Spadkobierca właściciela takiego mienia niemający obecnie obywatelstwa polskiego nie może przekazać prawa do rekompensaty innym spadkobiercom, gdyż go nie posiada – orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie (sygnatura akt I SA/Wa 2450/10). Nie uprawnia także do tego obywatelstwo UE.
Skargę do sądu wnieśli bracia Henryk T. z Warszawy oraz Jan T., obywatel Finlandii. Obaj odziedziczyli po 1/8 udziału w nieruchomości we Lwowie. W 2001 r. Jan T. udzielił bratu pełnomocnictwa do rozporządzania swoim udziałem spadkowym. Henryk T. wskazał natomiast siebie jako osobę uprawnioną do rekompensaty za łącznie 1/4 spadku.
Wojewoda śląski odmówił potwierdzenia prawa do rekompensaty za 1/8 udziału Jana T. Zgodnie z art. 3 ust. 2 tzw. ustawy zabużańskiej z 2005 r. w razie śmierci właściciela nieruchomości zabużańskiej prawo do rekompensaty przysługuje wyłącznie spadkobiercom mającym obywatelstwo polskie. Jako obywatel fiński Jan T. nie mógł mieć takiego prawa. Mógł przekazać bratu swój udział spadkowy, ale bez uprawnienia do rekompensaty.
Ponieważ minister Skarbu Państwa potwierdził stanowisko wojewody, bracia T. złożyli skargę do sądu. Ich zdaniem obywatelstwo polskie ma mieć osoba wskazana przez spadkobiercę jako uprawniona do rekompensaty, a nie osoba wskazująca. Będąc obywatelem Finlandii, Jan T. jest równocześnie obywatelem UE. Przepisy unijne zakazujące dyskryminacji ze względu na przynależność państwową mają pierwszeństwo przed prawem krajowym. Uzależnianie uprawnienia do rekompensaty za mienie zabużańskie nie tylko od przymiotu spadkobiercy, ale także od obywatelstwa polskiego dyskryminuje obywateli innych państw UE.
Sąd nie dopatrzył się jednak dyskryminacji. Regulacje dotyczące rekompensat za mienie zabużańskie zawsze przewidywały jako uprawnionych obywateli polskich. W tzw. umowach republikańskich z państwami b. ZSRR Polska zobowiązała się do kompensaty za utratę mienia pozostawionego na Wschodzie, ale tylko obywatelom polskim repatriowanym z tamtych terenów.
