– Nie jest dobrze, gdy historia jest zawłaszczana wyłącznie przez wielkich bohaterów. Dlatego z zachwytem patrzę na to, jak wy odkrywacie w swoich środowiskach tych, którzy nie weszli do oficjalnego kanonu – chwalił laureatów I etapu konkursu „Rówieśnicy" przewodniczący jury, reżyser dokumentalista Maciej Drygas. Konkurs dla uczniów szkół średnich i gimnazjów zorganizowało Muzeum Historii Polski.
Jego uczestnicy mieli opisać swoich rówieśników, którzy w latach 1945 – 1989 walczyli o niepodległość Polski lub w inny sposób sprzeciwiali się narzuconej komunistycznej władzy. Na konkurs wpłynęło 70 prac z całej Polski.
Pierwszą nagrodę zdobyli uczniowie Gimnazjum im. Marii Konopnickiej w Suwałkach Joanna Lewoc, Zuzanna Bilibin i Kacper Rozmysłowski za pracę o Marianie Piekarskim. W czasie II wojny światowej Piekarski wstąpił do Armii Krajowej. Po wkroczeniu do Polski Armii Czerwonej w 1945 roku uwolnił sześciu członków AK, przetrzymywanych przez NKWD. W czerwcu 1946 roku został aresztowany przez UB. Mimo okrutnego śledztwa nikogo nie wydał. Po pokazowym procesie został skazany na karę śmierci. – Miał wtedy 19 lat – opowiada Joanna Lewoc.
W kategorii szkół ponadgimnazjalnych zwyciężyli Adam Hajduk, Marcin Dudkiewicz i Wojciech Krzyżanowski z Zespołu Szkół nr 1 im. Władysława Grabskiego w Lublinie. Opisali historię Mieczysława Smalca ps. Sułtan, założyciela Tajnego Związku Harcerstwa Polskiego, który w latach 1950 – 1953 działał na terenie Lubelszczyzny. „Sułtan" został za to skazany na śmierć. Wyrok zamieniono na karę więzienia. Uwolniony w 1959 roku, przez następne 40 lat nieustannie inwigilowany.
Jury w I etapie przyznało sześć nagród głównych i dwa wyróżnienia. II etap konkursu to warsztaty w PWSFTiT w Łodzi, podczas których uczestnicy nagrają etiudy filmowe o swoich bohaterach.
