Zapadł kolejny już wyrok uchylający decyzję niekorzystną dla kobiety samotnie wychowującej kilkoro dzieci, ale niemającej przyznanych na nie alimentów. Według stanowiska Ministerstwa Rodziny, którym kierują się gminy przy przyznawaniu 500+, takie matki nie powinny mieć wpłacanych świadczeń także na drugie i kolejne dzieci, choć ich uzyskanie nie jest uzależnione od spełnienia kryterium dochodowego.
Czytaj także: 500 plus: wymagania dla samotnych rodziców
Samotny rodzic ubiegający się o świadczenie wychowawcze powinien dołączyć do wniosku o 500+ tytuł wykonawczy zatwierdzony przez sąd, ustalający alimenty od drugiego rodzica. Gminy żądają więc przedstawienia wyroku alimentacyjnego, odpisu postanowienia sądu o zabezpieczeniu powództwa o alimenty, umowy zawartej w formie aktu notarialnego opatrzonej klauzulą wykonalności czy ugody zawartej przed sądem lub mediatorem. Jak podkreśla resort w odpowiedzi na pytanie prasowe, nie jest to żadną wytyczną, interpretacją czy stanowiskiem resortu, które ministerstwo może sobie dowolnie zmieniać – jest to jednoznaczny i obowiązujący stan prawny wynikający z ustawy, który powinny znać i stosować zwłaszcza sądy. I powołuje się na art. 8 ust. 2 ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Zgodnie z nim świadczenie wychowawcze na dziecko nie przysługuje, jeżeli osobie samotnie je wychowującej nie zostało ustalone na rzecz tego dziecka świadczenie alimentacyjne od jego rodzica.
Sądy jednak inaczej interpretują przepisy. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach (IV SA/Gl 840/18) rozpatrywał sprawę niepracującej kobiety, której gmina kazała zwrócić 3 tys. zł, po tym jak jej partner porzucił ją i trójkę dzieci. Kobieta zawiadomiła o tym gminę i wystąpiła o alimenty. Sąd orzekł jednak, że warunek zasądzenia alimentów przy przyznawaniu 500+ dotyczy jedynie świadczenia na pierwsze dziecko. Artykuł 8 ust. 2 ustawy nie będzie miał zastosowania, gdy wniosek o przyznanie świadczenia dotyczy drugiego i kolejnego dziecka. Świadczenie przysługuje bowiem wówczas na każde drugie i kolejne dziecko, bez kryterium dochodowego i dodatkowych warunków.
Kilka miesięcy wcześniej na takim samym stanowisku stanął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (I SA/Wa 601/18). Rozpatrywał sprawę kobiety, która zawarła z ojcem dziecka umowę o alimenty przed notariuszem. Niestety sąd rejonowy wydał postanowienie, w którym odmówił nadania jej klauzuli wykonalności. Zdarza się tak, gdy drugi rodzic wywiązuje się z płacenia na dziecko i tym samym sąd nie widzi potrzeby ich egzekwowania przez komornika. W rezultacie gmina uznała, że matka nie spełnia wymogów ustawowych, i odmówiła przyznania 500+. Kobieta odwołała się od tej decyzji do samorządowego kolegium odwoławczego. Organ utrzymał ją jednak w mocy, bo uznał, że umowa notarialna nie może być uznana za tytuł wykonawczy zatwierdzony przez sąd, skoro nie została jej nadana klauzula wykonalności.
