Dla Obamy Putin to człowiek groźny

Chodzi o najważniejszy postulat Andrzeja Dudy w polityce zagranicznej. Prezydent elekt chce, aby decyzja w tej sprawie zapadła podczas szczytu NATO w Warszawie latem przyszłego roku. W środę Dick Durbin spotkał się w Warszawie z typowanym na ministra ds. zagranicznych w Kancelarii Prezydenta Krzysztofem Szczerskim. Rozmawiał także z Witoldem Waszczykowskim, wiceszefem MSZ w rządzie PiS, który także może odegrać ważną rolę w polityce zagranicznej w razie zwycięstwa ugrupowania Jarosława Kaczyńskiego.

– Musimy przeprowadzać masowe cięcia wydatków, chronimy wydatki Pentagonu na podstawowe operacje. Nie słyszałem, aby w takich warunkach pojawiła się propozycja nowych stałych baz naszych wojsk gdziekolwiek na świecie – zaznacza Durbin.

Finanse to jednak niejedyna przeszkoda, aby spełnić postulat Dudy. Innym jest opór Niemiec: kanclerz Merkel obawia się, że taką inicjatywę Putin uzna za prowokację.

Czy Waszyngton przyjmie zastrzeżenia Berlina?

– To nie będzie jednostronna decyzja USA. Jesteśmy członkiem NATO i musimy konsultować takie rzeczy z naszymi sojusznikami – mówi „Rzeczpospolitej" Durbin, który był inicjatorem ustawy o powołaniu wartego 1 mld dol. Europejskiego Funduszu Zabezpieczającego (ERI). Z niego Waszyngton finansuje ćwiczenia amerykańskich żołnierzy na terenie Polski i innych państw Europy Środkowej. Dzięki temu tylko w tym roku ma się pojawić w naszym regionie ok. 5 tys. Amerykanów. Ale ich obecność będzie rotacyjna.

Senator zastrzega jednak, że „rozumie oczekiwania Polski i krajów bałtyckich co do większej obecności USA" i spodziewa się, że „sprawa zostanie podjęta jesienią przez Andrzeja Dudę w kontaktach z Amerykanami".

W Waszyngtonie mało kto ma łatwiejszy dostęp do Baracka Obamy. Przed wyborami prezydenckimi 2008 r. Durbin był pierwszym i przez 14 miesięcy jedynym senatorem, który poparł kandydaturę czarnoskórego polityka w walce o Biały Dom. Obaj byli wówczas senatorami z tego samego stanu: Illinois.

– Prezydent uważa Putina za człowieka niebezpiecznego i nieprzewidywalnego. George W. Bush tłumaczył mi kiedyś, że rosyjski prezydent to człowiek uduchowiony. Barack Obama nie ma takich złudzeń. Rozumie, że zagraża wolności takich krajów jak Ukraina – mówi naszej gazecie przywódca demokratów w Senacie.

Razem z republikańskim senatorem z Arizony Johnem McCainem Durbin wystąpił do prezydenta o zgodę na dostarczenie Ukraińcom broni przeciwpancernej, dronów oraz systemów przesyłu zakodowanych sygnałów radiowych. W poniedziałek zaś odwiedził kilkuset amerykańskich specjalistów szkolących ukraińską armię koło Lwowa. Spotkał się także z prezydentem Ukrainy Petrem Poroszenką i premierem Arsenijem Jaceniukiem.

– Młodzi ukraińscy żołnierze, którzy wracają z frontu, są odważni. Ale część z nich nie ma nawet podstawowego wyszkolenia. W ciągu ośmiotygodniowego kursu chcemy, aby osiągnęli pod tym względem standardy NATO. To kwestia ratowania ludzkiego życia – mówi Durbin.

Sprawa jest tym bardziej pilna, że porozumienie z Mińska jest stale łamane przez rosyjskich separatystów.

– Strategiczne znaczenie ma port w Mariupolu. Jeśli zostanie zajęty przez Rosjan, zmieni to całe podejście Ameryki. Będziemy musieli przyjąć o wiele bardziej stanowczą postawę, oby z udziałem naszych europejskich sojuszników, by powstrzymać tę ofensywę – ostrzega demokrata. – Mam nadzieję, że kanclerz Merkel i prezydent Hollande uważnie śledzą rozwój wypadków, bo zainwestowali bardzo dużo kapitału politycznego w doprowadzenie do porozumienia w Mińsku.

Eksperci obawiają się jednak, że determinację Waszyngtonu może osłabiać sytuacja na Bliskim Wschodzie. Tu wojna z Państwem Islamskim nie rozwija się po myśli USA i bez wsparcia Kremla Amerykanom może być trudno pokonać dżihadystów. W zamian za takie wsparcie Putin oczekiwałby jednak od Amerykanów zostawienia mu wolnej ręki na Ukrainie.

– Żyjemy w świecie skomplikowanym, pełnym wielu współzależności – przyznaje Durbin. – Współpracujemy z Rosjanami, jeśli chodzi o powstrzymanie programu atomowego Iranu, a także w wielu innych obszarach. Prezydent musi to brać pod uwagę. Ale nie ma wątpliwości, że wypełnimy nasze zobowiązania w ramach NATO, a także będziemy powstrzymywać rosyjską ofensywę na Ukrainie – podkreśla lider demokratów w Senacie. Przyznaje jednak, że sprawa członkostwa naszego wschodniego sąsiada w NATO, o co upominał się Poroszenko, nie jest na agendzie.

– Priorytetem jest powstrzymanie rosyjskiej agresji, odzyskanie Donbasu i Krymu – zaznacza.

Durbin jak nikt inny wyczuł osiem lat temu, że Obama będzie nowym prezydentem Ameryki. Na kogo stawia przed wyborami 2016 r.?

– Bernie Sanders to jest siła, z którą trzeba się liczyć. Ma wielu wpływowych przyjaciół – mówi o senatorze z Vermontu, który jest tak liberalny, że amerykańscy komentatorzy nazywają go socjalistą.