Jak czytamy w komunikacie po środowym posiedzeniu Rady Ministrów, nowe przepisy przewidują utworzenie krajowego rejestru utraconych dóbr kultury, w którym będą rejestrowane utracone zabytki, muzealia, materiały biblioteczne i archiwalne. Będzie go prowadzić minister kultury i dziedzictwa narodowego. Rejestr utraconych dóbr kultury będzie funkcjonował obok istniejącego krajowego wykazu zabytków skradzionych lub wywiezionych za granicę niezgodnie z prawem.

Zguba trafi do starosty

Przepisy projektu nowej ustawy uwzględniają różne sytuacje dotyczące okoliczności znalezienia oraz zróżnicowany charakter rzeczy znalezionych. W przypadku, gdy znalazca nie zna tożsamości właściciela rzeczy lub nie zna miejsca zamieszkania tej osoby będzie zobowiązany do niezwłocznego zawiadomienia starosty właściwego ze względu na miejsce swego zamieszkania lub miejsce znalezienia rzeczy.

Staroście powinny być także przekazane: znalezione pieniądze, papiery wartościowe, kosztowności, przedmioty o wartości historycznej, naukowej lub artystycznej, jeżeli ich wartość przekracza 50 zł. Taka wartość rzeczy znalezionej będzie nakładała na starostę obowiązek publicznego ogłoszenia informacji o znalezisku. Przekazanie rzeczy znalezionej powinno odbywać się na podstawie sporządzonego protokołu. W siedzibie starosty, na widocznym miejscu, powinna znaleźć się tablica informująca o godzinach działania komórki organizacyjnej powołanej do przyjmowania znalezionych rzeczy.

Zgodnie z przepisami, o znalezionych przedmiotach mających wartość historyczną, naukową i artystyczną starosta musi zawiadomić wojewódzkiego konserwatora zabytków. Po uzyskaniu opinii biegłego, że rzecz jest zabytkiem lub materiałem archiwalnym, konserwator powinien rzecz oddać na przechowanie muzeum, bibliotece lub archiwum państwowemu.

Staroście powinny być także oddawane rzeczy, których cechy zewnętrzne lub umieszczone na znalezionej rzeczy znaki wskazują, że stanowi ona sprzęt lub ekwipunek wojska lub innych służb mundurowych. Ten sam obowiązek dotyczy dokumentów – legitymacji, książeczki lub zaświadczenia wojskowego. Rzeczy znalezione w budynku publicznym lub środku transportu muszą być przekazane właściwemu zarządcy.

Broń, amunicja, materiały wybuchowe muszą być przekazane najbliższej jednostce Policji, a gdy ich oddanie wiązałoby się z zagrożeniem zdrowia lub życia – znalazca powinien wskazać miejsce, w którym ta rzecz się znajduje.

Znaleźne i nagroda

Inne rzeczy, do czasu ich odbioru przez osobę uprawnioną, znalazca będzie mógł przechowywać sam. Znalazca, który wypełnił wszystkie obowiązki przewidziane w ustawie, może żądać znaleźnego w wysokości jednej dziesiątej wartości tej rzeczy. Warunkiem jest zgłoszenie takiego roszczenia najpóźniej w chwili wydania rzeczy osobie uprawnionej do odbioru. Znalazcy będzie przysługiwać nagroda, jeśli znaleziona przez niego rzecz jest zabytkiem i stała się własnością Skarbu Państwa.

W przypadku, gdy przechowywana rzecz ma określoną wartość rynkową, a jej przechowywanie byłoby związane np. z niewspółmiernie wysokimi kosztami w stosunku do jej wartości bądź nadmiernymi trudnościami, starosta może ją sprzedać z wolnej ręki według tej ceny.

Znalazcy będzie przysługiwać nagroda, jeśli znaleziona przez niego rzecz jest zabytkiem i stała się własnością Skarbu Państwa.

Gdy rzecz nie ma ceny rynkowej, można ją sprzedać w drodze licytacji publicznej. Koszty związane z przechowywaniem, utrzymaniem lub poszukiwaniem właściciela rzeczy, poniesione przez znalazcę, zarządcę lub właściwy organ administracji publicznej będą obciążać osobę uprawnioną do jej odbioru.

Uregulowano również sprawy związane z nieodebraniem rzeczy w terminie przez osobę uprawnioną. Znalezione pieniądze, papiery wartościowe, złoto, kamienie szlachetne muszą zostać szczegółowo opisane, np. liczba banknotów, ich numery, nominały. Pieniądze muszą zostać wpłacone na rachunek bankowy sum depozytowych, a papiery wartościowe i biżuteria zamknięte w sejfie lub przekazane do banku na przechowanie.