Kobieta ubiegała się o przyznanie świadczenia pielęgnacyjnego po rezygnacji z zatrudnienia w celu sprawowania opieki nad niepełnosprawnym ojcem. Odmówiono jej. Podano dwie przyczyny. Po pierwsze, niepełnosprawność ojca powstała, gdy miał 74 lata. A zgodnie ustawą o świadczeniach rodzinnych świadczenie przysługuje, jeżeli niepełnosprawność podopiecznego powstała nie później niż do ukończenia 18. roku życia. Po drugie, ojciec pozostaje w związku małżeńskim. Żona ma zaledwie lekki stopień niepełnosprawności, więc to ona powinna sprawować opiekę. Świadczenie nie przysługuje bowiem, jeżeli wymagający opieki pozostaje w związku małżeńskim, chyba że małżonek legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.

Córka odwołała się od decyzji, a samorządowe kolegium odwoławcze orzekło o uchyleniu decyzji odmownej i przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia. Kolegium powołało się na wyrok Trybunału Konstytucyjnego (K 38/13), zgodnie z którym różnicowanie prawa do świadczenia ze względu na wiek powstania niepełnosprawności jest niezgodne z ustawą zasadniczą. Sam fakt, że wymagający opieki pozostaje w związku małżeńskim z osobą, która nie legitymuje się znacznym stopniem niepełnosprawności, nie powinien też przesądzać o odmowie świadczenia.

Czytaj także:

Rząd nie wykonał wyroku TK. Odszkodowanie dla opiekuna osoby niepełnosprawnej

Gmina jednak ponownie odmówiła świadczenia. Z uzasadnienia wyroku TK wynika bowiem, że jego wykonanie wymaga działań ustawodawczych. Ustawy nie zmieniono, więc należy ją stosować.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku. A ten podkreślił, że nie powinno brać się pod uwagę, że niepełnosprawność wymagającego opieki została stwierdzona w dorosłym życiu. Zadaniem sądu administracyjnego pełniącego ustrojową funkcję gwaranta praw i wolności obywatelskich jest zastosowanie badanego przez TK przepisu zgodnie z wzorcem konstytucyjnym. W rozpatrywanej sprawie należy przeprowadzić wywiad środowiskowy. Z dotychczas zebranych dowodów nie wynika nawet, jakimi dochodami dysponuje mężczyzna i czy byłyby wystarczające do wynajęcia opiekuna. Dokumentacja medyczna mogłaby zaś wyjaśnić, czy żona jest w stanie zająć się niepełnosprawnym mężem. Sama ma 74 lata.

Sygnatura akt: II SA/Bk 649/19