Treblinka, obok innych obozów śmierci na terenie Generalnego Gubernatorstwa – Bełżca, Majdanka, Sobiboru – za sprawą nazistowskich Niemiec i polityki zagłady prowadzonej przez III Rzeszę, po wieczne czasy kojarzyć się będzie z najgłębszym upadkiem człowieczeństwa i będzie jednym z kluczowych miejsc upamiętnienia obywateli wielu europejskich krajów, w większości Żydów. Mimo znacznego upływu czasu groza i niemający analogii wymiar ludobójstwa społeczności żydowskiej, przeprowadzonej przez wojenną machinę III Rzeszy Niemieckiej, wzywa nas – już trzecie i czwarte pokolenie po Zagładzie, do odpowiedzialnej pamięci o ofiarach i bohaterach okresu II wojny światowej.
2 sierpnia, jak co roku, odwiedzimy Miejsce Pamięci w Treblince, by oddać hołd ofiarom. Przyjazd tam jest doświadczeniem cierpienia, smutku i bezradności. Jednocześnie jest wyrazem sprzeciwu wobec niemocy świata w obliczu cierpień zadawanych ludziom przez reżimy i totalitaryzmy – także wobec indywidualnej winy strażników i funkcjonariuszy. Dlatego też smutna pozostaje konstatacja, jak wielu sprawcom zbrodni niemieckich w Polsce udało się uniknąć odpowiedniej odpłaty, a w większości przypadków system wymiaru sprawiedliwości był celowo osłabiany przez stosowanie przedawnienia, amnestii, abolicji, zaniechania ścigania czy uwzględniania poświadczonego przez lekarzy złego stanu zdrowia sprawców. Kwestia zadośćuczynienia jest nadal otwarta i mogłaby wyrazić się chociażby poprzez wsparcie budowy nowego muzeum w Treblince. Sobie i ofiarom okupacji jesteśmy winni uczciwość historyczną.
Czytaj więcej
Na terenie dawnego obozu zagłady Treblinka II naukowcy znaleźli miejsce, gdzie najpewniej znajdowały się komory gazowe.
Przeznaczeniem obozu i zarazem celem akcji „Reinhard” była ostateczna zagłada, czyli fizyczna likwidacja narodu żydowskiego. Pierwszy transport Żydów z getta warszawskiego dotarł tutaj 23 lipca 1942 r. Z czasem przybywały tu pociągami transporty ludności żydowskiej z gett w Polsce i wielu krajach Europy, jak: Czechosłowacja, Francja, Grecja, Niemcy i Austria. Zgładzono tu również społeczność romską.
80. rocznica buntu więźniów obozu śmierci Treblinka II
Pomiędzy pierwszymi transportami i powstaniem wznieconym przez więźniów niemal dokładnie rok później, w obozie Treblinka II, w komorach gazowych czy poprzez rozstrzelanie, zamordowano ok. 800 tys. ludzi. Historycy nie znają dokładnej liczby, może było to 900 tys. A pomylić się o 100 tys. imion i nazwisk, których nie znamy, to mylić się co do tego, czy istnieje Wałbrzych lub Tarnów.
