Miniony rok był dla firm doradczych udany, a kryzys okazał się niestraszny

To już trzecia edycja rankingu “Rzeczpospolitej”. Pod pewnymi względami jednak nowa i wyjątkowa. Po raz pierwszy wyłoniliśmy bowiem firmę pro bono, która doradza w sprawach podatków potrzebującym i robi to bezpłatnie.

Tegoroczna edycja odzwierciedliła też kłopoty, jakich spodziewają się doradcy podatkowi w tym roku. Wszystko za sprawą spowolnienia gospodarczego, którego pierwszy powiew dało się odczuć w końcówce 2008 roku.

W rankingu wzięły udział spółki doradztwa podatkowego i kancelarie prawnicze posiadające działy podatkowe z minimum dwoma doradcami podatkowymi. Wyłanialiśmy największych pod względem przychodów i liczby doradców.

[srodtytul]Rynek się zmienia [/srodtytul]

Lider w kategorii przychodów (firma PricewaterhouseCoopers) w minionym roku zwiększył swoje przychody w stosunku do 2007 r. prawie o 20 mln zł.

Milionowe przyrosty przychodów nie były jednak tylko domeną firm tzw. wielkiej czwórki. Największym procentowym wzrostem przychodów (o, bagatela, 120,91 proc.) może się pochwalić Instytut Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy – Grupa ISP (o 13,3 mln zł).

Firmy doradcze zaliczą wprawdzie rok 2008 do udanych, jednak wyjście na swoje kosztowało je nieco więcej starań i zabiegów niż dotychczas. Wszystko dlatego, że bardziej wymagający stali się klienci, którzy w większym stopniu byli skłonni oszczędzać, choćby i na doradcach. Takie podejście przedsiębiorców zmusiło więc firmy doradcze do większej elastyczności przy ustalaniu cen świadczonych usług.

Przedstawiciele biznesu twardo negocjowali zarówno stawki, jak i zakres usług dostępnych im w danej cenie. Cieszyła ich zwłaszcza możliwość korzystania ze znacznie szerszego zakresu usług za tę samą, najchętniej dotychczasową cenę. Dlatego, aby utrzymać albo pozyskać klientów, doradcy musieli przygotowywać oferty pod konkretną firmę.

Wielu doradców wobec spadku liczby transakcji do obsługi musiało wręcz zmienić profil, ograniczając się np. do bieżącej obsługi firm. Standardem stały się – oferowane nawet przez małe firmy doradcze – abonamenty miesięczne, a w nich pakiety usług, w tym najbardziej charakterystyczna, zwana z języka angielskiego hotline. Gwarantuje ona przedsiębiorcy (podatnikowi) za miesięczną opłatę stały kontakt telefoniczny z firmą czy wybranym wręcz doradcą. Jedno jest pewne: w minionym roku podatne na negocjacje i skłonne do większych ustępstw wobec klientów były raczej mniejsze firmy. Duzi stawiali raczej na własną kreatywność oraz indywidualne propozycje i pomysły.

[b]Absolutną nowością są tzw. butiki podatkowe. Takim mianem rynek określił nowe, małe firmy, które w ciągu minionego roku wyrosły na rynku jak grzyby po deszczu. Charakteryzują się tym, że mają bardzo szeroki zakres usług doradztwa podatkowego.[/b] Ich powstanie wprowadziło trochę zamieszania na rynku małych firm doradczych i kancelarii, zwłaszcza tych specjalizujących się w poszczególnych dziedzinach prawa podatkowego czy obsłudze branż. Butiki podatkowe mają bowiem coś do zaoferowania każdemu, kto tylko się u nich pojawi.

[srodtytul]Ceny zweryfikowane[/srodtytul]

Nową tendencją jest również ruch cenowy. Rynek po prostu zaczął weryfikować zarówno ceny usług, jak i wynagrodzenia samych doradców. Te ostatnie spadły zwykle o kilkanaście, a gdzieniegdzie nawet o kilkadziesiąt, procent w stosunku do cen sprzed roku czy dwóch lat. Nie wiadomo wprawdzie, w jakiej części jest to wynik urealnienia ofert i żądań płacowych, a w jakiej dostosowywanie się do skutków spowolnienia w gospodarce, ale pewne jest, że z obrotu sprawy na pewno zadowoleni są przedsiębiorcy, którzy dziś mogą skorzystać z usług renomowanych doradców czy firm z górnej półki.

Co ciekawe, widać też wyraźnie, że małe i średnie firmy doradcze nie mają kompleksów wobec gigantów rynku i coraz śmielej konkurują z nimi w obsłudze dużych podmiotów gospodarczych. To widać zwłaszcza po ich najważniejszych klientach.

Rynek najwyraźniej przestał w minionym roku hołdować zasadzie: duzi obsługują dużych. To znak czasów, podobnie zresztą jak odejście od tworzenia oddziałów w innych dużych miastach Polski.

Dziś, w dobie oszczędności i Internetu, firmy decydują się na wysyłanie swoich ekspertów w delegację do klientów, za- miast zakładać filie w innych miastach.

Ta tendencja nie dotyczy jednak niektórych firm mających swoje siedziby poza Warszawą. Te wciąż chętnie zakładają w stolicy swoje biura, zaznaczając w ten sposób swoją obecność i przybliżając się do klientów.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki [mail=g.lesniak@rp.pl]g.lesniak@rp.pl[/mail]

[ramka]Powiedzieli dla "Rzeczpospolitej"

[b]prof. dr hab. Włodzimierz Nykiel - rektor Uniwersytetu Łódzkiego, dyrektor Centrum Dokumentacji i Studiów Podatkowych[/b]

Nie ulega wątpliwości, że doradcy podatkowi są potrzebni. Dziś nikt już nie wyobraża sobie działania mechanizmów podatkowych bez ich udziału. Bo dobrze bronią praw podatników, wpływają na jakość postępowania podatkowego i odnoszenie się organów podatkowych do podatników. To jest grupa zawodowa szybko się rozwijająca pod względem wiedzy i umiejętności. Doradcy podatkowi mają bowiem świadomość, że pogłębianie wiedzy to nie tylko obowiązek zapisany w ustawie, ale wręcz konieczność, jeśli dobrze chce się służyć podatnikom. Postęp w tym zawodzie jest więc bardzo wyraźny. Widać to najlepiej, gdy porówna się doradcę podatkowego z początków istnienia tej korporacji z dzisiejszym.

[b]Dariusz Wasylkowski - adwokat, doradca podatkowy, wspólnik kancelarii Wardyński i Wspólnicy, prezes polskiego oddziału International Fiscal Association[/b]

Ostatnie pięć lat to czas dynamicznego rozwoju rynku usług doradczych, w tym segmentu doradztwa podatkowego. Kryzys może go spowolnić, ale nie należy się bać istotnego pogorszenia wyników finansowych czy też istotnego spadku zatrudnienia. W komentarzu do jednego z poprzednich rankingów pojawiło się sformułowanie, że „polscy doradcy gonią kancelarie międzynarodowe”. Myślę, że jeżeli można mówić o wyścigu, to między firmami niezależnymi, które działają w jednym lub kilku krajach, a globalnymi firmami sieciowymi, rozgrywa się on zaś w kategoriach związanych z rozmiarem działalności. W rankingu indywidualnym nie ma on dużego znaczenia. Tu decydują kompetencje. W tej kategorii trudno nie zauważyć, że z roku na rok sytuacja zmienia się na korzyść doradców z firm niezależnych. Nic dziwnego zresztą, tak jest bowiem w Europie Zachodniej.

[b]Andrzej Paczuski - partner w kancelarii doradztwa podatkowego Andrzej Paczuski i Andrzej Taudul Doradcy Podatkowi sp. p.[/b]

Miniony rok był bardzo dobry dla doradztwa podatkowego. Dynamiczny rozwój mniejszych graczy na rynku tych usług ma związek z rozwojem polskiej gospodarki, a także z coraz wyraźniejszą od kilku lat tendencją do utraty pozycji dominującej przez międzynarodowe spółki doradcze. Ich udział w rynku stopniowo się deprecjonuje. Decyduje o tym rosnąca znajomość rynku doradztwa podatkowego wśród klientów oraz ich wzrastające oczekiwania wobec doradców. Obecnie przy wyborze doradcy kierują się raczej jego nazwiskiem lub pozytywnymi doświadczeniami z wcześniejszej współpracy niż szyldem międzynarodowej korporacji. Ponadto bardzo ważną rolę odgrywa specjalizacja oraz znajomość branży klienta. Z drugiej strony trzeba przyznać, że 2008 r. minął pod znakiem oczekiwania na kryzys gospodarczy, który – jak na razie – do naszej branży nie dotarł. Jedynym jego symptomem była wzrastająca wrażliwość cenowa klienta, co wymagało większej elastyczności w negocjowaniu wynagrodzenia za świadczone usługi.

[b]Krzysztof Kaczmarek - partner zarządzający TPA Horwath Sztuba Kaczmarek sp. z o.o.[/b]

Lokalny rynek usług doradztwa podatkowego jest trudniejszy nawet dla firm, które siedzibę mają w Warszawie. Z roku na rok wzrasta jednak świadomość przedsiębiorców, że nabywanie usług doradczych to konieczność. Do niedawna sięgali po nie głównie inwestorzy z zagranicy, którzy do takiej obsługi byli po prostu przyzwyczajeni. Dziś także krajowe firmy rozumieją, że wydatki związane z zatrudnieniem doradcy podatkowego szybko się zwracają. W dobie Internetu i w zasadzie nieograniczonej komunikacji można mieć w Warszawie tylko oddział, a klientów z całej Polski obsługiwać w swojej siedzibie, w naszym przypadku – w Poznaniu. To nie generuje istotnych dodatkowych kosztów (z reguły wykonywanie zleceń nie wymaga wielu spotkań, większość spraw można zaś załatwiać drogą elektroniczną czy też na telekonferencjach), a pozwala utrzymać ceny na konkurencyjnym w stosunku do stolicy poziomie.

[b]dr Krzysztof Wiater - partner zarządzający w kancelarii DLA Piper[/b]