Zdaniem przedstawicieli doktryny zasady prawa podatkowego tworzą w pewnym sensie trzon tej gałęzi prawa, mają również doniosłe znaczenie praktyczne. W obecnie funkcjonującym systemie prawnym w Rzeczypospolitej Polskiej prawa podatnika są chronione głównie w ordynacji podatkowej oraz Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej. W Unii Europejskiej prawa podatnika są chronione dodatkowo w specjalnych kodeksach, zwanych kartami podatnika. Przykładem takich państw jest Francja, Wielka Brytania. Również Komisja Europejska opublikowała wytyczne dla modelowej europejskiej karty praw podatnika.Ta zawiera listę zasad i dobrych praktyk, które powinny determinować zachowanie podatników i administracji.
Czytaj także: Nowa ordynacja podatkowa będzie monitorowana
Jak wynika z nowej ordynacji podatkowej, regulacje w niej zawarte mają służyć ochronie praw podatnika oraz zwiększeniu efektywności i skuteczności poboru podatku. Najważniejsze z nich to: zasady ogólne prawa podatkowego, normatywny katalog praw i obowiązków podatnika, reprezentacja w prawie podatkowym, informacje i wsparcie dla podatnika, mediacje, umowa podatkowa czy środki zwalczania przewlekłości postępowania. W uzasadnieniu projektu czytamy, że „nie wystarczają różnorodne dokumenty niemające normatywnego charakteru, nazywane deklaracjami praw podatnika, ponieważ ich znaczenie na etapie stosowania prawa podatkowego jest niewielkie". Dlatego też zdecydowano się na jasne sformułowanie jego praw i obowiązków.
Nowy katalog zasad, poza nowym jego umiejscowieniem, niewiele zmienia w porównaniu z obecnie obowiązującą ustawą. W projekcie przeniesiono np. zasadę in dubio pro tributario z działu ogólnego do działu zasad prawa podatkowego. Sam przepis nie został jednak zmieniony. W dalszym ciągu przepis odnosi się do wątpliwości co do treści przepisów, nie do treści norm prawnych. W nowej ordynacji podatkowej zbędne wydaje się umiejscowienie zasady współdziałania podatnika z organami podatkowymi, ponieważ istnieją przepisy określające obowiązki podatnika. Również zamieszczenie przepisu stanowiącego, że organy podatkowe działają w sposób celowy i efektywny, jest bezzasadne, ponieważ nie dotyczy bezpośrednio relacji pomiędzy podatnikami a administracją podatkową.
Bazując na przedstawionym projekcie, można sformułować tezę, że nie przyczyni się on do poprawy praw podatnika. Brakuje w projekcie ordynacji podatkowej mechanizmów prawnych chroniących podatnika. Prawa mają wzmocnić jego pozycję wobec organu podatkowego, który jest silniejszą stroną stosunku podatkowo-prawnego. Prawa te powinni być przeciwwagą dla nakładanych na niego obowiązków, jak również należycie zabezpieczać interesy w celu ochrony interesów podatnika. Ani przedłożony projekt ordynacji podatkowej, ani jego uzasadnienie tego nie przewidują.
