyć: dawny skrót p.n.e. (przed naszą erą) zastąpiła formuła „przed Chr.”. Znamię czasów: wolno manifestować wiarę.

Rzeźba
Rzeźby Abakanowicz wkroczyły na Wawel. Jej drapieżne ptaki nurkują wśród drzew
Rzeźba
Salvador Dalí : Rzeźby mistrza surrealizmu
Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu